Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού

Δρυμός:

Ο Δρυμός είναι κωμόπολη που ανήκει στον Καλλικρατικό Δήμο Ωραιοκάστρου και παλιότερα στον Καποδιστριακό Δήμο Μυγδονίας (Μυγδονία θα πει “νερότοπος” και κατ΄επέκταση “εύφορη γη”) και βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, αποτελεί τη δημοτική κοινότητα Δρυμού που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Μυγδονίας του Δήμου Ωραιοκάστρου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 3.659 κατοίκους

Ιστορία :

Από τα αρχαία ευρήματα της περιοχής, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως η κατοίκηση στο χώρο αυτό άρχισε τη Μεσολιθική Εποχή (9.000 π.Χ.-7.000 π.Χ.). Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Πελασγοί. Αργότερα, εμφανίστηκαν οι Μύγδονες από τη Θράκη. Κατά τη μυθολογία, το όνομά τους το πήραν από τον Μύγδονα, γιο του θεού Άρη και βασιλιά της Φρυγίας.

Στη θέση του σημερινού χωριού, και σύμφωνα με αρχαίες επιγραφές, υπήρχε η πόλη “Χαράκωμα” (190 π.Χ.-79 π.Χ.). Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό κατοικείται μόνο από χριστιανούς και πληρώνει φόρο στους Οθωμανούς. Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, οι κάτοικοι μετέχουν ενεργά, διακινώντας πυρομαχικά και μεταφέροντας πολεμοφόδια με τα κάρα τους. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, το χωριό εντάσσεται στο Ελληνικό Κράτος και το 1918 χαρακτηρίζεται ως Κοινότητα. Σε έγγραφο-διαθήκη του 1314 (βρίσκεται στη Μονή Χιλανδαρίου – Αγίου Όρους) το χωριό αναφέρεται με το όνομα Δρυμίγκλαβα. Το όνομα “Δρυμός” δόθηκε στον οικισμό το 1918 και οφείλεται στα πολλά πλατάνια και το νερό.

Το 1926 μετονομάζεται σε Σιδηροκέφαλον και το 1927 σε Δρυμός

Συνεχίζοντας το οδοιπορικό μας στους Πολιτιστικούς συλλόγους ανά την Ελλάδα , σήμερα στη γωνίτσα μας έχουμε τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δρυμού και θα μιλήσουμε με τον πρόεδρο του συλλόγου κ. Πόντικα Δημήτρη. Καλώς ήρθατε κύριε Πόντικα

Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και ποιός ο σκοπός του;

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού ιδρύθηκε το 1977 με σκοπό την ανάδειξη του τοπικού πολιτιστικού στοιχείου και την καλλιέργεια πολιτιστικής συνείδησης. Από τα πρώτα του κιόλας βήματα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού δραστηριοποιήθηκε σε τομείς, όπως αυτός της δανειστικής βιβλιοθήκης και της έντυπης ενημέρωσης των κατοίκων, ενώ διοργάνωνε τον «Πολιτιστικό Αύγουστο», πολυήμερες εκδηλώσεις (λαϊκές βραδιές, εκθέσεις, ομιλίες, παραδοσιακά πανηγύρια) καθ’ όλο το χρονικό διάστημα του Αυγούστου για μια δεκαπενταετία (1979-1992). Διοργάνωσε επίσης επί σειρά ετών το Δρυμιώτικο καρναβάλι. Παράλληλα, οργάνωσε και παρουσίασε την καταγραφή της λαϊκής παράδοσης του τόπου, με μια σειρά ηλεκτρονικών και έντυπων καταγραφών.

Στα σαράντα τέσσερα έτη της παρουσίας του ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού ενθαρρύνει την πολιτιστική ανάδειξη του τόπου μέσα από πολλές τακτικές δραστηριότητες όπως την διοργάνωση του ΠΑΡΑΚΑΜΝΙΟΥ δηλαδή των πολυήμερων ετήσιων πολιτιστικών εκδηλώσεων (περί τις 24 Ιουνίου με αφορμή το Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου), την Συνάντηση Παραδοσιακών Εφηβικών Χορευτικών με αφορμή την παγκόσμια ημέρα χορού (29 Απριλίου), την αναβίωση των τοπικών εθίμων (κουρμπάνια, λαζαρίνες, κάλαντα Θεοφανείων κ.ά.). Αυτές είναι μερικές μόνον από τις εκδηλώσεις που συνθέτουν την πολυσχιδή δράση του Πολιτιστικού Συλλόγου Δρυμού.

Στο ενεργητικό του σήμερα ο σύλλογός μας έχει τέσσερα βιβλία (Ν. Κατσάνη, Δημοτικά Τραγούδια Δρυμού και Λαογραφικά Σύμμεικτα, Θεσσαλονίκη 1998 και Αρ. Καραστεργίου, Δρυμός. Ηθογραφία, Θεσσαλονίκη 2012), Του Λάτζαρ᾽, Βαϊτικα κάλαντα από τον Δρυμό της Μακεδονίας (2020), και τις Παροιμίες και αινίγματα από τον Δρυμό της Θεσσαλονίκης (2020), ένα CD με Παραδοσιακά Τραγούδια του Δρυμού, ένα DVD με την αναπαράσταση του Δρυμιώτικου Γάμου και στο προσεχές διάστημα θα πραγματοποιηθεί η έκδοση του λεξικού του Γλωσσικού Ιδιώματος του Δρυμού Θεσσαλονίκης (Ν. Κατσάνη), και του Φωτογραφικού λευκώματος: Δρυμός, ο τόπος και οι άνθρωποι.

Πρόσφατες δράσεις μας είναι: η αγορά ενός φορητού καρδιογράφου στις αρχές του έτους, με την οικονομική συνδρομή μελών και φίλων του συλλόγου, για την πραγματοποίηση δωρεάν καρδιογραφημάτων στα μέλη μας και στους κατοίκους του Δρυμού, η πραγματοποίηση από έμπειρο προσωπικό, μαθημάτων Α΄ Βοηθειών, πρακτικής εξάσκησης καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης και χρήσης εξωτερικού απινιδωτή, η δημιουργία τμημάτων ρομποτικής και μουσικής και η δημιουργία της ιστοσελίδας του συλλόγου μας (www.drymos.gr).

Πόσα μέλη έχει σήμερα και πόσα τμήματα χορευτικών;

Έχουμε εκατόν εξήντα ενεργά μέλη και έντεκα τμήματα παραδοσιακού χορού όλων των ηλικιών καθώς και τμήμα χορού ΑμεΑ.

Εκτός από τα χορευτικά λειτουργούν και άλλα τμήματα;

Κατά καιρούς δημιουργήθηκαν και θα δημιουργηθούν πάλι διάφορα τμήματα αναλόγως του ενδιαφέροντος των παιδιών και των κατοίκων. Έτσι δημιουργήσαμε τα τελευταία χρόνια τμήματα μουσικής σε συνεργασία με το ΛΥΔΙΚΟ Ωδείο, τμήματα ρομποτικής σε συνεργασία με την WRO Hellas και το Κολλέγιο ΑΝΑΤΟΛΙΑ, τμήματα μαθημάτων Α΄ Βοηθειών, μαθήματα ραπτικής και ντεκουπάζ κ.ά.

Στην ιματιοθήκη του Συλλόγου υπάρχουν μόνο φορεσιές τοπικές;

Σήμερα διαθέτουμε φορεσιές τόσο από το χωριό μας (Ρεντούδια και Καλαμένια) όσο και από τις περιοχές της Αριδαίας, της Επισκοπής Ναούσης, των Μεταξάδων, του Διδυμοτείχου και των Δωδεκανήσων.

Τον επόμενο μήνα θα εμπλουτίσουμε το βεστιάριο μας με την προμήθεια επιπλέον φορεσιών (ρεντούδια, καλαμένιες και γουνέλες).

Έχετε ενταχθεί ως σύλλογος σε κάποιο χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα και αν ναι τι θα υλοποιήσετε με αυτό;

Τα τελευταία χρόνια ενταχθήκαμε σε δύο προγράμματα χρηματοδότησης.

