Πήλιο: Αργαλαστή & Παλαιό Τρίκερι

Το κεφαλοχώρι του Νότιου Πηλίου είναι χτισμένο σε εύφορο οροπέδιο.

Σημαντικό εμπορικό κέντρο τα περιοχής με πλούσια πνευματική παράδοση, η Αργαλαστή είναι σταθμός και πέρασμα για τα παράλια του Παγασητικού και του Αιγαίου, που της ανήκουν.

Εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής των αρχών του αιώνα μας είναι το καμπαναριό – ρολόι της εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων.

Το κτίσμα έχει τετράγωνη βάση με πλευρά μήκους 10μ.. ύψος 25 μ., δύο ρώσικες καμπάνες και ελβετικό ρολόι και

έγινε κατ’ απομίμηση του κωδωνοστασίου της Αγίας Φωτεινής στη Σμύρνη.

Η ανάπτυξη της περιοχής επηρεάστηκε άμεσα από την ιστορική πορεία ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου

και έτσι μετά την ακμή των κλασσικών χρόνων ακολούθησε η Ρωμαϊκή κυριαρχία, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια η Τουρκοκρατία.

Ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα το κέντρο οικονομικής δραστηριότητας είναι η Αργαλαστή.

Η πρώτη αναφορά που υπάρχει, είναι σε ένα τουρκικό φιρμάνι του 1653.

Οι κάτοικοί της είναι κυρίως γεωργοί και κτηνοτρόφοι και πολλοί από αυτούς προέρχονται από την Ήπειρο, τη Στερεά Ελλάδα και την υπόλοιπη Θεσσαλία.

Ο 18ος αιώνας βρίσκει την Αργαλαστή να αποτελεί ένα ανεπτυγμένο κεφαλοχώρι του Πηλίου,

με μεγάλη παραγωγή σε πολλά αγροτικά προϊόντα και με έντονη δραστηριότητα στον τομέα της σηροτροφίας.

Επίσης είναι μέλος του ιστορικού Συνεταιρισμού των Αμπελακίων.

Κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως ολόκληρη η περιοχή υφίσταται τα δεινά της αγριότητας των Τούρκων, με αποτέλεσμα να ανακοπεί το ρεύμα οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.

Η πρώτη εκδοχή για την προέλευση της ονομασίας του χωριού αφορά τις λέξεις “Αργώ” και “ελαύνω” αφού κατά την παράδοση,

η περιοχή αποτέλεσε το πέρασμα των Αργοναυτών στο Αιγαίο Πέλαγος ώστε να ξεκινήσουν την εκστρατεία.

Η άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα είναι τουρκικό και προέρχεται από την παράφραση της λέξης “ραστ” που στα τουρκικά σημαίνει συγχώρεση.

Παλαιό Τρίκερι

Το Παλαιό Τρίκερι ή νησί της Παναγίας είναι ένας μικρός παράδεισος για λίγους στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου.

Πρόκειται για ένα νησάκι… μιά σταλιά, όπου δεν κυκλοφορούν τροχοφόρα και όλες οι μετακινήσεις γίνονται με τα πόδια ή με βάρκες.

Η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δρόμοι δεν υπάρχουν και μπορείς να το περπατήσεις σε 2-3 ώρες.

Κορυφαίο αξιοθέατο είναι το εντυπωσιακό καστρο-μονάστηρο της Παναγίας, που προσφέρεται για μία διαφορετική εμπειρία διαμονής σε κάποιο από τα κελιά του με ελάχιστο κόστος.

Στο νησί της Παναγίας κυριαρχεί η γαλήνη, η απλότητα και το πράσινο της ελιάς.

Μοναδικός οικισμός είναι το γραφικό λιμανάκι του Αγίου Ιωάννη με όμορφα δίπατα σπίτια όπου το καλοκαίρι λειτουργούν δύο-τρεις ψαροταβέρνες πάνω στο κύμα και λίγοι μικροί ξενώνες.

Οι κάτοικοι ήταν ψαράδες, σφουγγαράδες και τολμηροί καπεταναίοι, αρχοντικά των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα και δεσπόζουν στα στενά καλντερίμια του χωριού.

Ζωντανή διατηρείται ακόμα η παράδοση, που θέλει τις γυναίκες του χωριού να φορούν την τοπική ενδυμασία στις γιορτές και τα γραφικά πανηγύρια.

Η ιστορία του χωριού αρχίζει από τα μέσα του 1700. Οι Τρικεριώτες καραβοκύρηδες πήραν από τους πρώτους μέρος στην Επανάσταση του 1821.

Δείγμα τρανό του ιστορικού μεγαλείου και της παλιάς αρχοντιάς είναι οι εκκλησίες με τα ξυλόγλυπτα τέμπλα, τα πυργόσπιτα των καπεταναίων,

τα γραφικά έθιμα του γάμου, της Πασχαλιάς, της Πρωτομαγιάς και η βαρύτιμη χρυσοποίκιλτη γυναικεία φορεσιά.

Στο Τρίκερι οι κάτοικοι, από παράδοση ασχολούνταν με την σπογγαλιεία.

Όμως το 1880, οπότε και εντάχθηκε στην ελληνική επικράτεια, η φτώχεια οδήγησε τους Tρικεριώτες στη μετανάστευση.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, πολλοί έφυγαν στην Αμερική, ενώ μόνο τα παιδιά των πλούσιων οικογενειών έφυγαν για σπουδές και έμειναν στα αστικά κέντρα.

O τόπος ερήμωσε και απομονώθηκε . Τα σφουγγάρια χάθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και όσοι απέμειναν στο Τρίκερι έγιναν ναυτικοί, ψαράδες ή πήγαν στο Πολεμικό Nαυτικό.

Κάθε Ιούνιο οι Τρικεριώτες, στο λιμανάκι της Αγίας Κυριακής, διοργανώνουν ψαράδικη βραδιά επί τριήμερο και δίνουν όλο τον καημό και το μεράκι τους στο χορό και στο τραγούδι.

Χάρμα απερίγραπτης ομορφιάς και μεγαλείου αυτός ο χορός.

Στο Τρίκερι ανήκουν και οι οικισμοί Κόττες, ανατολικό επίνειο του χωριού Παλαιό Τρίκερι με τις γραφικές, δαντελωτές αμμουδερές ακρογιαλιές.

 Από το 1948 ώς το 1953, στο νησί λειτούργησε στρατόπεδο εξορίας αριστερών γυναικών,

διωγμένων για τα πολιτικά φρονήματά τους, ή μελών της οικογένειάς τους.

Γυναίκες όλων των ηλικιών, κοριτσάκια, έφηβες, μητέρες με τα παιδιά τους μέχρι μεγάλες γυναίκες 70 και άνω ετών.

Αγρότισσες, μορφωμένες, επώνυμες, από τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και άλλα μέρη της Ελλάδας.

Παιδιά γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν εδώ, κορίτσια πείνασαν, γυναίκες αρρώστησαν, άλλες έσπασαν, άλλες άντεξαν μέχρι το ’53, δίδαξαν γλώσσα, θέατρο, μαθηματικά,

ζωγραφική στους ντόπιους, έφτιαξαν εργαστήρια και παρήγαγαν ό,τι μπορούσαν και είχαν ανάγκη.

Ένα έθιμο και η παραδοσιακή φορεσιά στο Τρίκερι

  Ο χορός για το «ξόδι» (σ.σ. την καλή έξοδο δηλαδή) της Πασχαλιάς, την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής,

δηλαδή την Παρασκευή αμέσως μετά το Πάσχα.

Πρόκειται για το χορό των γυναικών με τις παραδοσιακές φορεσιές στην κεντρική πλατεία του Αγίου Νικολάου της Χώρας, με το κυπαρίσσι στη μέση.

Μία ώρα θέλει για να βάλεις και να συνταιριάσεις τα επτά-οκτώ απανωτά ρούχα της παραδοσιακής τρικεριώτικης φορεσιάς,

από τις πιο όμορφες και πλούσιες ελληνικές ενδυμασίες, με σημαντική υλική αξία, αλλά και συμβολική.

Η κοινωνική θέση της γυναίκας, το αν έχει άντρα, αν αυτός είναι εδώ ή λείπει στη θάλασσα ή αν η γυναίκα έχει πένθος,

αν είναι γιορτή ή μια απλή καθημερινή, όλα αυτά φαίνονταν από τη φορεσιά, η οποία μοιάζει περισσότερο με σκυριανή παρά με πηλιορείτικη.

Και είναι πράγματι εντυπωσιακή· πολύ βαριά για τους ώμους, φουσκωτή και πολύχρωμη,

φτιαγμένη από πανάκριβα υλικά – μετάξι και χρυσή κλωστή στα χειροποίητα κεντήματα, βελούδο και ασημένιες πόρπες.

Σήμερα, δύο μεγάλες γυναίκες στο χωριό τη φορούν καθημερινά, δηλαδή δεν την έχουν βγάλει ποτέ.

Μέχρι πριν από τριάντα χρόνια, όλες οι Tρικεριώτισσες τη φορούσαν.

Oμως, δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει τουλάχιστον μία φορεσιά, τα περισσότερα από δύο και πάνω.

Και όχι μόνο τις παλιές, της γιαγιάς σαν αντίκα, αλλά δίνουν και μεγάλα ποσά για να φτιάξουν καινούργιες,

διότι, εκτός από μεράκι, είναι και θέμα κύρους και αρχής της κάθε οικογένειας.

Aλλωστε, στους γάμους των παιδιών τους, ακόμη και σήμερα, πολλές γυναίκες βάζουν τη φορεσιά.

Οι κοπέλες του σπιτιού, έτοιμες, βγαίνουν από την αυλή, ανταμώνουν με τις άλλες. Σε λίγο, οι ρούγες γεμίζουν όμορφες Tρικεριώτισσες.

Η συνάντηση γίνεται στην πλατεία, στο λεγόμενο αλώνι, ο κύκλος σχηματίζεται, τα όργανα αρχίζουν.

«Μια κόρη Τρικεριώτισσα» πρώτα και ο χορός συνεχίζει συρτός μέχρι οι γυναίκες με την παραδοσιακή ενδυμασία να δώσουν το σήμα και να αναγγελθεί

από την ορχήστρα ότι «από δω και πέρα και μέχρι να τελειώσει ο χορός μπορούν να έρθουν να πιαστούν κι άλλες γυναίκες, οι οποίες δεν φορούν την παραδοσιακή φορεσιά».

Εδώ διαπιστώνεις πως υπάρχει μια μορφή κοινωνικοποίησης για τις νέες γενιές, μια επανένωση της κοινότητας, ξενιτεμένων και χωριανών. Μια γιορτή με αφορμή ένα παλιό έθιμο!

Ελάτε στην παρέα της ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

πηγή πληροφοριών: http://www.greek-crossroads.gr/