Ο Αρχαίος Πολιτισμός των Μάγια

Οι Μάγια, αποτελούν ένα φαινόμενο μοναδικό. Δημιούργησαν μερικά από τα μεγαλύτερα έργα τέχνης του κόσμου και έπειτα, ξαφνικά, εξαφανίστηκαν.

Το πιο μυστήριο είναι ότι αυτή η εξαφάνιση έγινε στο απόγειο της ανάπτυξης τους..

Οι Μάγια ήταν λαός ιθαγενών της Κεντρικής Αμερικής με έναν πραγματικά εντυπωσιακό πολιτισμό που καταλάμβανε μία έκταση από το Μεξικό μέχρι τη Γουατεμάλα και το Μπελιζέ και ανάλογα την τοποθεσία που ζούσε η εκάστοτε φυλή (βόρεια, κεντρικά ή νότια) διέφερε και η γλώσσα τους.
Οι ρίζες τους φτάνουν πολύ πριν από το 2000 π.Χ., ενώ ο πολιτισμός τους ήταν από τους πιο ανεπτυγμένους δυτικούς πολιτισμούς της εποχής τους.

Για τους λόγους αυτής της μυστηριώδους εξαφάνισης έχουν ακουστεί πολλά, μέχρι και σχέσεις τους με εξωγήινες οντότητες, ή κάθοδό τους στο κέντρο της γης… Για τους επιστήμονες ωστόσο παραμένει άλυτο μυστήριο αυτή η ξαφνική εξαφάνιση.

Ο Πολιτισμός των Μάγια σήμερα..

αποτελεί σημείο αναφοράς, αλλά και πηγή μυστηρίου και έμπνευσης για τους μελετητές του αρχαίου κόσμου. Η παρουσία του σηματοδότησε σημαντικές εξελίξεις στην πορεία της ανθρωπότητας και αποτέλεσε ένα ορόσημο της παγκόσμιας ιστορίας.

Οι Μάγια ήταν μελετητές των άστρων, εξαιρετικοί αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, έμποροι, καλλιεργητές της γης και δεινοί πολεμιστές, ενώ ο τρόπος ζωή τους χαρακτηριζόταν από μια βαθιά αίσθηση ιερότητας για τη φύση, τον πλανήτη και το σύμπαν. Οι μεγαλόπρεπες τελετές που πραγματοποιούσαν για να τιμήσουν τους θεούς τους αποτελούσαν για αυτούς ουσιαστική έκφραση της αρμονικής τους συνύπαρξης με το σύνολο της ζωής. Η κοινωνία τους στηριζόταν σε ένα είδος αυστηρά οργανωμένης διαστρωμάτωσης, μέσα στην οποία όλοι γνώριζαν πολύ καλά τη θέση τους και το ρόλο που διαδραμάτιζαν.

Η γλώσσα και η θρησκεία των Μάγια

Η γλώσσα των Μάγια δεν είχε καμία ιδιαίτερη λέξη για ό,τι εμείς αποκαλούμε θρησκεία. Αυτό συνέβαινε ακριβώς διότι η θρησκεία διαπότιζε όλες τις όψεις της ζωής.

Όταν οι Ισπανοί άποικοι μιλούσαν για κάτι «θρησκευτικό» στην κοινωνία των Μάγια χρησιμοποιούσαν τη λέξη «σκολ», που σημαίνει «εγκράτεια και αγνότητα». Ενώ το «ιερό» ως λέξη ήταν πάντα παράγωγο της λέξης θεός.

Για το βέβηλο δεν υπήρχε λέξη γιατί αγνοείτο η έννοια.Οι Μάγια είχαν ελάχιστα προσωπικά αντικείμενα. Σκάλιζαν την γη για να καλλιεργήσουν ενώ οι μεγαλόπρεπα στολισμένοι ηγέτες τους τελούσαν παράξενες και οδυνηρές τελετουργίες, συχνά πάνω στα ίδια τους τα κορμιά, ώστε να εξασφαλίσουν τη γονιμότητα της γης..

Ο κυριότερος θεός των Μάγια ήταν ο Ζάμνα, ο μεγάλος πατέρας και δάσκαλος της σοφίας. Αυτός φαίνεται να αποτελούσε το πρωτότυπο για τον μετέπειτα Κοετζαλκοάτ-Κουκουλκάν τον οποίο επικαλούνταν οι πιστοί για το άναμμα της νέας φωτιάς. Ο Ζάμνα σχετιζόταν με τις Πλειάδες και παραλληλίζεται με τον Όσιρη που σχετιζόταν, αντίστοιχα, με τον αστερισμό του Ωρίωνα.

Και ενώ οι Μάγια παρατηρούσαν τις κινήσεις του Ωρίωνα, ολόκληρο το χρόνο, το ενδιαφέρον τους για αυτόν τον αστερισμό ερχόταν σε δεύτερη μοίρα σε σύγκριση με την γοητεία που ασκούσε πάνω τους ο αστερισμός των Πλειάδων.

Περίμεναν το μεσουράνημα των Πλειάδων στο νυχτερινό ουρανό για να ανάψουν τη νέα φωτιά και να γιορτάσουν το ξεκίνημα του καινούργιου κύκλου, είτε αυτός ήταν χρόνος, ημερολογιακός κύκλος ή ότι άλλο.

Οι Πλειάδες επομένως είχαν την ίδια λειτουργία με το Σείριο προαναγγέλλοντας την αυγή, τη γέννηση της Αφροδίτης. Το ενδιαφέρον των Μάγια για την ανατολή των Πλειάδων βασιζόταν στην πίστη τους ότι η πύλη του παραδείσου, βρισκόταν κάπου ανάμεσα στους αστερισμούς του Ταύρου και του Ωρίωνα, διδαχή που ταυτιζόταν με εκείνη των αρχαίων Αιγυπτίων.

Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κάποιος μήπως αυτοί οι δυο πολιτισμοί είχαν κοινή προέλευση. Αξίζει να επισημανθεί πως η εσωτερική παράδοση κάνει λόγο για την ύπαρξη της χαμένης Ατλαντίδας που λέγεται ότι μεταλαμπάδευσε τον πολιτισμό της τόσο στην Αίγυπτο όσο και στην κεντρική Αμερική.

Ανάμεσα στην πληθώρα των θεών που λάτρευαν οι Μάγια υπήρχαν και τέσσερις που ονομάζονταν Μακάμπ, αν και εικάζεται ότι επρόκειτο για ένα και μοναδικό ον που προβαλλόταν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Οι Μακάμπ, ήταν τέσσερις αδελφοί που τοποθετήθηκαν από το Δημιουργό στις τέσσερις άκρες του κόσμου ως στηρίγματα του ουρανού. Τα ονόματα τους αντιστοιχούσαν στα τέσσερα κυρίαρχα γράμματα και σημάδευαν τα τέσσερα σημεία του κόσμου όπου ο καθένας κατοικούσε. Αυτές οι αντιστοιχίες ήταν ακόμα μια κωδικοποίηση που προέβλεπε το μέλλον.

Το πρώτο απ τα κύρια γράμματα ήταν το Καν. Η χρονιά αυτή είχε για οιωνό τον Μακάμπ του Νότου. Το χρώμα του ήταν το κίτρινο.

Το δεύτερο γράμμα ήταν το Μουλούκ. Είχε για οιωνό τον Μακάμπ της Ανατολής, η οποία θεωρείτο πολύ ευοίωνη. Το χρώμα της ήταν το κόκκινο.

Το τρίτο γράμμα ήταν το Ιξ. Τη χρονιά αυτή οιωνός ήταν ο Μακάμπ του Βορρά. Το χρώμα του ήταν το άσπρο.

Το τέταρτο γράμμα ήταν το Καουάκ. Οιωνός ήταν ο Μπακάμπ της Δύσης. Αυτή θεωρείτο πολύ άτυχη χρονιά και το χρώμα της ήταν το μαύρο.

Όσο για το κέντρο συμβολιζόταν με το πράσινο χρώμα.

Διαδεδομένο σύμβολο ο σταυρός

Διαδεδομένο σύμβολο για τους Μάγια υπήρξε ο σταυρός, σύμβολο του Ήλιου. Ωστόσο, ο σταυρός ήταν επιπλέον και σύμβολο του Δένδρου Σέτμπα, του Δένδρου της Ζωής, που είχε 400.000 θηλές αντί για καρπούς. Το δένδρο Σέτμπα ήταν το δένδρο της δημιουργίας από το οποίο τρεφόταν κάθε μορφή ζωής. Μάλιστα, ένας από τους τρόπους που «έβλεπαν» το γαλαξία, ήταν σαν ένα πελώριο δένδρο Σέτμπα που στήριζε τον ουρανό.

Πίστευαν επίσης ότι το κακό και η αμαρτία έφερναν θανάτους και εξομολογούνταν τα αμαρτήματα τους σε πρώτη ευκαιρία. Νήστευαν πριν από τις γιορτές μερικές φορές έως και τρία χρόνια. Πίστευαν δε ακράδαντα στην αθανασία της ψυχής και τη μετά θάνατον ζωή.

Ο χορός και η μουσική

αποτελούσαν σημαντικότατους τρόπους έκφρασης της λατρείας τους προς τους θεούς, τρόπο προσέγγισης των θεών και εργαλεία ατομικής και ομαδικής εξέλιξης. Η μουσική τους όμως παραμένει άγνωστη έως σήμερα, παρόλο που θεωρείται πως ψήγματά της επιβιώνουν στην παραδοσιακή μουσική των λαών της ευρύτερης περιοχής.

Το ημερολόγιο των Μάγια

Το ημερολόγιο των Μάγια θεωρείται το ακριβέστερο ημερολόγιο που δημιουργήθηκε ποτέ από οποιονδήποτε γνωστό πολιτισμό, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού. Βασίζεται σε τρεις κύκλους: έναν κεντρικό κύκλο 365 ημερών, έναν ιερό κύκλο 260 ημερών και ένα μεγάλο κύκλο 5.125 ετών. 

Ενδεικτικά αναφέροντας, αρκετούς αιώνες πριν υπολογιστεί από τους νεότερους αστρονόμους, γνώριζαν με μεγάλη ακρίβεια το χρόνο περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο .

Οι αστρονόμοι Μάγιας είχαν υπολογίσει με ακρίβεια τους κύκλους της Σελήνης και της Αφροδίτης, πλανητικές συνόδους και διελεύσεις, εκλείψεις, ηλιοστάσια και ισημερίες μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου 2012.

Εκτός από τα εξελιγμένα μαθηματικά τους, είχαν και το προνόμιο της τοποθεσίας σε σχέση με την παρατήρηση του Ήλιου. Οι περισσότερες πόλεις τους ήταν πάνω στον Τροπικό του Καρκίνου και σε αυτά τα γεωγραφικά πλάτη, κατά τη διάρκεια του θερινού και του χειμερινού ηλιοστασίου, ο Ήλιος περνούσε ακριβώς πάνω από τα κεφάλια τους το μεσημέρι και δεν σχημάτιζε σκιά.

Οι Μάγια, όπως προαναφέραμε, είχαν κυκλική αντίληψη του χρόνου και το ημερολόγιό τους δεν θα μπορούσε παρά να είναι και αυτό κυκλικό.
Οι Μάγια χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο των 365 ημερών, (γιάαμπ/jaab), για την καθημερινή τους ζωή, ακολουθώντας την περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο, ενώ συγχρόνως χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο/περίοδος των 260 ημερών, (τσόλκιν/tzolkin), για τις θρησκευτικές τους εορτές, όπως και άλλοι λαοί της Κεντρικής Αμερικής.
Ένα γιάαμπ χωρίζονταν σε 18 «μήνες» των 20 ημερών, συν 5 ημέρες «κακής» τύχης στο τέλος του, που ονομάζονταν γουαγιέμπ/wayeb. συσχετίζονταν με τα άλλα ημερολόγια των Μάγια. Τα ημερολόγια γιάαμπ και τσόλκιν σχημάτιζαν έναν ημερολογιακό κύκλο 52 ετών.

Ο ημερολογιακός κύκλος χρησιμοποιούνταν όχι μόνο από τους Μάγια, αλλά και από άλλους λαούς της Κεντρικής Αμερικής, όπως τους Αζτέκους, τους Μιξτέκους και τους Ζαποτέκους. Για χρονολογικές περιόδους μεγαλύτερες των 52 ετών χρησιμοποιούσαν το Ημερολόγιο Μακράς Περιόδου,

ένα εξαιρετικά μεγάλο χρονολογικό σύστημα που συμπεριελάμβανε πέντε μεγάλους χρονολογικούς κύκλους και μπορούσε να καθορίσει χρονολογικές περιόδους περίπου 5.125 ετών. Όπως και το ημερολόγιό μας χρησιμοποιεί τρεις αριθμούς για να περιγράψει τρεις χρονολογικές μονάδες (το έτος, το μήνα και την ημέρα), το Ημερολόγιο Μακράς Περιόδου χρησιμοποιούσε πέντε αριθμούς για να περιγράψει πέντε χρονολογικές μονάδες.

Επίσης, για να υπολογίσουν την ώρα βασίζονταν στον Αυγερινό (Αφροδίτη), τις Πλειάδες και τους Διόσκουρους (Κάστωρ και Πολυδεύκης). Είχαν μάλιστα διαχωρίσει την ημέρα από την ανατολή ως την δύση σε ονομαστικά τμήματα.

Γενικά, οι Μάγια δεν ενδιαφέρονταν όπως εμείς για το «βέλος» του χρόνου-παρελθόν, παρόν, μέλλον-αλλά κυρίως για τους κύκλους της επανάληψης.

Πηγή πληροφοριών:

www/nebesnyel.phpbb30.com/topic-t759.html

Michael D. Coe, «Οι Μάγια», εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1990./

A. Gilbert-M. Cotterell, «Οι Προφητείες των Μάγια», εκδόσεις Έσοπτρον, Αθήνα 1990

Ακολουθήστε τη ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

Έχουμε τη δυνατότητα σήμερα να παρακολουθήσουμε ένα σύνδεσμο για τον πολιτισμό των Μάγια με ελληνικούς υπότιτλους και ένα σύνδεσμο για τα παιδιά!!