Σκάκι: Ο μύθος και η ιστορία του…

Ο Μύθος

Σύμφωνα με το μύθο, ο σοφός Ινδός Σίσσα πήγε στο Μαχαραγιά της περιοχής που ζούσε για να επιδείξει το νέο παιγνίδι που είχε εφεύρει.

Ο Μαχαραγιάς τόσο πολύ γοητεύτηκε απ΄ αυτό που προσφέρθηκε να ανταμείψει τον Σίσσα πλουσιοπάροχα.

Τότε ο Σίσσα ζήτησε τόσους κόκκους σιτάρι όσους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα 64 τετράγωνα της σκακιέρας

βάζοντας στο πρώτο ένα κόκκο, στο δεύτερο δύο, στο τρίτο τέσσερις, στο τέταρτο οκτώ κ.λπ, διπλασιάζοντας έτσι κάθε φορά την ποσότητα στο επόμενο τετράγωνο.

Ο Μαχαραγιάς πρώτα απόρησε και ύστερα γέλασε.

Είπε στο Σίσσα να ζητήσει κάτι σοβαρότερο, χρυσάφι ή πολύτιμα πετράδια λόγου χάρη. Όμως ο Σίσσα επέμενε!

Τότε ο Μαχαραγιάς του είπε “Κακό του κεφαλιού σου. Εγώ μπορώ να σε κάνω πλούσιο κι εσύ μου ζητάς μόνο σιτάρι! Ε λοιπόν σιτάρι θα πάρεις!” και διέταξε ν΄ αδειάσουν μια φορτωσιά καμήλας σιτάρι δίπλα του.

Η έκπληξή του όμως υπήρξε μεγάλη όταν ο αρχιαποθηκάριος του ανέφερε ότι όχι μόνο το σιτάρι τους, αλλά και όλου του κόσμου το σιτάρι να συγκεντρωθεί δεν φθάνει να ικανοποιήσει το αίτημα του Σίσσα!

Πράγματι το σιτάρι που χρειάζονταν ανέρχονταν σε 18.446.744.073.709.551.615 κόκκους!

Έχοντας μάλιστα υπόψη ότι το βάρος ενός κόκκου είναι ίσο με 0, 053 γραμμάρια, τότε το σιτάρι που ζήτησε ο Σίσσα ισοδυναμούσε στη τεράστια ποσότητα των 977.677.436.907 τόνων!

Η ιστορία και διάδοση του σκακιού στον υπόλοιπο κόσμο..

Η ιστορία του παιχνιδιού αυτού χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Παιχνίδια σχετιζόμενα με το σκάκι   παίζονταν ήδη από την αρχαιότητα από την Ελλάδα  και την Αίγυπτο  ως και την Κίνα. .

Όλες οι χώρες που βρίσκονται σε αυτήν την περιοχή διεκδικούν την καταγωγή του παιχνιδιού.

Αρχαία Ελλάδα

Το σκάκι που όλοι γνωρίζουμε σήμερα είναι το αρχαιοελληνικό ΖΑΤΡΙΚΙΟΝ.

Η λέξη Ζατρίκιον είναι ξεκάθαρα αρχαιοελληνική και ετυμολογικά προέρχεται από δύο λέξεις, το επιτακτικό μόριο «ζα-» και του ρήματος τριάζω ή τριάσσω.

Στο έργο του Θεόκριτου αναφέρεται ότι έπαιζαν το κοινολεκτικώς λεγόμενον ζατρίκιον.

” Εκείνοι γάρ όταν πολλά ποιήσαντες ου δύναται ο έτερος νικήσαι τον ομοπαίκτορα, κινεί και τον από γραμμής λίθον, ήγουν ούτο βασιλέα καλούμενον”.

Το σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι η έκφραση «κινεί και τον από γραμμής λίθον» (απονενοημένη κίνηση κατά τους αρχαίους) είναι ξεκάθαρο ότι την αρχαία Ελλάδα ήταν όρος των επιτραπέζιων αθυρμάτων τύπου πεττείας

και σαφέστατα δηλωτικό ότι το Ζατρίκιον, σήμερα Σκάκι, ήταν συνέχεια των αθυρμάτων Μικροί και Μεγάλοι Πεσσοί (κατά τόπους πεσσοί), αρχαιοελληνική Πεττεία (με παραλλαγές), Δωδεκάγραμμο, Τάβλα, Τρίγραμμο, Πεντάγραμμο κ.λπ.

Στην αρχαία Ελλάδα οι Πεττείες ήταν τριών διαφορετικών ειδών.

Οι πεττείες του πρώτου είδους είναι αυτές όπου ο παίκτης είχε τον μικρόκοσμο και που με την ρίψη κυβειών έκανε τις κινήσεις που τον υποχρέωναν οι αριθμοί που έφερνε.

Η έννοια της κυβείας δεν περιείχε πάντα την έννοια της τύχης μια και είναι γνωστά ως «τα ζάρια του θεού».

Οι πεττείες του πρώτου είδους είναι αυτές όπου ο παίκτης είχε τον μικρόκοσμο του παιχνιδιού ενώπιον του και τα κομμάτια του  είχαν συγκεκριμένη δραστηριότητα σε κινήσεις πάνω στον πίνακα.

Η πλέον εξελιγμένη μορφή ήταν οι πεττείες που συνδύαζαν τις κυβείες και τις προκαθορισμένες κινήσεις κομματιών.

Το Ζατρίκιον ως άθυρμα πεττείας είχε και τις τρεις μορφές, δηλαδή Ζατρίκιον με κυβείες, ζατρικίων με προκαθορισμένες κινήσεις κομματιών και τέλος Ζατρίκιον με κυβείες και με προκαθορισμένες κινήσεις κομματιών.

Ινδία

Η ιστορία του σκακιού ξεκινάει τον 6ο αιώνα μ.Χ. στη βόρεια Ινδία, όπου συναντάμε τον πρόδρομο του σκακιού.

Η αρχική του μορφή είχε το όνομα Chaturanga, που σημαίνει “τα τέσσερα τμήματα”.

Αυτό το είδος σκακιού είχε δύο πολύ διαφορετικά στοιχεία σε σχέση με τη σημερινή του μορφή.

Τα πιόνια είχαν διαφορετικές ιδιότητες και νικητής ήταν αυτός που κατατρόπωνε τον “βασιλιά”.  

Πως έφτασε το σκάκι στον υπόλοιπο κόσμο

Το σκάκι συνέχισε να εξελίσσεται στην Περσία και πήρε την ονομασία Chatrang.

Σε αυτήν την περιοχή οι κανόνες άρχισαν να αλλάζουν με τους παίκτες να φωνάζουν “Shāh Māt” (μτφ: “ο βασιλιάς πέθανε”).

Μετά την κατάκτηση της Περσίας από τους Άραβες, το μουσουλμανικό κράτος “αγκάλιασε” το σκάκι και διατήρησε τα ονόματα των κομματιών αλλά και τους κανόνες.  

Οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με το σκάκι σοβαρά και συστηματικά ήταν οι Άραβες.

Μάλιστα για την αγάπη που του έτρεφαν υπάρχουν πολλά δείγματα, μεταξύ των οποίων σκακιστικά χειρόγραφα, πάπυροι και τοιχογραφίες με σκακιστικά προβλήματα -τις περίφημες “μανσούβες”-,

αλλά και σπάνια σκακιστικά κομμάτια από ελεφαντόδοτο του χαλίφη της Βαγδάτης Χαρούν ελ Ρασίδ (786-829), γνωστού ήρωα από το έργο “Χίλιες και μία νύχτες”.

Άλλωστε, η εξάπλωση του σκακιού από την Αραβία προς τη Δύση βοηθήθηκε ιδιαίτερα από τον ίδιο το Μωάμεθ, που ήταν φανατικός του θαυμαστής…

Οι Μαυριτανοί ήταν υπεύθυνοι για τη μεταφορά του στην Ιβηρική χερσόνησο και από εκεί εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη.

Την ίδια χρονική περίοδο το σκάκι εμφανίστηκε και στη Ρωσία.

Μεσαίωνα

Η σκοταδιστική δυτική Ευρώπη των μεσαιωνικών χρόνων, στην αρχή δεν καλοδέχθηκε το καινούριο άθλημα

κι έτσι η Καθολική εκκλησία το απαγόρευσε με αλλεπάλληλα διατάγματα, ξεκινώντας από το 1196 μέχρι και τα μέσα του 14ου αιώνα.

Ο κύριος λόγος ήταν ότι η εκτεταμένη παρατήρηση των σκακιστικών κομματιών που αναπαριστούσαν διάφορες μορφές ανθρώπων και ζώων, δεν ήταν, κατά τη γνώμη του Πάπα, παρά μια καμουφλαρισμένη μορφή ειδωλολατρίας!

Έτσι το σκάκι ήταν απαγορευμένο αρχικά προς τους κληρικούς και στη συνέχεια προς τους πάντες, μέχρι που η Εκκλησία άρχισε να δείχνει σταδιακά μια πιο χαλαρή αντιμετώπιση…

Οι επόμενοι προορισμοί του σκακιού ήταν τα βόρεια παράλια της Αφρικής, το Βυζάντιο και η μακρινή Ανατολή, όπου το μετέφεραν Βουδιστές και έμποροι μεταξιού.  
 
Το σκάκι εκείνη την περίοδο ήταν δημοφιλές στη νότια Ευρώπη, στο βόρειο τμήμα της ηπείρου δεν υπήρχε φανατικό κοινό.

Η δημοτικότητά του στη Βόρεια Ευρώπη άνθισε όταν δημιουργήθηκαν τα πιόνια-φιγούρες. Τον 15ο αιώνα οι κανόνες άρχισαν να αλλάζουν και το σκάκι πέρασε από πολλές διαφορετικές περιόδους μέχρι να φτάσει τη σημερινή του μορφή.  
 
Στα μέσα του 19ου αιώνα το σκάκι αποκτάει τα δικά του τουρνουά.

Στο Λονδίνο το 1851 στο σημαντικότερο τουρνουά μέχρι εκείνη την στιγμή, νικητής στέφθηκε ο Γερμανός Anderssen.

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1886, πραγματοποιήθηκε και το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σκάκι. Η “επίσημη” σύγχρονη ιστορία του σκακιού ξεκινά με τον 1ο παγκόσμιο πρωταθλητή Βίλχελμ Στάινιτς.   
 
Τον 20ο αιώνα το σκάκι απέκτησε την αναγνώριση που του αρμόζει. Το 1924 ιδρύθηκε η Παγκόσμια Σκακιστική Ομοσπονδία (FIDE) και ξεκίνησαν να διοργανώνονται όλο και περισσότερα τουρνουά ανά τον κόσμο.  
 
Με την είσοδο του 21ο αιώνα το σκάκι συνδέθηκε με την τεχνολογία και το παιχνίδι προστέθηκε σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Τη δεκαετία του ‘90 το σκάκι μεταφέρθηκε στο διαδίκτυο δίνοντας νέα ώθηση και δυναμική στο άθλημα,

καθώς οι λάτρεις του σκακιού μπορούσαν να βρουν άλλους παίκτες και να ανταγωνίζονται online, να παρακολουθούν τουρνουά και να κάνουν online μαθήματα σκάκι.
 
Στις μέρες μας το σκάκι είναι πολύ διαδεδομένο ενώ οι λάτρεις του έχουν μία από τις μεγαλύτερες κοινότητες.

Σύμφωνα με έρευνα υπάρχουν περίπου 605 εκατομμύρια ενήλικες που παίζουν σκάκι σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Ακόμη, η έρευνα αποκάλυψε ότι 12% των Βρετανών, 15% των Αμερικανών, 23% των Γερμανών, 43% των Ρώσων και 70% των Ινδών, παίζουν σκάκι τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο.

πηγή πληροφοριών: akadimiaskaki.gr

Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook