ΜΑΡΤΗΣ – ΈΘΙΜΑ

Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης . Σύμφωνα με τη Λαογραφία το πιο διαδεδομένο έθιμο είναι η Μάρτα. Έθιμο που προέρχεται από την αρχαιότητα και τοποθετείτε απο την 1 Μαρτίου ένα μικρό βραχιόλι από άσπρο και κόκκινο νήμα στο χέρι των παιδιών κυρίως για να μην τα μαυρίσει ο ήλιος. Θεωρείται ότι προστάτευε τις κοπέλες από το κάψιμο του ήλιου , μιας και η ομορφιά ήταν το άσπρο δέρμα με τα ροδαλά μάγουλα και το ηλιοκαμένο δέρμα το θεωρούσαν ασχήμια .

Αύτο το μήνα συνηθίζεται ένα ακόμα έθιμο , αυτό της Χελιδόναςκαι αυτοί που τραγουδούσαν ονομάζονταν Χελιδονιστές

Κατά την παράδοση που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα τα παιδιά ,τοποθετούσαν πάνω σε μια βέργα ένα ξύλινο ομοίωμα Χελιδόνας, πελεκημένο με κότσα (μικρό σουγιά) από τα ίδια ή κάποιο μεγαλύτερο. Στη συνέχεια, τύλιγαν γύρω από τη βέργα ένα σπάγκο μήκους 50-60 εκατ. και την τοποθετούσαν μέσα σε ένα καλάμι. Από μία τρύπα πάνω στο καλάμι έβγαζαν την άκρη του σπάγκου. Όταν κάποιος τραβούσε με δύναμη το σπάγκο, η βέργα που στηρίζονταν σε κάποιο κόμπο του καλαμιού περιστρέφονταν και μαζί της περιστρέφονταν και το ξύλινο ομοίωμα του χελιδονιού. Το περιστρεφόμενο ομοίωμα του χελιδονιού με τις ανοιχτές φτερούγες έδινε την ψευδαίσθηση ότι πετάει σε όποιον το παρατηρούσε.Το έθιμο των χελιδονισμάτων ή της Χελιδόνας λάμβανε χώρα και σε πολλά χωριά του Ρουμλουκιού και τραγουδούσαν :

«Χελιδόνα έρχεται απ’ τη Μαύρη Θάλασσα.

Θάλασσα επέρασι τη φωλιά τη μέλησι.
Έκατσι κι λάλησι, έμαθι τα γράμματα,
γράμματα βασιλικά που μαθαίνουν τα παιδιά.
Δάσκαλους μας έστειλι, να μας δώστι πέντι αυγά.
Δε μας δίντι πέντι αυγά, παίρνουμι την κλουσαριά,
να γιννάει κι να κλουσσάει κι να σέρνει τα πουλιά.
Μάρτη – Μάρτη φλογερέ και Φλεβάρη χιονερέ,
ο Απρίλης ο γλυκύς έφτασι δεν είν’ μακρύς.
Τα πουλάκια κελαηδούν τα αρνάκια μας γεννούν.
Έξου ψύλλοι και κουροί και καλοί νοικοκυροί,
μέσα γέλιου κι χαρά κι καλή νοικοκυρά.»

Δείτε επίσης : Περιήγηση στο Λευκό Πύργο σε 3D

Έπειτα το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι σ’ όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λεφτά, λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι. Τα λεφτά καθώς και τα προϊόντα αυτά τα αφιέρωναν τα παιδιά στην εκκλησία.

Το πιο παλιό χελιδόνισμα καταγράφεται από Αθηναίο συγγραφέα στη Ρόδο, τον 2ο αιώνα μ.Χ. και ξεκινά με τα εξής λόγια:

«Ήλθ’, ήλθ’ η χελιδών

,καλάς ώρας άγουσα,

και καλούς ενιαυτούς,

επί γαστέρα λευκά,

κηπί νώτα μέλαινα…»

Το έθιμο αυτό επιβιώνει και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας και κάθε τόπος έχει τα δικά του Χελιδονίσματα . Έτσι βγαίνουν τα παιδιά και τραγουδάνε:

Ήρθε ήρθε χελιδόνα ήρθε και άλλη μεληδόνα

κάθισε και λάλησεκαι γλυκά κελάηδησε:

Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,και Φλεβάρη φοβερέ

κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσειςκαλοκαίρι θα μυρίσεις

Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσειςπάλιν άνοιξη θ’ ανθίσεις

Σε άλλα μέρη λένε:
«Του Μάρτη χελιδονίσματα»

Χελιδόνα έρχεται
από μαύρη θάλασσα
θάλασσα επέρασε
τη φωλιά δε ξέχασε
εν δυο, εν δυο.

Μάρτη, Μάρτη βροχερέ
και Απρίλη δροσερέ
τα πουλάκια κελαηδούν
τα δεντράκια φύλλα ανθούν
τα πουλάκια αυγά γεννούν
κι αρχινούν να τα κλωσούν.

Πηγη : www.paidika.gr & https://culture.alexandria.gr/

φωτογραφίες : el.wikipedia.org