Πλατεία Αριστοτέλους: Κάποτε ήταν δρόμος!!

Πλατεία κόσμημα… πλατεία με θέα ..

Ξεκινάει από την οδό Λεωφόρο Νίκης και φτάνει ψηλά μέχρι την αρχαία Ρωμαϊκή αγορά .

Στην πλατεία Αριστοτέλους αν σταθείς από τη μεριά τη θάλασσας βλέπεις Όλυμπο, από την πάνω μεριά βλέπεις Άνω Πόλη και Σέιχ Σου…

Όποια ώρα και να βρεθείς εκεί , πάντα έχει κόσμο, πάντα θα έχεις διαφορετικά συναισθήματα. Δεν υπάρχει περίπτωση να τη βαρεθείς να την περπατάς και να απολαμβάνεις.

Διανοίχθηκε προκειμένου να αποτελέσει τον πυρήνα-τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της πολεοδομικής ανάπλασης της πόλης μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, που κατέστρεψε το κέντρο της.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, με την έντονη οικοδομική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε, η πλατεία Αριστοτέλους διαδέχθηκε την πλατεία Ελευθερίας ως η κεντρική πλατεία της Θεσσαλονίκης.

Η πλατεία Αριστοτέλους στάθηκε η γέφυρα μεταξύ του αρχιτεκτονικού παρελθόντος και του σύγχρονου προσώπου της πόλης, μεταξύ του χθες και του σήμερα.

Τα πρώτα σχέδια

Δημιούργημα του διάσημου γάλλου αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ernest Hébrard (1875-1933), τα σχέδια για την πλατεία ήταν σχεδόν ‘’βασιλικά’’.

Ο Εμπράρ οραματίστηκε έναν μνημειακό άξονα που θα ξεκινούσε από το νότιο τμήμα της πλατείας, μπροστά στη θάλασσα και θα έφτανε μέχρι την πλατεία Βενιζέλου και τη Ρωμαϊκή Αγορά.

Εμπνεύστηκε από τη δυτική αρχιτεκτονική, τα ευρωπαϊκά, αποικιακά, αραβικά και νεοβυζαντινά πρότυπα, προκειμένου να τονίσει τη σχέση της πόλης με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Επιπλέον, στο κέντρο της πλατείας θα τοποθετούνταν και ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ωστόσο τα πρώτα σχέδια του Εμπράρ το 1918 για την πλατεία Αριστοτέλους απλοποιήθηκαν σημαντικά.

Αντί του αρχικών περίτεχνα σχεδιασμένων προσόψεων, οι τελικές προσόψεις που χτίστηκαν κατά τη δεκαετία του 1950, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας εκείνης της περιόδου, ήταν πολύ πιο απλές.

Η  χαρακτηριστική αρχιτεκτονική  περιλαμβάνει παρόδιες στοές, με καταστήματα κατά μήκος του κεντρικού άξονα της πόλης  στις οποίες συνέβαλε και ο Έλληνας αρχιτέκτονας μηχανικός, Κώστας Κιτσίκης,

είναι στοές εκλεκτικές με νεοκλασικά χαρακτηριστικά και κάποια νεοβυζαντινά στοιχεία στη διακόσμηση των κιονοκράνων

των εξωστών και σε άλλα στοιχεία των κτιρίων, έτσι ώστε να δημιουργούν ένα είδος ελληνικότητας. 

Εκτός από τις παρόδιες στοές έχουν κατασκευαστεί και οι εγκάρσιες στοές, με περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα.

Γενικά στη Θεσσαλονίκη έχουν κατασκευαστεί αρκετές εγκάρσιες στοές.

Όπως είναι η εγκάρσια στοά στο “Βοσπόριον Μέγαρον”, που είναι ένα από τα πρώτα κτίρια που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στον άξονα και ακολουθεί πιστά το αρχικό σχέδιο των Εμπράρ, Κιτσίκη.

