Κόκκινα αυγά και τσούγκρισμα..

Το αβγό στη λαογραφία χαρακτηρίζεται ως σύμβολο της γέννησης της ζωής και της δημιουργίας ενώ έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για αναρίθμητους μύθους και παραδόσεις από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, σε όλη τη γη.

Τα κόκκινα αυγά είναι ένα διάσημο έθιμο του Πάσχα. Όμως πολλές άγνωστες ιστορίες είναι συνδεδεμένες μαζί του. Ελατε να δούμε κάποιες:

 «…κατέεις παιδί μου γιάντα τα βάφουμε κόκκινα; Γιατί όντεν ανα­στήθηκε ο Χριστός, πρωί-πρωί ήτανε παόμενος ένας αβγουλάς στην πιάτσα μ’ ένα καλάθι αβγά και πούλιε. Από ‘κειδά πέρασε η Μαρία μια μαθήτρια του Χριστού και του λέει: ο Χριστός αναστήθηκε και δε χαίρεσαι; παρά κάθεσαι και πουλείς αβγά και δεν σε νοιάζει είντα γίνεται παρά όξω. Τοτεσάς τσή λέει ο αβγουλάς. Μόνο άνε γεννούνε κόκκινα ταβγά του καλαθιού θα πιστέψω πως αναστήθηκε. Και πραγματικώς δεν επρόλαβε να τελειώσει τη κουβέδα του και γινήκανε κατακόκκινα ταβγά. Άπου τούτονα βάφουνε οι άνθρωποι κόκκι­να αβγά τη Λαμπρή».

(Χειρόγραφο Λαογραφικής Ύλης του σπουδαστηρίου Λαογραφίας της  Φιλοσοφικής  Σχολής του Πανεπιστημίου  Αθηνών,  1738, σ. 171. Σφηνάρι Κισσάμου Χανίων, 1973, Γεωργακάκη Γεωργία)

Μια άλλη ιστορία λέει:

 Η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς του Ιησού, παρακαλώντας τους να μην τον βασανίσουν. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά τότε εκείνα από άσπρα έγιναν κόκκινα.

Το αυγό συμβολίζει τη ζωή και τη δημιουργία που κλείνει μέσα του τη ζωή.

Τα αυγά αποτελούν σύμβολο της έναρξης ενός νέου κύκλου ζωής.  Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που βάφονται κόκκινα γιατί συμβολίζουν το Αίμα του Χριστού. 

Το αυγό συμβολίζει επίσης τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το τσόφλι του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.

Σύμφωνα με την παράδοση λοιπόν κάθε χρόνο τη Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές σε όλη την Ελλάδα ετοιμάζουν τα τσουρέκια και βάφουν τα κατά παράδοση κόκκινα αβγά.

Ιδιαίτερη αξία, μάλιστα, έχει για τους κατοίκους της επαρχίας το πρώτο αβγό που βάφεται .

Σε πολλές περιοχές το ονομάζουν ”Το Αβγό της Παναγίας” και το φυλάνε στο εικονοστάσι για ένα χρόνο, πιστεύοντας πως αυτό το αβγό βοηθάει στο ξεμάτιασμα ή στο να ξορκίσουν το χαλάζι και τις πλημμύρες.

Την επόμενη χρονιά το θάβουν στα χωράφια, για να είναι εύφορα, ή το βάζουν στο μαντρί των ζώων για να ευλογήσει τη γονιμότητά τους.

Τα αβγά βάφονται την Μεγάλη Πέμπτη η οποία είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.

Μέρος του εθίμου των πασχαλινών αβγών είναι και το τσούγκρισμα. Πριν την κατανάλωσή τους, ιδιαίτερα στο πασχαλινό τραπέζι, ο καθένας διαλέγει το δικό του αβγό και το τσουγκρίζει με αυτό άλλου.

Όποιος έχει το αβγό που δεν έσπασε, το τσουγκρίζει στη συνέχεια με το αβγό τρίτου και ούτω καθεξής μέχρι να αναδειχθεί αυτός που έχει το πιο ισχυρό. 

ΕΘΙΜΑ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Το βάψιμο των αβγών κάθε Μεγάλη Πέμπτη αποτελεί κοινή πρακτική στο σύνολο σχεδόν του ορθόδοξου κόσμου και συνδέεται με παραδόσεις αιώνων.

Το κόκκινο αβγό, προχριστιανικό σύμβολο της ζωής, ενισχυμένο από το συμβολισμό του κόκκινου χρώματος από το αίμα της θυσίας του Χριστού, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εθιμοτυπικού των ημερών για όλους τους ορθόδοξους λαούς.

Σε χώρες του σλαβικού -κυρίως- κόσμου, τα βαμμένα αβγά είναι μικρά έργα τέχνης, εφάμιλλα ζωγραφικών πινάκων ή θρησκευτικών εικόνων

Στην Ουκρανία, τα ζωγραφισμένα αβγά -εκτός από έθιμο των ημερών- αποτελούν, όλο το χρόνο, σουβενίρ για όσους επισκέπτονται τη χώρα.

Για το ζωγράφισμα, χρησιμοποιείται η μέθοδος μπατίκ. Τα μέρη στο τσόφλι που δεν πρέπει να βαφτούν, καλύπτονται με κερί.

Κατόπιν, με ένα ειδικό εργαλείο και λιωμένο κερί, το αβγό σχεδιάζεται και μετά στολίζεται.

Οι Πολωνοί βάφουν, επίσης, και αβγά πάπιας ή χήνας. Στο παρελθόν, επιτρεπόταν μόνο στις γυναίκες να διακοσμήσουν αβγά, ενώ απαγορευόταν η είσοδος των ανδρών στο σπίτι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, καθώς, σύμφωνα με την παράδοση, έφερναν κακοτυχία και ατυχήματα .

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

Τα πασχαλινά αυγά κουβαλούν μια χαρακτηριστική και παράξενη πορεία μέσα στους αιώνες.

Οι αρχαίοι Έλληνες, οι Πέρσες και οι Κινέζοι έδιναν τα αβγά σαν δώρα, στις ανοιξιάτικες γιορτές τους πολύ πριν τις προ-Χριστιανικές ανοιξιάτικες γιορτές.

Εμφανίζονται δε παράλληλα στην ειδωλολατρική μυθολογία, όπου διαβάζουμε πως το Πουλί του Ήλιου έχει εκκολαφθεί από το Aβγό της Γης.

Μερικά παγανιστικά έθιμα δείχνουν τον παραλληλισμό του αυγού προς τη δημιουργία της ζωής πάνω στη γη.

Ο Ουρανός και η Γη θεωρούνταν σαν να ήταν τα μισά ενός αβγού, από όπου ξεπρόβαλλε η ζωή πάνω στη Γη.

Για τους πρώτους Χριστιανούς το αβγό είναι ολοφάνερα το σύμβολο της Ανάστασης του Χριστού, πιστεύεται πως είναι το πιο κατάλληλο και ιερό μέρος του εορτασμού του Πάσχα.

Στο Μεσαίωνα, βάφονταν αβγά για να δοθούν σαν δώρα το Πάσχα.

Κατά τον 17ο αιώνα, ο Πάπας Παύλος ο 5ος ευλόγησε το ταπεινό αβγό με μια δέηση: “Ευλόγησε Ύψιστε το δικό σου αυτό δημιούργημα, το αβγό, το οποίο μπορεί να γίνει μια ευεργετική τροφή των δικών σου πιστών τρώγοντας και ευγνωμονώντας Σε, ένεκεν της Ανάστασης του Κυρίου μας”.

Στη μεσαιωνική Αγγλία,  το βάψιμο και η διακόσμηση των αβγών αποτελούσε έθιμο για όλες τις οικογένειες.

Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Εδουάρδου του πρώτου, το 1290 ξοδεύτηκαν 18 πένες (τεράστιο -τότε- ποσό) για να βαφτούν και να χρυσοστολιστούν 450 αβγά που θα χρησίμευαν σαν πασχαλινά δώρα.

Στη Γερμανία τα αβγά δίνονταν στα παιδιά μαζί με άλλα πασχαλινά δώρα, ενώ αργότερα δημιουργήθηκε το ”κυνήγι του χαμένου αβγού”.

Πρόκειται για ένα παιχνίδι σύμφωνα με το οποίο το Πασχαλινό Κουνελάκι κρύβει καλά, σε κήπους και αυλές, τα πασχαλινά αβγά, τα οποία αργότερα αντικαταστάθηκαν με σοκολατένια, και τα μικρά παιδάκια πρέπει να τα βρουν και να τα μαζέψουν στο καλάθι τους. Νικητής είναι αυτός που έχει μαζέψει τα περισσότερα.

Τα χαρτονένια και τα σοκολατένια πασχαλινά αβγά έχουν αρκετά πρόσφατη προέλευση.

Πλησιάζει η Μεγάλη Πέμπτη , τα κόκκινα κυριώς αυγά θα ‘εχουν την τιμητική τους στα πασχαλινά καλαθάκια . Βάλτε όλη την μαεστρία σας για να πετύχει το βάψιμο και …καλά τσουγγρίσματα!!

πηγή: https://www.dogma.gr/, https://www.istorikathemata.com

Εδώ είναι η ομάδα μας στο Facebook και εδώ  η σελίδα μας!!