Η ιστορία του καπνού…

Σαν παραμύθι ξεκίνησε η ιστορία του καπνού. Ένα απλό, ταπεινό χόρτο που έμελλε να διαδραματίσει τον πιο σημαντικό ρόλο στις γενεές του μεταγενέστερου και του σύγχρονου κόσμου.

Οι άνθρωποι της συνοδείας του Κολόμβου είχαν για πρώτη φορά την παράξενη εμπειρία να παρακολουθήσουν έκπληκτοι την “τελετουργία” του καπνίσματος μεταξύ των ιθαγενών στους νέους τόπους, που ανακάλυπταν και εξερευνούσαν.

Το φυτό φύτρωνε σε άγρια μορφή και χρησιμοποιείτο από τους γηγενείς της Αμερικής σε θρησκευτικές τελετές, σαν θεραπευτικό μέσο ασθενειών και τραυμάτων αλλά και για την καθημερινή τους απόλαυση .

Στην Ευρώπη ξεκινάει σαν ένα δώρο προς μια βασίλισσα – από το Γάλλο διπλωμάτη Nicot προς την Αικατερίνη των Μεδίκων – δώρο ασυνήθιστο, ένα χόρτο, για να κατευνάσει τους πονοκεφάλους της.

Τα νέα έφθασαν στην Ευρώπη με λεπτομερείς περιγραφές του αλλόκοτου και πρωτοφανούς αυτού γεγονότος.

Το «ιερό» φυτό όπως το αποκαλούσαν οι Ινδιάνοι μεταφέρθηκε με τις ισπανικές καραβέλες στη Γηραιά Ήπειρο,

προικισμένο με θεραπευτικές ιδιότητες, όπως αρχικά πίστευαν οι Ισπανοί.

Πολύ σύντομα η συνήθεια του καπνίσματος εξαπλώθηκε στους λαούς της Ευρώπης και γύρω στα 1550 αναφέρονται και οι πρώτες καλλιέργειες καπνού στην Πορτογαλία και Ισπανία.

Με το πέρασμα του χρόνου όμως άρχισαν να αμφισβητούνται οι θεραπευτικές και θαυματουργές του ιδιότητες, αλλά η χρήση του συνεχιζόταν με αποτέλεσμα να φτάσει στην κατάχρηση.

Η Γηραιά Ήπειρος κάπνιζε πλέον για απόλαυση. Σφοδρές αντιδράσεις και «ιεροί πόλεμοι» ξέσπασαν ενάντια στην διάδοση του καπνίσματος, ξεκινώντας οι πρώτες «αντικαπνιστικές εκστρατείες». 

Πρόστιμα, αφορισμοί, τιμωρίες ακόμα και αγχόνες περίμεναν τους καπνιστές, στην Ιταλία αφοριζόντουσαν από τον Πάπα,

στην Ρωσία τους ράβδιζαν και τους έκοβαν την μύτη και στην Οθωμανική αυτοκρατορία τους απαγχόνιζαν.

Τίποτα όμως δεν στάθηκε εμπόδιο στην εξάπλωση του καπνού, ήταν τόσο μεγάλη η ανοδική του πορεία που από τα τέλη του 17ου αιώνα

γίνεται ρυθμιστικός παράγοντας της οικονομίας στην Οθωμανική αυτοκρατορία και στην Ευρώπη.

Στην Ελλάδα φτάνει στα τέλη του 16ου αιώνα με τις πρώτες καπνοκαλλιέργειες Η πρώτη ποικιλία καπνού καλλιεργήθηκε σε Χρυσούπολη, Γενησέα, Ξάνθη.

 Οι περιοχές αυτές είχαν εξαιρετικά καπνά γνωστά σε όλη την Τουρκία με το όνομα χρυσόφυλλα.

Η επεξεργασία των καπνόφυλλων που γίνονταν στα σπίτια των παραγωγών, απαιτούσε πολυμελή οικογένεια και ειδικούς χώρους.

Ένα χώρο ευάερο για το «μπρουλιασμα», χώρους για το κρέμασα, χώρο για το παστάλιασμα, μέρος για τη «λόκβα». Η αποθήκευση έπρεπε να γίνεται σε ανήλιαγη αποθήκη, που συνήθως ήταν στο ισόγειο.

Οι καπνοπαραγωγοί παρέδιδαν καπνά στους καπνεμπόρους που τα επεξεργάζονταν στις πόλεις Καβάλα, Ξάνθη, Δράμα, Ελευθερούπολη, Δοξάτο, σε χάνια και αποθήκες.

Σύντομα όμως οι μεγάλοι καπνέμποροι και οι εξαγωγικοί οίκοι οικοδόμησαν ιδιόκτητες καπναποθήκες δαπανώντας τεράστια ποσά για την εποχή εκείνη.

Τα περισσότερα καπνά από την Θράκη και την Ξάνθη πήγαιναν από το Λιμάνι της Κεραμωτής στην Τουρκία.

Όμως , το κύριο εξαγωγικό εμπόριο προς την Ευρώπη γίνονταν από το Λιμάνι της Καβάλας. Η πόλη από τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν έδρα πολλών προξενείων που εξυπηρετούσαν τους εμπορικούς οίκους.

Η ραγδαία ανάπτυξη του καπνεμπορίου ανέδειξε την Καβάλα στην τριετία 1909-1912 σε πρώτο εξαγωγικό λιμάνι

με εξαγωγές πολλαπλάσιες και από αυτές που γίνονταν από την Θεσσαλονίκη.

Οι πρώτες καπναποθήκες της Καβάλας κτίζονται στην παραλία μετά το 1860. Είναι κτίρια διώροφα, ορθογώνιας κάτοψης, κτισμένα με πέτρα και ξύλα . 

Μέχρι σήμερα ο καπνός αποτελεί μια από τις σημαντικότερες καλλιέργειες της ελληνικής υπαίθρου με πολλές πόλεις

να έχουν οικονομικά και εργασιακά οργανωθεί με βάση την εκμετάλλευση και εμπορία του καπνού

η οποία είναι πολύτιμη πηγή εσόδων για το ελληνικό κράτος.

πηγή πληροφοριών: https://www.bestrong.org.gr/, https://cigarbox.gr/

Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook