Πώς συνδέει ο Φρόυντ τα όνειρα με τη λογοτεχνία ;

            Σύμφωνα με τον P. Barry οι τεχνικές ψυχανάλυσης για την ερμηνεία της λογοτεχνίας είναι μια μορφή θεραπείας[1].  Ο Φρόυντ ήταν ο πρωτεργάτης, που θέσπισε την σημαντικότητα του ασυνείδητου στην ζωή των ανθρώπων και δημιουργός της φροϋδικής θεωρίας.

            Επιπρόσθετα εμφανίζει την ταύτιση των ονείρων με την λογοτεχνία. Οι δύο αυτές συνιστώσες προβάλουν έμμεσα μυνήματα, ενώ οι ήρωες-πρωταγωνιστές και τα πραγματικά γεγονότα γίνονται προϊόν μυθοπλασίας[2].  Παράλληλα θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η φροϋδική ερμηνεία εμφανίζει κοινά σημεία με την λογοτεχνική ερμηνεία. Όπως επίσης και ο συγγραφέας ενός λογοτεχνικού έργου, μπορεί να ταυτιστεί με τον ρόλο των τεχνασμάτων (μετάθεση – συμπύκνωση). Ο δοκιμιογράφος με έμμεσο τρόπο, μέσα από συμφραζόμενα, μεταφορές, παρομοιώσεις και περιγραφικές εικόνες, θα προσπαθήσει να περάσει μηνύματα, που δεν θα ειπωθούν ξεκάθαρα, ώστε να αποφύγει την πολιτική, θρησκευτική ή κοινωνική λογοκρισία[3]. Με τον ίδιο τρόπο και τα τεχνάσματα του υποσυνείδητου μετατρέπουν το καταπιεσμένο «προϊόν» στην μορφή ενός ονείρου[4].

            Τα παραπάνω στοιχεία, εμφανίζονται και στην ταινία του Woody Alen «Μεσάνυχτα στο Παρίσι». Ο κεντρικός ήρωας είναι συγγραφέας. Ζει μια καταπιεσμένη ρουτίνα διακοπών, έχοντας την ανάγκη να δραπετεύσει από αυτή. Δεν παραδέχεται ούτε στον εαυτό του, το βάναυσο αυτό συναίσθημα, κρύβοντας το βαθιά μέσα στον νου.  Όμως μη θέλοντας να συνεχίσει την πορεία της συντροφιάς του σε μια βραδινή έξοδο, το υποσυνείδητο του αποφασίζει να εκραγεί και να του δείξει το καταπιεσμένο «θέλω» του. Τον ταξιδεύει στις χρυσές εποχές του Παρισιού, φέρνοντας τον σε επαφή με κορυφαίους καλλιτέχνες, μέρη και συνοικίες μιας άλλης εποχής, τα όποια πάντα του προκαλούσαν θαυμασμό και ίσως να ευχόταν ότι η ύπαρξη του θα έπρεπε να είχε δημιουργηθεί τότε. Όλη αυτή η διεργασία του νου, φανερώνει τις πραγματικές του  προσδοκίες, δίνοντας του το θάρρος για την αλλαγή

            Τέλος , ένα αντιφατικό πνεύμα σε αυτή την θεώρηση είναι το χριστιανικό, το οποίο πολεμά το υποσυνείδητο. Σύμφωνα με τον Χριστιανισμό, τα τεχνάσματα του μυαλού αποκαλούνται ως λογισμοί-πειρασμοί, όπου ο κάθε πιστός έρχεται αντιμέτωπος με αυτούς και καλείται να τους πολεμήσει με την προσευχή, να τους αγνοήσει, θάβοντας τους.

Πηγή:

      Barry P., «Ψυχαναλυτική κριτική», Νάτσινα, Α. (μτφ.), Γνωριμία με τη θεωρία: μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, Βιβλιόραμα, Aθήνα 2013.

Ακολουθήστε μας:

• Στην ομάδα Facebook: https://www.facebook.com/groups/189537376241829
• Στην Σελίδα Facebook: https://www.facebook.com/%CE%93%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%AC-%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82-147199487461360
• Στο instagram: @goniaxalarosis

Επιμέλεια Άρθρου: Τσιασιώτη Γεωργία

**Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση μέρους ή όλου του άρθρου σε οποιοδήποτε μέσο χωρίς την αναφορά στην πηγή.

*** Το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί εργασία για το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του ΕΑΠ Δημιουργική Γραφή.

**** Εικόνες από:https://el.wikipedia.org/wiki/

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CF%87%CE%AC%CE%BF%CF%85%CF%82

[1]    Βλ. Barry P., «Ψυχαναλυτική κριτική», Νάτσινα, Α. (μτφ.), Γνωριμία με τη θεωρία: μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, Βιβλιόραμα, Aθήνα 2013, σσ. 123 §1

[2]               Στο ίδιο, σ. 125 §2

[3]             Στο ίδιο, σ. 129 §2, 132 §1

[4]             Στο ίδιο, σ. 126 §2