Όλα άρχισαν από μια σπίθα και έναν Βαρδάρη..Όλοι γνωρίζουν ότι όταν πιάνει δυνατός Βαρδάρης στην Θεσσαλονίκη, τα μποφόρ κρατούν δυο μέρες.
Αυτές οι δύο μέρες ήταν αρκετές για να καεί ολόκληρη η πόλη.
Αν η φωτιά ξεκινούσε από τα Ανατολικά, ο Βαρδάρης δεν θα είχε τι να κάψει και θα σταματούσε. Όμως ξεκίνησε από Δυτικά και αυτό ήταν η αιτία για να επεκταθεί και να κάψει όλη την πόλη.
Μόλις πέντε χρόνια μετά την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος ήταν η έδρα της προσωρινής κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου, ενώ ο πληθυσμός της είχε
μέσα σε μερικούς μήνες υπερδιπλασιαστεί εξαιτίας της αποβίβασης και στρατοπέδευσης σε αυτήν
200.000 Άγγλων, Γάλλων, Σέρβων και Ρώσων στρατιωτών, καθώς και προσφύγων από την Ανατολική Μακεδονία.
Η καταστροφική πυρκαγιά του 1917 στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε από ένα χαμόσπιτο στην οδό Ολυμπιάδος 3 στα σύνορα με την Ανω Πόλη,
κάπου στην τουρκική συνοικία του Μεβλεχανέ, όπου ο ιδιοκτήτης το είχε νοικιάσει σε Έλληνες πρόσφυγες
Η φωτιά προκλήθηκε όταν από το τηγάνι της νοικοκυράς που τηγάνιζε μελιτζάνες έπεσε μια σπίθα σε παρακείμενη αποθήκη με άχυρο κι έτσι ξεκίνησαν όλα!
Ηταν αργά το μεσημέρι της 5ης Αυγούστου 1917 στη βορειοδυτική άκρη των τειχών της πόλης.
Η φωτιά στην τουρκική συνοικία Μεβλανέ επεκτάθηκε μερικές ώρες αργότερα σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη, κατακαίοντας το λεγόμενο ιστορικό της κέντρο περνώντας την Εγνατία οδό, γλείφοντας τα σπίτια μέχρι την άκρη της παραλίας!
Η φωτιά διήρκεσε σχεδόν τρεις ημέρες (περίπου 32 ώρες), από την 5η ως την 7η Αυγούστου και προκάλεσε τη μεγαλύτερη καταστροφή της πόλης τα νεότερα χρόνια.
Δημιούργησε μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα σε μία πόλη που ήταν ήδη επιβαρυμένη από πληθυσμούς προσφύγων από τη βουλγαροκρατούμενη Θράκη και από περιοχές της ευρύτερης Μακεδονίας λόγω του πολέμου στο Μακεδονικό Μέτωπο.
και σε λιγότερο από τρία εικοσιτετράωρα θα κατέστρεφε σχεδόν ολοκληρωτικά το μεγαλύτερο τμήμα του ιστορικού κέντρου της πόλης.
Οι λόγοι που εξαπλώθηκε η φωτιά στη Θεσσαλονίκη κι έφτασε πολύ γρήγορα μέχρι τη θάλασσα σχετίζονται με την ίδια τη ρυμοτομία της πόλης,
αλλά και με το γεγονός ότι οι συμμαχικές δυνάμεις που είχαν στρατοπεδεύσει έξω από τη Θεσσαλονίκη
χρησιμοποιούσαν το λιγοστό νερό που υπήρχε λόγω ανομβρίας, για να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες.
Το Διοικητήριο σώθηκε χάρη στις προσπάθειες των υπαλλήλων του που έσπευσαν να βοηθήσουν.
Ο άνεμος δυνάμωσε και η πυρκαγιά ακόμη πιο γρήγορα κατέβηκε στο κέντρο της πόλης. Τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση
και τα δύο μέτωπα της πυρκαγιάς κατέστρεψαν όλο το εμπορικό κέντρο.
Μετά την καταστροφή οι ασφαλιστικές εταιρείες διατήρησαν επιφυλακτική στάση
και έστειλαν πράκτορές τους να ερευνήσουν επί τόπου, προσπαθώντας να αποδώσουν την καταστροφή σε πολεμικές ενέργειες (στηριζόμενες και σε διάφορες φήμες για εμπρησμό από τους Γερμανούς ή τους Γάλλους),
για να αποφύγουν την πληρωμή των τεραστίων ποσών στους ασφαλιζομένους τους.
Το συνολικό ύψος των ασφαλιστηρίων ήταν 3.000.000 χρυσές λίρες και το μεγαλύτερο μέρος τους ήταν σε βρετανικές εταιρείες.
Οι δικαστές κρίνοντας και από το υλικό της ανάκρισης που είχαν στα χέρια τους, έκριναν ότι δεν επρόκειτο για εμπρησμό αλλά ότι η φωτιά προκλήθηκε από τυχαίο γεγονός.
Με την απόφαση αυτή άνοιξε ο δρόμος για τη διαδικασία αποζημίωσης από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες του εξωτερικού.
Η φωτιά διέγραφε τη δική της πορεία και δημιουργούσε τη δική της ιστορία μέσα από μια σειρά παράξενων μερικές φορές γεγονότων. Οπως αυτό με τον ανέπαφο από την πυρκαγιά περίβολο της εκκλησίας της Του Θεού Σοφίας.
Θαύμα ή όχι, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γεωλογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σπύρος Παυλίδης,
κάτω από την επιφάνεια της Αλεξάνδρου Σβώλου ρέει μέχρι σήμερα ένα από τα ρέματα της Θεσσαλονίκης που πηγάζουν από τον Χορτιάτη και καταλήγουν στον Θερμαϊκό.
Αν και με το πέρασμα των χρόνων πολλά από τα ρέματα της Θεσσαλονίκης μπαζώθηκαν από δρόμους και οικοδομές, το νερό βρίσκει τρόπο να διαφεύγει.
Ετσι, ακόμη και σήμερα, στην κατακόμβη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, εκατοντάδες μέτρα κάτω από την άσφαλτο,
η πηγή που αναβλύζει με νερό και γεμίζει με τις ευχές των πιστών, μπορεί να μην είναι σίγουρα θαυματουργή, ήταν όμως αυτή που κράτησε ανέπαφη από τη φωτιά την ευρύτερη περιοχή της Αγίας Σοφίας.
Ο Σερβικός Στρατός εκείνη την εποχή είχε κινηματογραφικό τμήμα και ένα σπάνιο κινηματογραφικό ντοκουμέντο είναι τραβηγμένο,
από τον υπολοχαγό Mika Mihajlović Afrika, που, κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρετούσε,
στο κινηματογραφικό τμήμα του σερβικού στρατού και καταγράφει την μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917..
πηγή πλοιροφοριών: https://www.efsyn.gr/nisides
Ελάτε στην παρέα της ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook