Η Σμύρνη και τα προάστια της..(3ο μέρος)

Κορδελιό-(Καρσιγιακά)

Το Κορδελιό βρίσκεται σχεδόν απέναντι της Σμύρνης (βορειοδυτικά).

Έως το 1874 στη θέση υπήρχαν μόνο λίγες αγροικίες, αλλά η ανάπτυξή του ήταν ραγδαία.

Έτσι στο τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, στο Κορδελιό κατοικούσαν στην πλειονότητά τους πλούσιοι Σμυρναίοι

Η συγκοινωνία με τη Σμύρνη γινόταν με σιδηρόδρομο και μικρά ατμόπλοια. Ο σιδηρόδρομος περνούσε από τους σταθμούς Χαλκά Βουνάρ και Αγία Τριάδα πριν φτάσει στο Κορδελιό σε 28 λεπτά (απόσταση 11 χιλιόμετρα).

 

ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922

Κατά την οθωμανική κατάκτηση και μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, το μέρος αυτό ήταν ένας κάμπος με ελάχιστες αγροικίες,τμήμα των γαιών της οικογένειας Καραοσμάνογλου.

Μετά τα Ορλωφικά, στην περιοχή αυτή είχαν εγκατασταθεί λίγες οικογένειες προσφύγων από την Πελοπόννησο, που αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα του οικισμού του Κορδελιού.

Η ανάπτυξη του Κορδελιού άρχισε μετά το 1865, όταν εγκαινιάστηκε η σιδηροδρομική γραμμή Σμύρνης – Κασαμπά

Το Κορδελιό αναπτύχθηκε σταδιακά στη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου του 19ου αιώνα

,Στις αρχές του 20ού αιώνα είχε περίπου 5.000 κατοίκους.

Το Κορδελιό , είχε γίνει ένα από τα πιο πολυπληθή προάστια της Σμύρνης με πληθυσμό 30000 κατοίκους το 1922.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ

To Κορδελιό που λεγόταν και Περαία, ή Πέρα Μεριά, και οι Τούρκοι το αποκαλούσαν Καρσιγιάκα (Karşıyaka )

Το Κορδελιό πήρε το όνομα του από τη γειτονική μονή Κορδολέοντος του Σιπύλου και ήταν επίσης γνωστό με το τουρκικό Καρσιγιακά.

Karşıyaka σημαίνει «από την άλλη πλευρά».

ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ

Το Κορδελιό χωριζόταν σε τέσσερις συνοικίες:

Αλλάμπεη,

Κορδελιό,

Παπά Σκάλα

και Τομάζου,

ενώ ανατολικότερα τα Πετρωτά και η Αγία Τριάδα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως περίχωρα του Κορδελιού.

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Το Κορδελιό διέθετε ελληνορθόδοξη κοινότητα με δύο ενορίες: την Αγία Άννα και τον Άγιο Ιωάννη.

Οι εκκλησίες ήταν οκτώ, εκ των οποίων οι πέντε ήταν ελληνορθόδοξες, οι δύο αρμενικές γρηγοριανές και μία ήταν καθολική.

ΠΑΙΔΕΙΑ

Υπήρχαν στο Κορδελιό οκτώ σχολεία, Τα Ελληνικά σχολεία ήταν : Η αστική σχολή αρρένων και θηλέων εξατάξιος, του Αγίου Ιωάννη και το σχολείο Αντωνιάδου.
Υπήρχαν ακόμη ένα οθωμανικό και τρία ευρωπαϊκά σχολεία.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ

Έλληνες κάτοικοι του Κορδελιού διέθεταν δύο φιλεκπαιδευτικές αδελφότητες, την «Πρόοδο» και τον «Αγαθάγγελο»,

μία λέσχη που διοργάνωνε θεατρικές παραστάσεις, έναν μουσικό όμιλο, το Γυμναστικό και Μουσικό Σύλλογο, τον Πατριωτικό Σύλλογο

και δύο αθλητικούς συλλόγους: τον «Κόπανο» και τον «Αίαντα».

ΤΟΠΟΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΜΥΡΝΙΟΥΣ

Το Κορδελιό υπήρξε τόπος αναψυχής και βόλτας για τους Σμυρνιούς.

Τα καφενεία «Βενιζέλου», «Βένους», «Εθνικής Αμύνης». «Ολύμπια», «Το Σκρά», «Μισέλ», τα ζαχαροπλαστεία Αλή Ριζά και Γούναρη ήταν τα πιο γνωστά, όπως και το ξενοδοχείο «Ολύμπια».

Η άνθηση του προαστίου αυτού επέτρεψε την ίδρυση μιας δεύτερης ναυτιλιακής εταιρείας το 1880 και μιας τρίτης το 1884, που εκτελούσαν το ίδιο δρομολόγιο στον κόλπο της Σμύρνης.

Το τρένο της γραμμής Σμύρνη – Κασαμπάς σταματούσε από τότε και στο εξής τακτικά στο Κορδελιό.

Ταυτόχρονα, κατασκευάστηκε ένας παραθαλάσσιος καρόδρομος, που άρχιζε από την προκυμαία της Σμύρνης.

Σήμερα το Κορδελιό έχει καταστεί σπουδαία πόλη, από το 1984 αποτελεί ανεξάρτητο δήμο, με μεγάλη ανοικοδόμηση, εμπόριο, τουρισμό και συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό.

Μαινεμένη 

Η Μενεμένη είναι μία πόλη της επαρχίας της Σμύρνης, στο κέντρο μίας εύφορης πεδιάδας, που τη διασχίζει ο ποταμός Έρμος (Gediz).

Αρχαιολογικά ευρήματα έχουν αποδείξει την ύπαρξη οικισμού του 1000 π.Χ. σε τοποθεσία κοντά στο ποτάμι.

Στην περιοχή ιδρύθηκε πόλη από Έλληνες αποίκους, ενώ στη συνέχεια τέθηκε υπό την κυριαρχία του Φρυγικού Βασιλείου,

έπειτα καταλήφθηκε από τους Λυδού και μετά από τον Πέρση βασιλιά Κύρο.

Η περσική κυριαρχία διήρκησε μέχρι την κατάλυση της περσικής αυτοκρατορίας από τους Μακεδόνες, ενώ μετά το θάνατο του Μ. Αλέξανδρου το 323 π.Χ., η πόλη περιλήφθηκε στο Βασίλειο της Περγάμου.

Το 64 μ.Χ. έγινε μέρος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το 395 μ.Χ. πέρασε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Με την έναρξη της τουρκικής αυτοκρατορίας η Μενεμένη έγινε μέρος της αυτοκρατορίας των Σελτζούκων, μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ το 1071 μ.Χ.

και η κυριαρχία τους διήρκεσε μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, όπου καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς επί βασιλείας του Βαγιαζήτ Α’.

Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα η Μενεμένη αποτέλεσε σημαντικό κέντρο κλωστοϋφαντουργίας, ευνοούμενη από τις καλλιέργειες βαμβακιού στην περιοχή,

αλλά και από την τοποθεσία της, που ευνοούσε το εμπόριο.

Υπάρχουν διάφορες ιστορικές θεωρίες σχετικά με την προέλευση του ονόματος της πόλης, επικρατέστερη είναι αυτή που υποστηρίζει

ότι προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη “μενέμενος” που σήμαινε πλημμύρα ή υπερχείλιση, λόγω των συχνών πλημμυρών του Έρμου ποταμού.

Αξίζει να επισκεφθείτε τον προϊστορικό οικισμό της Λάρισας που βρίσκεται κοντά και το κλειστό παζάρι στο κέντρο της πόλης.

Τέλος, μία ενδιαφέρουσα πληροφορία, είναι ότι το όνομα της πόλης (Menemen) είναι συνώνυμο με ένα τούρκικο φαγητό, που θυμίζει τη δική μας στραπατσάδα.

Πηγές πληροφοριών:

Παπαδάκης, Γεώργιος, ”Τα τραγούδια της Σμύρνης”, τεύχος 200, Ιστορικά, Ελευθεροτυπία, Αθήνα, 28 Αυγούστου 2003.

Χατζηιωάννου, Μαρία – Χριστίνα, ”Εμπορικά Δίκτυα στη Σμύρνη”, τεύχος 203, Ιστορικά, Ελευθεροτυπία, Αθήνα, 18 Σεπτεμβρίου 2003.

Giles Milton, “Paradise Lost, Smyrna 1922”, Sceptre, London 2008.

Νάσιουτζικ, Παυλίνα, ”Σμύρνη: Ελληνικά Σχολεία και Αμερικάνοι”, τεύχος 200, Ιστορικά, Ελευθεροτυπία, Αθήνα, 28 Αυγούστου 2003.

Πηγές Φωτογραφιών: https://efkozani.gr/, https://makrakomi.com/

Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook