Τόλης Δημήτρης- ”Η Παραδοσιακή φορεσιά”

πηγή: SearchCulture.gr

Λίγες πληροφορίες για την Ελληνική Παραδοσιακή Φορεσιά :

Ζούμε στην ομορφότερη χώρα και είναι από τις λίγες (για να μην πούμε η μοναδική)που οι κάτοικοι της είναι πολύ κοντά στην παράδοση ,τα ήθη και τα έθιμα. Έχουν συνδέσει την παράδοση με τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής τους.

Η Παραδοσιακή φορεσιά είναι η ταυτότητα, το ονοματεπώνυμο,η σφραγίδα των ανθρώπων κάθε περιοχής.

Κάθε Ελληνική Παραδοσιακή φορεσιά είναι ένα σύνολο ενδυμάτων , χαρακτηριστικό του κάθε συνόλου της περιοχής που αντιπροσωπεύει.

Οι τοπικές φορεσιές όπως εξελίχθηκαν από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και πέρα, δεν έχουν καμιά σχέση με τα αρχαιοελληνικά ενδύματα.

Οι φορεσιές χωρίζονται επίσης και σε κατηγορίες ανάλογα με κάποια κριτήρια εδαφολογικά , κοινωνικά

Ανάλογα με την μορφολογία του εδάφους
    Σε ορεινή, πεδινή, νησιώτικη
Ανάλογα με την κοινωνική περίσταση
    Σε νυφική, γιορτινή, καθημερινή
 Ανάλογα με την ηλικία
    Σε κόρης, νύφης, παντρεμένης, ηλικιωμένης και χήρας

Όλες όμως οι παραπάνω διακρίσεις δε βαδίζουν, κατά γενικό κανόνα, από μορφολογική άποψη, παράλληλα στις διάφορες περιοχές. Ποικίλλουν ανάμεσα στις ενδυμασίες της ίδιας κατηγορίας, ιδιαίτερα ανάμεσα στις γυναικείες ενδυμασίες που όχι μόνο διαφέρουν από περιφέρεια σε περιφέρεια αλλά πολλές φορές και από χωριό σε χωριό αδιάφορο αν είναι ορεινό ή πεδινό .

Κύριε Τόλη καλως ήρθατε στη ‘’Γωνιά Χαλάρωσης’’. Να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας και να σας ρωτήσω πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την κατασκευή Παραδοσιακών φορεσιών και πόσα χρόνια ασχολείστε;

Ξεκίνησαν όλα από την αγάπη μου για τον Πολιτιστικό Σύλλογο , η αγάπη για την παράδοση και τα έθιμα του χωριού. Από μικρός είχα το μεράκι για την παράδοση. Κάποια στιγμή το 1990 μου ζητήθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νεοχωρούδας να επιδιορθώσω τις φορεσιές οι οποίες είχαν κατασκευαστεί το 1975 και στην πορεία ήθελαν επιδιόρθωση και από εκείνη την στιγμή έγινε το μεράκι μου .Άρχισα να μελετώ και να ψάχνω φορεσιές και από άλλες περιοχές και εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο κατασκευής , τη λεπτομέρεια . Το αποκορύφωμα ήταν όταν έπιασα μια αυθεντική γυναικεία φορεσιά και είδα ότι όλα ήταν ραμμένα στο χέρι και το ύφασμα υφασμένο σε αργαλειό. Έχω ράψει φορεσιές σχεδόν σε όλη την Ελλάδα αλλά και σε συλλόγους που έχουν οι Ελληνικές κοινότητες στο εξωτερικό.

Πείτε μου για την εξέλιξη της φορεσιάς, επηρεάστηκε με το πέρασμα των χρόνων στις τοπικές κοινωνίες;

Κάθε τόπος είχε τη δική του φορεσιά. Σίγουρα παίρνανε και εικόνες και από άλλες περιοχές και κάποιες κυρίες και κάποιοι τερζήδες (ραφτάδες) βλέποντας κάτι που τους άρεσε προσπαθούσαν να το περάσουν και σε άλλες περιοχές . Σίγουρα η επιρροή έχει βάση τη βυζαντινή περίοδο. Αλλά μέσα στο χρόνο εξελίσσονταν. Υπήρχαν οι καθημερινές , οι γιορτινές , οι καλοκαιρινές και οι χειμωνιάτικες . Και φυσικά η νυφιάτικη που έδιναν φυσικά και μεγάλη βαρύτητα.

Η νυφιάτικη φορεσιά

Για τη νυφιάτικη φορεσιά προτιμούσαν τα πολυτελή υφάσματα τα πιο σπάνια και πλούσια, ανάλογα φυσικά με την περιοχή τα χρώματα που προτιμούσαν ήταν χρυσό στα αστικά κέντρα πολύχρωμα στις μικρές κοινότητες, με ιδιαίτερη έμφαση στο κόκκινο. Τα τμήματα της φορεσιάς που διακρίνουν τη νυφιάτικη από τη γιορτινή της νιόπαντρης ήταν κυρίως ο περίτεχνος κεφαλόδεσμος, στολισμένος με άνθη τεχνητά ή φυσικά, κοσμήματα κ.λ.π. και τη δούλευαν μήνες ή και χρόνια .

Οι γυναικείες φορεσιές στην πλειοψηφία τους με ελάχιστες εξαιρέσεις έχουν μαντήλες (κεφαλόδεσμοι) , τι συμβολίζει η μαντήλα;

Κάτι άλλο που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι στις φορεσιές , όλα τα κεντήματα γίνονταν στο χέρι ή στον αργαλειό.

Εδώ θα περπατήσετε στο χωριό του Hobbit και θα είναι σαν παραμύθι

Επίσης μεγάλη σημασία έδιναν στα κοσμήματα διότι εκεί φαινόταν η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Βέβαια εν καιρώ Τουρκοκρατίας ήταν ένας εύκολος τρόπος αποταμίευσης και μεταφοράς σε περίπτωση ανάγκης.

Από εδώ μπορείτε να έρθετε στην παρέα μας στο Facebook

Η χρήση νομισμάτων ελληνικών ή ξένων στα κοσμήματα ιδιαίτερα σ’ εκείνα που συνδέονται με το στολισμό του στήθους είναι δείγμα οικονομικής ευημερίας .

Πείτε μας για την Τοπική φορεσιά της Νεοχωρούδας;

Γυναικεία φορεσιά:

Στα πρώτα χρόνια ίδρυσης του συλλόγου ,η φορεσιά που είχε δεν ήταν η αυθεντική σύμφωνα με αυτά που μου είπαν οι μεγάλες γυναίκες . Η αυθεντική είχε πάρα πολλά κεντήματα και πολλά στολίδια .Κάνοντας προσωπική έρευνα με δυο χοροδιδασκάλους τον Γιώργο Καψάλη και Χρήστο Τερζή , η οποία έρευνα κράτησε δέκα χρόνια βρήκαμε πολλά που δεν τα γνωρίζαμε. Καταφέραμε και βρήκαμε αυθεντική πουκαμίσα με το τεράστιο κέντημα. Υπάρχει ο σαγιάς που είναι απλός , χωρίς κέντημα, η ποδιά , το ζωνάρι , η πόρπη και μαντίλα άσπρη και σκούρα. Εδώ να προσθέσουμε ότι οι γυναίκες επειδή είχαν μακριά μαλλιά τα έπλεκαν πλεξούδα και τα τύλιγαν επάνω στο κεφάλι και έβαζαν κατόπιν τη μαντήλα. Σήμερα για να μπορέσουμε να αποδώσουμε σωστά πως ηταν , κατασκευάσαμε την κουλούρα που αντικαθηστά τον όγκο που έδινε η πλεξούδα.. Μετά από έρευνα στις μεγάλες γυναίκες του χωριού που τις φορούσαν αυτές τις φορεσιές καταλήξαμε σε αυτό που παρουσιάσαμε το 2006

Τα υποδήματα ήταν τα γουρουνοτσάρουχα

Ανδρική φορεσιά:

Το Μπενεβρέκι, το γιλέκο μαύρο από τσόχα ,το ζωνάρι, το τσουράπι, το πουκάμισοπου ήταν μαύρο η μπλε ριγέ με χρυσοκέντημα και η τραγιάσκα . Φορούσαν και φέσι αυτοί που ήταν προύχοντες και είχαν συναναστροφές με Τούρκους , αλλά καθημερινά την τραγιάσκα Κάποιες έρευνες λένε ότι η τραγιάσκα ήρθε μετά το 1900 στην Ελλάδα , αλλά με έρευνα που έχω κάνει υπάρχουν από το 1890 φωτογραφίες που φοράνε τραγιάσκα. Τα υποδήματα ήταν τα γουρουνοτσάρουχα . Τέλος το χειμώνα άντρες αλλά και γυναίκες φορούσαν τη Μαλιώτα .Ένα χοντρό επανωφόρι φτιαγμένο με δέρμα κατσικιού γιατί ήταν αδιάβροχο το δέρμα του κατσικιού .

Σήμερα πιστεύετε ότι οι νέοι είναι κοντά στην παράδοση; Υπάρχει «φυτώριο» που θα συνεχίσει την τέχνη της κατασκευής παραδοσιακών φορεσιών;

Όχι οι νέοι έχουν απομακρυνθεί από τον πολιτισμό. Λίγοι ενδιαφέρονται και αυτό από μεγάλη προσπάθεια των συλλόγων . Όσο αφορά την τέχνη κατασκευής φορεσιών πολύ δύσκολα να συνεχίσουν . Το μονό σαν λύση είναι να δώσει η πολιτεία ένα ερέθισμα μέσα από προγράμματα να ωθήσει νέους να ασχοληθούν με αυτή την τέχνη.

Κύριε Τόλη Σας ευχαριστούμε που ήρθατε στην παρέα μας.

Και εγώ σας ευχαριστώ και εύχομαι σύντομα να ξαναβρεθούμε στους συλλόγους!!