Σπιναλόγκα (+video)

Το νησί-αποικία των λεπρών στον όρμο του Αγίου Νικολάου υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά ενετικά κάστρα της Κρήτης.

Η νησίδα της Σπιναλόγκα βρίσκεται στη βόρεια είσοδο του κόλπου της Ελούντας, σε θέση κλειδί για τον έλεγχο του φυσικού λιμανιού της.

Έχει έκταση 85 στρέμματα και 53 μ. υψόμετρο.Το νησί οχυρώθηκε κατά την αρχαιότητα, το πιθανότερο κατά την ελληνιστική περίοδο, με μεγάλο οχυρωματικό περίβολο

.Πάνω στα ερείπια της αρχαίας οχύρωσης οι Βενετοί οικοδόμησαν ισχυρό φρούριο .

Το στρογγυλό φρούριο σχεδιάστηκε σύμφωνα με την οχυρωματική πρακτική του προμαχωνικού συστήματος από τους Genese Bressani και τον Latino Orsini.

Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το φρούριο είχε χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούςκαι τα κτίσματα που υπήρχαν στο εσωτερικό του κάλυπταν τις ανάγκες εγκατάστασης της φρουράς.

Την περίοδο του κρητικού πολέμου έφτασαν στη Σπιναλόγκα πρόσφυγες και επαναστάτες (χαΐνηδες), οι οποίοι έχοντας σαν βάση τη νησίδα δρούσαν κατά των Τούρκων.

Παλιότερα η Σπιναλόγκα ονομαζόταν Καλυδών αλλά μετά την κατάληψη του από τους Ενετούς ονομάστηκε στα λατινικά “spina lunga” (προφορά: σπίνα λούνγκα), που σημαίνει «μακρύ αγκάθι».

Από παράφραση αυτής της ονομασίας προέκυψε το σημερινό «Σπιναλόγκα».

Το νησί των λεπρών

Το 1903 στην Κρήτη ιδρύεται Λεπροκομείο στη Σπιναλόγκαγια την απομόνωση όσων έπασχαν από τη νόσο του Χάνσεν από τον υγιή πληθυσμό

.Δεν είχε βρεθεί ακόμα το φάρμακο για τη λέπρα και η κολλητική νόσος ήταν ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων. 

Ηταν η εποχή που ο κόσμος πανικοβάλλονταν από τη λέπρα και οι λεπροί έπρεπε να φορούν κουδούνια για να προειδοποιούν τον κόσμο να απομακρύνεται έγκαιρα από κοντά τους. 

Έτσι ένα νησάκι ήταν ιδανική λύση για να απομακρυνθούν από τον υγιή πληθυσμό οι χανσενικοί και να αισθανθούν ασφαλείς οι υγιείς.

Η Σπιναλόγκα ήταν ιδανική λύση γιατί πρόσφερε εύκολη επικοινωνία με τη στεριά για τη μεταφορά των ασθενών, τροφίμων και εφοδίων.

Επίσης υπήρχαν πολλά άδεια σπίτια σ’ αυτή μετά την αποχώρηση των μουσουλμάνων κατοίκων της.

Στις 30 Μαίου του 1903 υπογράφηκε η απόφαση για να μετατραπεί η Σπιναλόγκα σε νησί των λεπρών και μεταφέρθηκαν 250 ασθενείς από διάφορα μέρη της Κρήτης.

Μετά το 1913 η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα και άρχισαν να έρχονται ακόμα περισσότεροι άρρωστοι στη Σπιναλόγγα,

ενώ αργότερα δέχτηκε ασθενείς ακόμα και από άλλες χώρες και χαρακτηρίστηκε σαν Διεθνές Λεπροκομείο.

Η καθημερινή ζωή των χανσενικών στην Σπιναλόγκα

Οι ασθενείς στην Σπιναλόγκα δικαιούνταν ένα μικρό επίδομα μηνιαίως, που συχνά δεν κάλυπτε τη διατροφή και τα φάρμακά τους.

Ηταν μια περίοδος που το ελληνικό κράτος τυραννιόταν από διαδοχικούς πολέμους (Μακεδονικός, Βαλκανικοί, Α’ & Β’ Παγκόσμιοι, Εμφύλιος).

Συνεπώς η Ελλάδα προσπαθούσε με δυσκολία να σταθεί οικονομικά στα πόδια της, γεγονός που δυσχέραινε τη θέση των χανσενικών στη Σπιναλόγκα.

Οι συνθήκες ζωής των χανσενικών ήταν ιδιαίτερα δύσκολες. Αναφορές μάλιστα λεπρών μιλάνε για εξαθλίωση.

Η σημαντική αλλαγή ήρθε τη δεκαετία του 1930 όταν στην Σπιναλόγκα μεταφέρθηκε ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης.

Ο Ρεμουνδάκης, που ήταν τριτοετής φοιτητής της Νομικής όταν αρρώστησε, φαίνεται πως ήταν ο άνθρωπος που περιμένανε οι υπόλοιποι μέχρι τότε για να διεκδικήσουν ανθρώπινες συνθήκες ζωής.

Έτσι τα σπίτια στην Σπιναλόγκα ασβεστώθηκαν μετά από πολλά χρόνια,

άνοιξε ο περιμετρικός δρόμος,

συστάθηκε υπηρεσία καθαριότητας των εξωτερικών χώρων,

έχτισαν θέατρο, κινηματογράφο

και από τα μεγάφωνα του δρόμου ακουγόταν συνεχώς κλασική μουσική.

Ανθρωποι ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν στη Σπιναλόγκα. Εκαναν παιδιά, που μερικά από αυτά μεγάλωσαν μαζί τους χωρίς να αρρωστήσουν ποτέ.

Φρόντιζαν ο ένας τον άλλο, έκαναν όποια δουλειά μπορούσαν για να καλυτερέψουν τη ζωή τους, λειτουργούσαν δικό τους καφενείο

και κουρείο, είχαν την εκκλησία τους τον Αγιο Παντελεήμονα, όπου λειτουργούσε ένας γενναίος ιερέας που χωρίς να είναι άρρωστος

δέχτηκε εθελοντικά να μοιραστεί τη ζωή του με αυτή των εξόριστων λεπρών.

Η «Αδελφότητα Ασθενών Σπιναλόγκας» που ίδρυσε ο Ρεμουνδάκης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης.

Η ζωή στο νησί των λεπρών άρχισε να θυμίζει κάτι από αυτή που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν στα σπίτια τους για να μεταφερθούν στη Σπιναλόγκα.

Μέχρι τη σύσταση της Αδελφότητας όλα όσα υπολογίζονταν ήταν το φαγητό, ο τζόγος και η ρακί.

Όμως η Αδελφότητα δούλεψε για να εγκαθιδρύσει την τάξη και μία καλύτερη ποιότητα ζωής στο νησί. Διοργανώθηκαν συναυλίες από κατοίκους με ταλέντο στη  μουσική.

Ένας από τους πιο σημαντικούς κανόνες της Αδελφότητας ήταν να απαγορεύσουν τους καθρέφτες.

Κανείς δεν θα ήθελε να δει τον εαυτό του. Όμως ήταν αδύνατον να μην παρατηρήσει κανείς τις παραμορφώσεις που προκαλούσε η νόσος στους άλλους ασθενείς που ζούσαν δίπλα τους…

Από το 1948 και μετά ο αριθμός των λεπρών στη Σπιναλόγκα άρχισε να μειώνεται γιατί τότε ανακαλύφθηκε το πρώτο φάρμακο κατά της φρικτής αυτής αρρώστειας.

Το Λεπροκομείο έμεινε ανοιχτό μέχρι το 1957, οπότε οι τελευταίοι 20 ασθενείς μεταφέρθηκαν σε λεπροκομείο στην Αθήνα.

Στο μεταξύ πολλοί είχαν θεραπευτεί και επέστρεψαν στα σπίτια τους.

πηγή:https://www.explorecrete.com, https://www.kastra.eu, https://hania.news/

Εδώ είναι η ομάδα μας στο Facebook και εδώ  η σελίδα μας!!