Οι εγκάρσιες στοές, έχουν ένα διαφορετικό ενδιαφέρον διότι είναι μια ολόκληρη πόλη, μέσα σε αυτές. Πιο σημαντική από αυτές είναι η στοά “Μοδιάνο”, που είναι μια σκεπαστή αγορά, αλλά και όλα τα μπαζάρ που σχεδιάστηκαν από τον Εμπράρ,

αναπαράγοντας εξιχρονισμένα τα πρότυπα της Ανατολής.

Πολλές άλλες εγκάρσιες στοές, σε διάφορα σημεία της πόλης, έδιναν και κάποιες συνεχίζουν να δίνουν τον χαρακτήρα του εμπορίου και να έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως η στοά Καράσσο».

Έτσι λοιπόν στη θέση που βρίσκεται κάτω από την Εγνατία οδό, εκατέρωθεν του άξονα είχαν σχεδιαστεί τα μπαζάρ, δηλαδή οι αγορές, στις θέσεις παλιότερων οθωμανικών αγορών..

Πρόσφατα ενώ ήταν ανοιχτές αγορές, έχουν κατασκευαστεί στοές που τις καλύπτουν και έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για ανοιχτές και κλειστές στοές, στο Καπάνι και την Άθωνος» .

Τα πρώτα κτίρια έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τα σχέδια του Εμπράρ, όπως το κτίριο του Εμπορικού και Βιοτεχνικού επιμελητηρίου, με τις στοές και τις σωστές λεπτομέρειες και επιστεγάσεις.

Τα κτίρια που έγινα μετά το 1955, με τον νέο κανονισμό, έχουν απλοποιημένη μορφή και περισσότερους ορόφους.

Τα δώδεκα συνολικά κτήρια που απαρτίζουν την πλατεία Αριστοτέλους έχουν κριθεί διατηρητέα από το 1950.

Στα τέλη του ’60

Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 η Πλατεία Αριστοτέλους έχει διαμορφωθεί πλήρως με την ανέγερση νέων οικοδομών στη θέση των θερινών σινεμά και την ολοκλήρωση του Ολύμπιον και του ξενοδοχείου Ηλέκτρα.

Ο άξονας της Αριστοτέλους είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης με ένα μεγάλο παρτέρι με χόρτο να διαχωρίζει τα δυο ρεύματα.

Παράλληλα έχει διαμορφωθεί και η επάνω πλατεία με την Αρχαία Αγορά ανασκαμμένη.

Το έτος 1997 όπου η Θεσσαλονίκη ήταν η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, ο άξονας της Αριστοτέλους πεζοδρομείται.

Το ρολόι της πλατείας , σήμα κατατεθέν..

Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό ελβετικό ρολόι μεγάλης κλίμακας, το οποίο κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970 και έχει την ονομασία «Ρολόι Ανθοκομίας»

Οι ώρες δεν αποτυπώνονται ως αριθμοί, αλλά με λουλούδια (από εδώ και η ονομασία του), με αποτέλεσμα, εκτός από την πληροφορία της ώρας, το ρολόι να είναι και ένα πολύχρωμο ζωντανό παρτέρι με εποχιακά φυτά.

Από το 2005, μετά από την αναβάθμισή του, ο μηχανισμός του ρολογιού έγινε ψηφιακός, ο οποίος ελέγχεται μέσω δορυφόρου και είναι συγχρονισμένος με το αστεροσκοπείο Γκρίνουιτς.

Το βόρειο τμήμα της πλατείας αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό στη δεκαετία του 2000.

Σήμερα στην πλατεία βρίσκονται βιβλιοπωλεία, αρκετοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, δημόσιες υπηρεσίες, πολλά εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, μπαρ, τράπεζες, κοσμηματοπωλεία.

Στο κέντρο της δεσπόζει το άγαλμα του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου Αριστοτέλη, ενώ στο βόρειο τμήμα της πλατείας υπάρχει το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου.

πηγή πληροφοριών: https://edromos.gr/, https://www.mixanitouxronou.gr

Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook