Σύμη : το στολίδι των Δωδεκανήσων!!

Ευχαριστώ πολύ τον Σύλλογο γυναικών Σύμης και την Κα Σεβαστή Νικολή για το υλικό που μου έστειλε για την υλοποίηση αυτού του αφιερώματος στο πανέμορφο νησί τους.

Οι πληροφορίες πάρα πολλές και όλες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ήταν πολύ δύσκολο να αφαιρέσει κανείς υλικό.

Το αφιέρωμα λοιπόν θα γίνει σε δύο μέρη. Σήμερα θα δούμε λίγο την Ιστορία του νησιού και την πορεία του μέχρι σήμερα και θα κάνουμε μια περιήγηση με συνδέσμους από το Symi TV σε εκπληκτικά μέρη ..

ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ἡ ἱστορία τοῦ νησιοῦ πανάρχαια, χάνεται στα βάθυ τῶν θρύλων καί τῶν παραδόσεων. Σύμφωνα μέ τόν Θουκυδίδη (Α΄,8) οἱ Φοίνικες πρέπει νά ἦταν οἱ πρῶτοι κάτοικοι τοῦ νησιοῦ. Ἀργότερα οἱ Κάρες γνωστοί πειρατές κατέλαβαν τό νησί τό ὁποῖο ἀπελευθερώθηκε στήν συνεχεία ἀπό τούς Πελασγούς καί τούς Ἀχαιούς.
Σχετικά μέ τήν προέλευση τῆς ὀνομασίας τοῦ νησιοῦ ὑπάρχουν διάφορες ἐκδοχές. Σύμφωνα μέ τόν Διόδωρο τόν Σικελιώτη τό μυθικό πρόσωπο τῆς Σύμης ζευγάρωσε μέ τόν Θεό τῆς θάλασσας τόν Ποσειδώνα καί ἔφερε στόν κόσμο τόν Χθόνιο πού ἔγινε ὁ ἀρχηγός τῶν πρώτων κατοίκων πού ἔφτασαν ἐκεῖ ἀπό τήν Θεσσαλία.

Ὁ Στράβων, γνωστός Ἕλληνας γεωγράφος καί ἱστορικός (Α΄αἰ. π.Χ.) ἀναφέρει τίς ὀνομασίες τοῦ νησιοῦ στά πανάρχαια χρόνια ὅπως «Καρική», «Μεταποντίς», «Αἴγλη» καί «Ἕλκουσα» καί πώς σύμφωνα μέ τό μύθο, ὁ Γλαῦκος ἔκλεψε τήν Σύμη, κόρη τῆς Δώτιδας καί τοῦ Ἰαλυσοῦ

καί τήν ἔφερε στό νησί, ὅπου ἀσχολήθηκε μέ τίς θαλασσινές τέχνες, ἰδιαίτερα τίς καταδύσεις καί τήν ναυπηγική καί κατασκεύασε τό πλοῖο τῆς Ἀργοναυτικῆς ἐκστρατείας τήν Ἀργώ.

Ὁ Εὐστάθιος Θεσσαλονίκης στά «Γεωγραφικά» του (12ο αἰ. μ.Χ.), υἱοθετεῖ τίς προηγούμενες ὀνομασίες καί ἀποδίδει τό ὄνομα τοῦ νησιοῦ στήν Σύμη, τήν σύζυγο τοῦ Γλαύκου πού θεωρεῖται καί ὁ πρῶτος κάτοικος τοῦ νησιοῦ.

Στά τουρκικά τό νησί λεγόταν sumbeki ἀπό τά γρήγορα πλοῖα πού ἔφτιαχναν οἱ κάτοικοί του.

ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

Κατά, τόν «πατέρα τῆς ἱστορίας» Ἡρόδοτο (480-420 π.Χ.), ἡ Σύμη συμμετεῖχε γύρω στό 700 π.Χ. στήν Δωρική ἀμφικτιονία-Δωρική ἑξάπολη, πού τήν συγκροτοῦσαν ἡ Ἰαλυσός, ἡ Λίνδος, ἡ Κάμειρος, ἡ Κῶς, ἡ Ἁλικαρνασσός καί ἡ Κνίδος μαζί μέ μικρότερα νησιά.

Διοικητικά ἀνῆκε στή δικαιοδοσία τῆς Ἰαλυσοῦ καί λεγόταν τό «κοινόν Σύμης». Σ’ αὐτούς τούς χρόνους μᾶλλον ἀνάγονται καί τά ἐλάχιστα διασωθέντα νομίσματα μέ τήν κεφαλή τῆς Δήμητρας, ὅπως καί ἕνα συγκεκριμένο ψήφισμα τοῦ «κοινοῦ της Σύμης»,

σχετικό μέ τό Ναό τῆς «Ἄκρας Ἀθηνᾶς», τό ὁποῖο ἦρθε στό φῶς στό χῶρο τοῦ φρουρίου, ἐκεῖ πού τότε βρισκόταν ὁ Ναός αὐτός.

Ὁ Ἡρόδοτος (VII, 93) ἀναφερόμενος στή ναυμαχία τῆς Σαλαμίνας (480 π.Χ.), γράφει ὅτι οἱ Δωρικές πόλεις τῆς Καρίας καί τῶν ἄλλων νησιῶν – κατά συνέπεια καί ἡ Σύμη – ὑποχρεώθηκαν νά δώσουν στόν Ξέρξη 30 πλοῖα.

Μετά τήν ἥττα του ὅμως προσχώρησαν στήν Ἀθηναϊκή Συμμαχία, μέ τήν ὑποχρέωση, ὅπως καί οἱ ἄλλες πόλεις «σύμμαχοι», νά πληρώνουν φόρο στήν Ἀθήνα.

Οἱ Συμαῖοι συνεργάστηκαν ἀκόμα μέ τούς Ἀθηναίους, στίς ἀρχές τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου, προσφέροντας τό νησί τους, ὡς σταθμό τῶν στρατιωτικῶν τους δυνάμεων.

Τό 378 π.Χ. λαμβάνουν μέρος στή Β΄ Ἀθηναϊκή συμμαχία, ἐνῶ κατόπιν συνέπραξαν μέ τόν Μέγα Ἀλέξανδρο.

Στή συνέχεια, κατά τούς Ρωμαϊκούς χρόνους ἡ Σύμη διοικητικά ἀνῆκε στό Δῆμο «Θυσσανουντίων» τῆς Περαίας. Ἐπί Διοκλητιανού (300 μ.Χ.) ἀποτέλεσε μέ ὅλα τά Δωδεκάνησα τήν «Provincia Insularum» μέ πρωτεύουσα τή Ρόδο.

Κατά τή βυζαντινή περίοδο, ἡ Σύμη ἀρχικά ὑπάγεται στήν «Ἐπαρχία τῶν νήσων» πού εἶχε πρωτεύουσα τή Ρόδο

Μετά τήν πρώτη ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης τό 1204 ἀπό τούς Φράγκους, ὁ διοικητής τῆς Ρόδου Λέων Γαβαλᾶς αὐτοχρίσθηκε «Καίσαρας» καί σχημάτισε δικό του ἀνεξάρτητο κράτος μέ ἕδρα τή Ρόδο, πού περιλάμβανε καί τή Σύμη.

Ὅμως τό 1224 ὁ βυζαντινός στόλος τοῦ αὐτοκράτορα Ἰωάννη Βατάτζη, μέ ἐπικεφαλῆς τό Μέγα δομέστιχο Ἀνδρόνικο Παλαιολόγο κατέλαβε τή Ρόδο.

Ἔτσι ἡ Σύμη περιῆλθε στήν αὐτοκρατορία τῆς Νικαίας καί τό 1261 μέ τήν κατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπό τόν Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο ἦταν καί πάλι τμῆμα τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους. 

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Τό 1522 καί ἡ Σύμη πέφτει στά χέρια τῶν Τούρκων, ἐξασφαλίζει ὅμως σημαντικά προνόμια ἀπό τό Σουλτάνο, Σουλεϊμάν τό Μεγαλοπρεπῆ.

Μέ φιρμάνι πού ἐξέδωσε τό 1523, τό νησί πλήρωνε φόρο κατ’ ἀποκοπή καί πέτυχε αὐτοδιοίκηση. Ὅλες τίς διοικητικές, δικαστικές καί οἰκονομικές ἐξουσίες, τίς ἀσκοῦσαν τοπικοί ἄρχοντες, οἱ Δημογέροντες,

– ὁ Πρωτόγερος, πού λεγόταν καί Προεστός καί δώδεκα σύμβουλοι – πού τούς ἐξέλεγαν οἱ νησιῶτες κάθε χρόνο σέ δημόσιες συγκεντρώσεις.

Εἰδικότερα οἱ Δημογέροντες ἦταν Δήμαρχοι, ληξίαρχοι, εἰρηνοδίκες, συμβολαιογράφοι, ἀγορανόμοι, εἰσπράκτορες τῶν φόρων, ταμίες καί ἐπιπλέον ὀργάνωναν καί διοικοῦσαν τήν ἐκπαίδευση καί τή δημόσια περίθαλψη,

καί φρόντιζαν γιά κάθε λογής δημόσια ἔργα καί καταστήματα.
Ὅλα αὐτά εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα οἱ κάτοικοι τοῦ νησιοῦ νά διακρίνονται στήν κατασκευή γοργοτάξιδων σκαριῶν «σιμπεκίρ», – γι’ αὐτό καί οἱ Ὀθωμανοί τούς ἀποκαλοῦσαν «σιμπεκιλί» –

νά ξεχωρίζουν στό ναυτικό ἐπάγγελμα καί τήν ἁλιεία θαλασσινῶν καί σφουγγαριῶν, πού μποροῦσαν νά διεξάγουν χωρίς περιορισμούς, σ’ ὅλες τίς θάλασσες τῆς Αὐτοκρατορίας.

Τό λιμάνι τῆς Σύμης, ἐξάλλου, εἶχε κηρυχθεῖ ἐλεύθερο γιά τίς ὑπηρεσίες πού πρόσφεραν οἱ Συμαῖοι μέ τά καράβια τους, μεταφέροντας ταχύτατα τό Ὀθωμανικό ταχυδρομεῖο.

Ἔτσι τό νησί ἔζησε αὐτόνομο ως Βακούφι τοῦ Σουλτάνου, προσκολλημένο στό Βιλαέτι τῆς Ρόδου.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821

Ἡ εὐημερία στή ναυτιλία καί τό ἐμπόριο πρωτίστως, ἔδωσε τήν εὐκαιρία στούς Συμαίους νά ἐπαναστατήσουν ἀπό τούς πρώτους μῆνες τοῦ ἀγώνα.

Ἦλθαν σέ ἐπαφή μέ τούς Ὑδραίους (29 Μαΐου 1821) καί ἀναμίχθηκαν σέ συγκρούσεις. Τό Μάϊο τοῦ 1823 μέ ἀπόφαση τῆς προσωρινῆς Διοίκησης καί ἡ Σύμη περιλήφθηκε στό διοικητικό σύστημα τῆς ἐπαναστατημένης Ἑλλάδας, στή 13η ἐπαρχία τοῦ Αἰγαίου.

Στίς 13 Ἀπριλίου 1828 μέ τό ψήφισμα τοῦ Καποδίστρια περιλήφθηκε στό ΣΤ΄ τμῆμα τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου.

Μέ τό πρωτόκολλο ὅμως τοῦ Λονδίνου (3 Φεβρουαρίου 1830) ἡ Σύμη καί τά ἄλλα Δωδεκάνησα ἔμειναν ἔξω ἀπό τά ὅρια τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, γεγονός πού ὁδήγησε τούς κατοίκους της, σέ σύνταξη ἐπιστολῆς διαμαρτυρίας πρός τόν Κυβερνήτη Ἰ. Καποδίστρια,

στόν ὁποῖο ἀνακοίνωναν τήν ἀπόφαση τούς «νά ἑνωθοῦν μέ τήν ἑλληνικήν ὁλομέλειαν, καθώς ἀπ’ ἀρχῆς, τῆς ἐπαναστάσεως καί αὐτοί ὀρκισθέντες ἀπεφάσισαν»

ΙΤΑΛΟΚΡΑΤΙΑ

Στίς 19 Μαΐου 1912 τό νησί καταλήφθηκε ἀπό τούς Ἰταλούς καί ἄρχισε μία περίοδος ἀκόμη πιό σκληρή

καί τυραννική γιά τούς κατοίκους , ὅπως καί τῶν λοιπῶν Δωδεκανήσων.

Ἐπιχειρήθηκε ὁ ἀφελληνισμός τους καί ἡ ἀποκοπή τους ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.

Διωγμοί, ἐξορίες, καταπιέσεις, δέν λύγισαν τήν ἀντίσταση τοῦ Συμαϊκοῦ λαοῦ, ὑπῆρξαν ὅμως ὀδυνηρές συνέπειες στήν οἰκονομία τῆς Σύμης.

Ἡ ἀντικατάσταση δέ τῶν ἱστιοφόρων μέ τά ἀτμοκίνητα πλοῖα ἔπληξε θανάσιμα τούς Συμιακούς καραβοκύρηδες,

ἐνῶ οἱ ναῦτες στράφηκαν ἀναγκαστικά σέ ξένες ἰδιοκτησίες. Ἡ σπογγαλιεία συρρικνώθηκε.

Ἡ ἄλλοτε εὐημεροῦσα Σύμη γνώρισε μέρες δυστυχίας καί φτώχειας. Ἡ μετανάστευση πῆρε τρομακτική ἔκταση. Τήν εἰκόνα ἦλθε νά ἐπιδεινώσει ἀκόμη περισσότερο ὁ Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος.

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Στήν περίοδο τοῦ Β΄ παγκοσμίου πολέμου πολλοί Συμιακοί, ἐντός καί ἐκτός τοῦ νησιοῦ, ἄλλοι ἐξόριστοι καί μέλη τῶν παροικιῶν τῆς Ἀττικῆς καί τῆς Αἰγύπτου κατατάχτηκαν ἐθελοντικά στό Σύνταγμα Ἐθελοντῶν Δωδεκανησίων

μέ πρῶτο διοικητή τό Συμαῖο Μάρκο Κλαδάκη καί στόν Ἱερό Λόχο πού συγκροτήθηκε στήν Αἴγυπτο τό 1942.

Ἔτσι διακρίθηκαν στόν πανεθνικό ἀγώνα κατά τῶν κατακτητῶν καί ἀναδείχτηκαν σέ κύρια δύναμη κρούσεως, ἡ ὁποία ἐξανάγκασε τούς Γερμανούς νά παραδώσουν τή Δωδεκάνησο στούς συμμάχους.

Γι’ αὐτό ἡ ὑπογραφή τοῦ Πρωτοκόλλου τῆς παράδοσης τῆς Δωδεκανήσου ἀπό τίς Γερμανικές δυνάμεις τοῦ Ν.Α. Αἰγαίου στούς συμμάχους, ἔγινε στίς 8 Μαΐου 1945 στή Σύμη (οἰκία Καμψοπούλου).

Ὁ νόμος 518/48 «περί προσαρτήσεως τῆς Δωδεκανήσου στήν Ἑλλάδα», δημοσιεύεται στήν ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως τόν Ἰανουάριο τοῦ 1948.Έτσι η Σύμη μαζί με τα υπόλοιπα δωδεκάνησα ενώθηκε στην Ελλάδα.

Η ΣΥΜΗ ΣΗΜΕΡΑ

Στά μεταπελευθερωτικά χρόνια, ἡ Σύμη παραμελήθηκε δυστυχῶς, μέ ἀποτέλεσμα τό νησί νά ἀκολουθήσει φθίνουσα πορεία. Ὑποβαθμίστηκαν οἱ πρωτογενεῖς δραστηριότητες, ἔσβησε ἡ σπογγαλιεία καί ἀτόνησαν οἱ βιοτεχνικές ἀσχολίες.

Παρατηρήθηκε ἰσχυρό κύμα μετανάστευσης πού ἐπέφερε ἡ μεγάλη οἰκονομική κρίση, μέ ἀρνητικές συνέπειες γιά τόν τόπο.
Σήμερα ἡ Σύμη ἐξακολουθεῖ νά δίνει τό στίγμα της.

Ἡ εἰκόνα ἔχει ριζικά ἀλλάξει καί τό νησί ἀναπτύσσεται διαρκῶς. Ἡ ἀνάκαμψη ἦρθε μέ τήν ἀνάπτυξη τοῦ τουρισμοῦ, πού ἀποτελεῖ τή βασική δραστηριότητα τῶν κατοίκων.

Τουριστικός δορυφόρος τῆς Ρόδου, διαθέτει σχεδόν τά πάντα, μά μέ τή δική της μοναδική φυσιογνωμία.

Ὁ ἐπισκέπτης μπορεῖ νά θαυμάσει τόν πλέον καλοδιατηρημένο νεοκλασσικό οἰκισμό στόν Ἑλλαδικό χῶρο, ὁ ὁποῖος ἀπό τό 1972 ἔχει κηρυχθεῖ διατηρητέος.

Καθημερινά τούς περισσότερους μῆνες τοῦ χρόνου ὀργανώνονται ἡμερήσιες ἐκδρομές τουριστῶν στό νησί μέ ἐπιβατηγά πλοῖα, πού ξεκινοῦν ἀπό τό Μανδράκι τῆς Ρόδου.

Οἱ ἀνάγκες καλύπτονται μέ ζηλευτή πληρότητα, ἀφοῦ ἡ τουριστική ὑποδομή βρίσκεται σέ πολύ ἱκανοποιητικό ἐπίπεδο.

Τά ξενοδοχεῖα πολλά καί ἀκόμα περισσότερα τά παραδοσιακά σπίτια, τά ὁποῖα προσφέρονται γιά τή διαμονή τῶν ἑκατοντάδων παραθεριστῶν, πού καταγοητεύονται ἀπό τίς φυσικές ὀμορφιές τούτου τοῦ ἀνεπανάληπτου τόπου. 

Οικισμοί στη Σύμη

Η Σύμη διαθέτει 5 βασικούς οικισμούς. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα, που περιλαμβάνει τον Γιαλό, το κοσμοπολίτικολιμάνι με τα πολύχρωμα νεοκλασικά, και το γραφικό Χωριό.

Οι 2 οικισμοί συνδέονται με 500 σκαλοπάτια, τη γνωστή Καλή Στράτα. Οι κύριοι οικισμοί της Σύμης είναι:

Γιαλός

Χωριό ή Άνω Σύμη

Εμπορειός

Μαραθούντα

Πεδί

Πανορμίτης