Στράτης Μυριβήλης: η ζωή και το έργο του..

Ο Στράτης Μυριβήλης (1892-1969), (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ευστράτιου Σταματόπουλου) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες πεζογράφους της γενιάς του ’30 ,

αντιμιλιταριστής πατριώτης και λυρικός πεζογράφος του Αιγαίου, ένας «αδιάλλακτος της λογοτεχνίας» σε συνεχή αναζήτηση της ελληνικότητας,

γεννήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1892 στην υπόδουλη ακόμη Συκαμιά της Λέσβου.

Ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά του Χαράλαμπου και της Ασπασίας Σταματοπούλου. Μέτριος μαθητής, παίρνει το απολυτήριό του από την Αστική Σχολή Συκαμιάς το 1903.

Εκεί, ο σχολάρχης Σπύρος Αναγνώστου, με το κιτρινισμένο δάχτυλό του πάνω στον ανοιγμένο ελληνικό χάρτη, έκανε περιπάτους πάνω στα Βαλκάνια, στη Μικρασία και μέσα στις ελληνικές θάλασσες,

περιπάτους αντάξιους της Μεγάλης Ιδέας.

Έτσι ξεκινάει ο Μυριβήλης το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Απ’ την Ελλάδα.

Από τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς έως το 1909 φοιτά στο Γυμνάσιο Μυτιλήνης.

Στα γυμνασιακά θρανία η επαφή του με σημαντικά κείμενα του δημοτικισμού

Το Ταξίδι του Ψυχάρη,

Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου του Κωστή Παλαμά,

η Ιλιάδα του Αλέξανδρου Πάλλη,

τα διηγήματα του Αργύρη Εφταλιώτη,

Τα Λόγια της Πλώρης του Ανδρέα Καρκαβίτσα,

αλλά και ανέκδοτα χειρόγραφα ποιήματα του Γρυπάρη που κυκλοφορούσαν κάτω από τα θρανία διαμορφώνουν πρώιμα τη λογοτεχνική και γλωσσική του συνείδηση. 

Το 1912 πηγαίνει στην Αθήνα όπου φοιτά στη Νομική Σχολή και συγχρόνος δουλεύει στην εφημερίσα ”ΠΑΤΡΙΣ”.

Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς στρατεύεται εθελοντής και παίρνει μέρος στους δύο βαλκανικούς πολέμους. Τραυματίζεται στη μάχη του Κιλκίς, αποστρατεύεται και γυρίζει στη Λέσβο.

Εκεί εργάζεται ως αρχισυντάκτης στην εφημερίδα «Σάλπιγξ» της Μυτιλήνης και ζει από κοντά το προσφυγικό κύμα από τη Μικρασία.

Τότε ήρθε πρόσφυγας από το Δικελί η Ελένη Δημητρίου, η οποία γνωρίζεται με τον Μυριβήλη, για να τον παντρευτεί αργότερα, στα 1920.

Απέκτησαν 3 παιδιά: τη Χάρη, τη Δροσούλα και τον Λάμπη.

Αν και μεγαλύτερης ηλικίας, ο Στράτης Μυριβήλης συγκαταλέγεται στους λογοτέχνες της γενιάς του ’30.

Η αγάπη για τη ζωή, για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον αποτελεί τον συνεκτικό ιστό της σκέψης του και ολόκληρου του έργου του.

Η αντιπολεμική θεματολογία, το λυρικό και ποιητικό ύφος, η καλοδουλεμένη γλώσσα ενός μεγάλου τεχνίτη του λόγου, τον κατατάσσουν ανάμεσα στους μεγάλους συγγραφείς μας.

Κατά τον Ηλία Βενέζη ο Στράτης Μυριβήλης υπήρξε ο “γενάρχης” της Αιολικής Λογοτεχνίας. Καθιερώθηκε κυρίως ως συγγραφέας μυθιστορημάτων και διηγημάτων, αν και το έργο του ως χρονογράφου είναι ιδιαίτερα ογκώδες.

Βραβεία

Ο Μυριβήλης τιμήθηκε για το έργο του όσο ζούσε. Το 1940, με το κρατικό βραβείο Πεζογραφίας για το «Γαλάζιο Βιβλίο».

Το 1958 εκλέγεται μέλος της Ακαδημίας, ύστερα από πέντε ανεπιτυχείς υποψηφιότητες και διορίζεται τιμητικά μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών.

Το 1959 του απονέμεται ο Σταυρός του Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου του Α’.

Προτάθηκε τρεις φορές για το Νόμπελ ενώ το 1969, λίγο πριν από τον θάνατό του, η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών τον ανακηρύσσει επίτιμο πρόεδρό της.

Το έργο του Στράτη Μυριβήλη μελετήθηκε εκτενώς από την κριτική και τοποθετήθηκε κυρίως στο πλαίσιο του πολεμικού μυθιστορήματος και της γενιάς του ’30.

Η ζωή εν τάφω

Το 1924 ο Στράτης Μυριβήλης δημοσίευσε σε πρώτη έκδοση το «Η Ζωή εν τάφω», το οποίο έγινε γνωστό και σημείωσε μεγάλη επιτυχία

στη δεύτερη έκδοσή του το 1930, όταν έλαβε την οριστική μορφή του.

Πρόκειται για ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα με τη μορφή ημερολογίου, επικό, ρεαλιστικό, αλλά και λυρικό.

Κεντρικό πρόσωπο, ο φοιτητής – λοχίας Αντώνης Κωστούλας, που καταγράφει στο ημερολόγιό του, όχι την ηρωική, αλλά τη φρικτή πραγματικότητα του πολέμου.

Άλλα έργα του:

Μυθιστορήματα

«Η ζωή εν τάφω», (1924)

«Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια», (1933)

«Η Παναγιά η γοργόνα», (1948)

«Το μυθιστόρημα των τεσσάρων», (1954)

Συλλογές διηγημάτων

«Κόκκινες ιστορίες», (1915)

«Διηγήματα», (1928)

«Το πράσινο βιβλίο», (1935)

«Το γαλάζιο βιβλίο», (1939)

«Το κόκκινο βιβλίο», (1953)

«Το βυσινί βιβλίο», (1959)

Νουβέλες

«Ο Βασίλης ο Αρβανίτης», (1943)

«Τα παγανά», (1945)

Λυρικά

«Το τραγούδι της γης», (1937)

«Μικρές φωτιές», (1942)

Ταξιδιωτικά

«Απ’ την Ελλάδα», (1954)

«Ολυμπία», (1958)

Χρονογραφήματα

«Πτερόεντα», (1964)

Δοκίμια

«Το Πνεύμα της 28ης Οκτωβρίου», (1945)

«Μιλάμε για την Τέχνη», (1958)

«Το λογοτεχνικό τέταρτο», (1962)

«Ο Παλαμάς στη ζωή μου», (1963)

Διαλέξεις

«Ιωάννης Γρυπάρης», (1943)

Παιδικά

«Στάθης Σταθάς», (1934)

«Ο αργοναύτης», (1936)

Άλλα κείμενα

«Άνθρωποι από τη Λαοδικεία», (1947)

Πέθανε σε ηλικία 78 ετών στις 19 Ιουλίου 1969 μετά από μακροχρόνια ασθένεια..