Το πρώτο ήταν η συμμετοχή μας το 2019 στο πρόγραμμα «ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ» του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης για μια σειρά χρηματοδοτούμενων εκδηλώσεων και το δεύτερο

Για το δεύτερο, το 2018 ο Σύλλογος μας υπέβαλε στο πλαίσιο της πρόσκλησης, με Κωδικό ΟΠΣΑΑ: M2673568 της Ομάδας Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) «Αναπτυξιακή Ν. Θεσσαλονίκης Α.Ε. – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α.», αίτηση στήριξης στο πλαίσιο του Μέτρου 19 «Τοπική Ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων CLLD/LEADER», Υπομέτρο 19.2: «Στήριξη για την υλοποίηση δράσεων υπό την τοπική στρατηγική ανάπτυξης για παρεμβάσεις Δημοσίου χαρακτήρα» του ΠΑΑ 2014-2020, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, για τη χρηματοδότηση της πράξης με τίτλο: «ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ», Κωδικό ΟΠΣΑΑ 0010969649 και συνολικού προϋπολογισμού (συνολικής δημόσιας δαπάνης) 49.970,90 €.

Καταλάβαμε από πλευράς βαθμολογίας, μαζί με άλλους συλλόγους, την πρώτη θέση της βαθμολογίας και από το 2020 ξεκινήσαμε την υλοποίηση του προγράμματος. Αυτή την στιγμή έχουμε υλοποίηση το 50% του έργου και μέχρι το τέλος του 2021 θα το έχουμε περατώσει στο σύνολό του.

Η υλοποίηση του έργου αυτού προβλέπει ενδεικτικά την προμήθεια των παρακάτω: πλήρης μικροφωνικής, προβολικού, υπολογιστή, βιτρίνας εκθεμάτων, ντουλάπες βεστιαρίου, καρέκλες, τραπέζια, κούκλες βιτρινών, βιτρίνες εκθέσεων παραδοσιακών φορεσιών, μια σειράς εκδόσεων όπως το βιβλίο: Του Λάτζαρ᾽, Βαϊτικα κάλαντα από τον Δρυμό της Μακεδονίας, Φωτογραφικό λεύκωμα: Δρυμός, ο τόπος και οι άνθρωποι, το βιβλίο: Παροιμίες και αινίγματα από τον Δρυμό της Θεσσαλονίκης, η ψηφιοποίηση του αρχείου εφημερίδων του Πολιτιστικού Συλλόγου Δρυμού Θεσσαλονίκης, έντυπο υλικό δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, πληροφόρησης για τα θέματα της ποιότητας του πόσιμου νερού της περιοχής μας, την ραφή παραδοσιακών φορεσιών, κ.ά.

Δυστυχώς αυτά τα προγράμματα δεν προβλέπουν την κάλυψη παγίων αναγκών (ενοίκια, ρεύμα, νερό, τηλέφωνο κ.ά.) όπου εκεί αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα.

Θα ήθελα να μου πείτε για την εφημερίδα του συλλόγου που υπάρχει διαθέσιμη σε δυο τόμους αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή. Τι ακριβώς περιλαμβάνει;

Πρόκειται για δύο πολυτελείς τόμους που περιλαμβάνουν όλες τις εφημερίδες που έχουν εκδοθεί κατά το παρελθόν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δρυμού, καθώς επίσης και έναν ψηφιακό δίσκο (cd) με τα αρχεία αυτά σε ηλεκτρονική μορφή.

Οι εφημερίδες περιλαμβάνουν θέματα ποικίλου ενδιαφέροντος (ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά κ.ά.) που ενδιέφεραν τους κατοίκους και τους νέους. Όλα τα άρθρα των εφημερίδων έχουν γραφεί από μέλη του συλλόγου αλλά και ανθρώπους που αγαπούσαν αυτόν. Είναι μια ανασκόπηση του παρελθόντος.

Οι δύο τόμοι μπορούν να παραγγελθούν για εκτύπωση από τους ενδιαφερόμενους.

Υπάρχει επίσης μια συλλογή με αινίγματα;

Πρόκειται για μια συλλογή παροιμιών και αινιγμάτων του χωριού μας, που περιλαμβάνει περίπου διακόσιες παροιμίες και πενήντα αινίγματα, τα οποία για πρώτη φορά συγκεντρώνονται και παρουσιάζονται.

Άλλη μια ψηφίδα του λαϊκού πολιτισμού του Δρυμού, που δεν είχε απασχολήσει ιδιαίτερα την μέχρι στιγμής βιβλιογραφία του τόπου μας, βρίσκει πια τη θέση της στις εκδόσεις του χωριού μας.

Η κατάρτιση της συλλογής αυτής και η προσφορά της στον σύλλογό μας έγινε από τον κ. Χρυσοστομίδη Ηλία, πρώην πρόεδρο του Συλλόγου μας.

Και επίσης υπάρχει μια έκδοση με την ονομασία του Λάντζαρ’ , θέλετε να μας πείτε γι’ αυτό;

Πρόκειται για ένα καλαίσθητο βιβλίο μαζί με αντίστοιχο CD, όπου αποτυπώνονται Έθιμα και Κάλαντα του χωριού μας για τον εορτασμό του Λαζάρου.

Είναι μια σειρά παινεμάτων που επικλείονταν με ευχές και πολυχρόνια και που επιβραβεύονταν από ευχές και με δώρισμα αυγών και γλυκισμάτων. Το περιεχόμενο αυτών ποίκιλε ανάλογα με την οικογενειακή ή την επαγγελματική κατάσταση της οικίας στην οποία τα τραγουδούσαν τα κορίτσια και οι γυναίκες, οι λεγόμενες Βαϊτσες.

Η κατάρτιση και αυτής της συλλογής και η προσφορά της στον σύλλογό μας έγινε από τον κ. Χρυσοστομίδη Ηλία, πρώην πρόεδρο του Συλλόγου μας, καθώς και από γυναίκες- μέλη του συλλόγου μας.

Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για το έθιμο του «Παρακαμνιού»

Αφορά την διοργάνωση από τον σύλλογό μας των πολυήμερων εκδηλώσεων ΠΑΡΑΚΑΜΝΙΟΥ οι οποίες είναι αφιερωμένες στον Άγιο Ιωάννη τον Κλήδονα.

Ο Κλήδονας είναι ένα λαϊκό έθιμο που επιβιώνει από την αρχαιότητα και τελείται στις 23 Ιουνίου (παραμονή του γενέσιου του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου και κοντά στο θερινό ηλιοστάσιο). Ο Κλήδονας εντάσσεται στην νεοελληνική λαϊκή λατρεία και ιδιαίτερα στα περιοδικά λατρευτικά έθιμα.

Στο έθιμο του Παρακαμνιού από νωρίς το απόγευμα τα παιδιά από κάθε γειτονιά μάζευαν κάθε είδους ξύλου το οποίο προοριζόταν για το άναμμα της φωτιάς Τα σπίρτα τα έφερνε συνήθως η μεγαλύτερη σε ηλικία γιαγιά της γειτονιάς και έπρεπε να είναι αυτά που χρησιμοποιούνται για να ανάβει το καντήλι στο εικονοστάσι. Τη φωτιά άναβε ένα μικρό κοριτσάκι, όχι σε οποιοδήποτε σημείο, αλλά σε σταυροδρόμι και γενικότερα σε μέρος με ανοιχτωσιά, ώστε να σκορπίσει μακριά τη λάμψη της η φωτιά για να τη δουν και να τη θαυμάσουν και τα γειτονικά χωριά. Μόλις γίνονταν αντιληπτό από τους κατοίκους του ενός μαχαλά ότι η φωτιά ενός άλλου μαχαλά ξεπερνούσε σε ύψος τη δική τους, γρήγορα φούντωναν τη φωτιά με επιπλέον ξύλα προκειμένου να τους ξεπεράσουν. Μόλις η φωτιά καταλάγιαζε, άρχιζε η αναβίωση του εθίμου. Παιδιά, νέοι και γυναίκες, φορώντας στεφάνια από λυγιά στο κεφάλι τους, έκαναν το σταυρό τους και πηδούσαν πάνω από τον «Παρακαμνιό» τρεις φορές, ένας αριθμός που είναι συμβολικός και άμεσα συνδεδεμένος με την παράδοση και τη θρησκεία μας. Μόλις πηδούσε κάποιος τον «Παρακαμνιό» τίναζε τα ρούχα του τρεις φορές πάνω στη φωτιά, για να φύγουν οι ψύλλοι, λέγοντας: “Όξου (απ’ το σπίτι εννοείται) ψύλλοι κι κουργοί, μέσα νήλιους κι χαρά”. Όμως, πέραν αυτού του πρακτικού θέματος (ψύλλοι) που υπήρχε έντονα παλιότερα, η φωτιά έχει συμβολικό χαρακτήρα και εκφράζει τον εξαγνισμό της ψυχής, την κάθαρση, και την αλλαγή από το χειμερινό ηλιοστάσιο στο θερινό, που σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός κύκλου και την έναρξη του επόμενου. Γι’ αυτό και στη φωτιά ρίχνονταν και διάφορα άλλα πράγματα που συνδεδεμένα με τον προηγούμενο κύκλο, όπως το λουλουδένιο στεφάνι του Μάη.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού αναβιώνει το έθιμο του «Παρακαμνιού» αναδεικνύοντας το έθιμο σε ένα σπουδαίο πολιτιστικό γεγονός, μαζί με ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων. Έτσι Δρυμού δημιουργεί ένα τριήμερο πολιτιστικών δρώμενων στο πλαίσιο της αναβίωσης του εθίμου του Παρακαμνιού.

Το βράδυ τις 23^ης Ιουνίου, παραμονή της γέννησης του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στην πλατεία Πέντε Βρύσες ανάβουν μια φωτιά τα κορίτσια και τα αγόρια του Συλλόγου με στεφάνια από λυγιά (αναρριχώμενο φυτό) στα μαλλιά τους, πηδούν πάνω από τη φωτιά και μετά χορεύουν γύρω από αυτήν. Η συνέχεια είναι ένα παραδοσιακό γλέντι, με παραδοσιακές ορχήστρες χάλκινων οργάνων. Την επομένη ημέρα, χορευτικά παραδοσιακά συγκροτήματα χορεύουν και το γλέντι συνεχίζεται για δεύτερη ημέρα.

Με τη σημερινή κατάσταση πιστεύετε ότι όταν τελειώσει με το καλό όλο αυτό που ζούμε , ο κόσμος θα επιστρέψει γρήγορα στις δραστηριότητες του συλλόγου ή θα πάρει αρκετό καιρό για να φύγει ο φόβος;

Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στο τέλος του τούνελ αυτού που ζούμε. Ο κόσμος θα επανέλθει στις καθημερινές συνήθειές του και οι σύλλογοι πάλι θα γίνουν τα κύτταρα δημιουργικότητας και χαράς. Θα υπάρξει πιστεύω μια δυσκολία στην επιστροφή των ηλικιωμένων ατόμων – μελών μας, λόγω του φόβου που θα εξακολουθεί να υπάρχει, καθόσον ο Covid-19 πλήττει κατά μεγάλο ποσοστό τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Πόσο δύσκολη είναι η διατήρηση των συλλόγων δεδομένου ότι είναι σε αναστολή η λειτουργία τους και όταν ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν οι συνδρομές των μελών αλλά και στήριξη από την πολιτεία; Έχετε κάποια πρόταση ως σύλλογος πάνω σ’ αυτό;

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρηθούν οι σύλλογοι με την αναστολή λειτουργίας την οποία έχουμε, καθόσον δεν υπάρχουν έσοδα και τα πάγια έξοδα των συλλόγων συνεχίζουν τρέχουν. Επιπρόσθετα η πολιτεία δεν ενέσκηψε στο θέμα της βοήθειας προς τους Πολιτιστικούς Συλλόγους κατά την διάρκεια της πανδημίας που έχουμε.

Επιπρόσθετα εμείς ως σύλλογος αντιμετωπίζουμε και το πρόβλημα στέγης καθόσον είμαστε σε ενοικιαζόμενο κτίριο το οποίο πληρώνουμε εμείς. Μέχρι το 2018 η στέγασή μας χρηματοδοτούνταν από τον Δήμο, αλλά σήμερα δυστυχώς είμαστε αναγκασμένοι να ζητούμε την συνδρομή τόσο των επαγγελματιών του χωριού μας αλλά και των κατοίκων του Δρυμού και των μελών μας για να μπορέσουμε να καλύψουμε την δόση του ενοικίου.

Η πρότασή μας είναι να επιχορηγηθούν όλοι οι σύλλογοι με κάποιο ποσό, είτε από το Υπουργείο Πολιτισμού είτε από τους Δήμους, για την κάλυψη των παγίων αναγκών τους, παρά την αναστολή λειτουργίας τους (ενοίκιο, ρεύμα, τηλέφωνο, νερό κ.ά.).

Κύριε Πόντικα σας ευχαριστούμε που ήρθατε στην παρέα μας με την ευχή να βρούμε σύντομα τη χαμένη καθημερινότητα.

Και εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που είχαμε να σας παρουσιάσουμε τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δρυμού.

Ελάτε στην παρέα μας στη ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

Στους παρακάτω συνδέσμους θα δούμε δυο μικρά αποσπάσματα από τα χορευτικά του συλλόγου!!