Παγωτό: η πιο γλυκιά ιστορία!!

Η δροσιστική απόλαυση του καλοκαιριού, το παγωτό, έχει τη δική του παγκόσμια και γλυκιά ιστορία στη πορεία του χρόνου.

Με τις πρώτες γραπτές πηγές να προέρχονται από την Κίνα, η ιστορία του παγωτού περνά πρώτα από τη

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία,

τη Μεσοποταμία,

τη Σικελία,

την Κωνσταντινούπολη,

φτάνει στις αριστοκρατικές Βερσαλίες της Γαλλίας

και εν συνεχεία επεκτείνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική, και εν τέλει σε όλο τον κόσμο

Χιόνι, γάλα και βρασμένο ρύζι είναι τα συστατικά του πρώτου παγωτού από την Κίνα, όπως αναφέρεται σε πηγές του 600 π.Χ.

Ο πάγος διατηρούνταν για εβδομάδες σε υπόγειες αποθήκες.  Ο βασιλιάς Τανγκ, στο Σανγκ της Κίνας, είχε βρει μια μέθοδο για να παρασκευάζει μείγματα από πάγο και γάλα.

Εικάζεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος που είχε τη φήμη καλοφαγά, είχε την ευτυχία να δοκιμάσει μια πολύ πρώιμη μορφή παγωτού, φτιαγμένο από φρούτα βουτηγμένα στο μέλι και παγωμένα στο χιόνι.

Το χιόνι μετέφεραν οι σκλάβοι από τις κορφές του βουνού Ολύμπου.

Μια από τις πρώτες φορές που συναντάμε το παγωτό στην ιστορία είναι στην αυλή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα (37-68 μ.Χ.),

ο οποίος έστελνε τους σκλάβους του στα βουνά για να μαζέψουν φρέσκο χιόνι και να το φέρουν πίσω πριν λιώσει, για να το απολαύσει μαζί με φρούτα.

Γρανίτες από χιόνι, χυμό και κομμάτια φρούτων έφτιαχναν οι κάτοικοι της Σικελίας,

σε μια παραλλαγή από σερμπέτια που έφεραν οι Άραβες περίπου το 800 μ.Χ, όταν κατέλαβαν το νησί.

Πολλούς αιώνες αργότερα ο βασιλιάς Βίκτωρ – Αμεδαίος Β’ σημείωσε το 1718 στο ημερολόγιό του πόσο τον εκνεύριζε η συνήθεια των συμβούλων του στο Παλέρμο

να απολαμβάνουν σε κάθε περίσταση μια γρανίτα, ακόμη και κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων.

Από την Άπω Ανατολή λέγεται ότι ο εξερευνητής Μάρκο Πόλο, το 13ο αιώνα, έφερε πίσω στην Ευρώπη τη συνταγή του παγωτού.

Το σαράι του σουλτάνου της Κωνσταντινούπολης, όπως μνημονεύουν πολλοί περιηγητές του 16ου αιώνα,

υπήρχαν αποθήκες πάντα γεμάτες με χιόνι για το αραίωμα των σερμπετιών

ενώ οι καλεσμένοι εντυπωσιάζονταν με τις κούπες για τα επιδόρπια, φτιαγμένες από παγωμένους χυμούς φρούτων.

Ο Γάλλος σεφ του βασιλιά Καρόλου της Αγγλίας εντυπωσίασε τους καλεσμένους σε ένα επίσημο δείπνο με ένα επιδόρπιο που έμοιαζε με χιόνι αλλά ήταν πολύ πιο γλυκό!

Ο Κάρολος τότε πρόσφερε 500 λίρες το χρόνο στο σεφ για να μην πει σε κανένα τη μυστική συνταγή

και να συνεχίσει να φτιάχνει παγωτό μόνο γι’ αυτόν και τις δεξιώσεις του.

Μέχρι όμως το 1649, που αποκεφαλίστηκε ο Κάρολος, το μυστικό είχε διαρρεύσει.

Το 1533 όταν η Κατερίνα των Μεδίκων παντρεύτηκε τον Ερρίκο Β’, έφερε στη νέα της πατρίδα ένα επιδόρπιο από γλυκιά κρέμα, η οποία έμοιαζε πολύ με το σημερινό παγωτό.

Η τιμή του ήταν αστρονομική, αφού δεν ήταν εύκολο να διατηρηθεί ο πάγος το κατακαλόκαιρο.

Το παγωτό λοιπόν ήταν αποκλειστικό προνόμιο των πλουσίων.

Όμως το 1560 ένας Ισπανός γιατρός που ζούσε στη Ρώμη, ο Μπλάσιους Βιλαφράνκα, ανακάλυψε ότι αν προσθέσουμε νιτρική ποτάσα στο χιόνι και στον πάγο μπορούσε να καταψύξει οτιδήποτε πολύ πιο γρήγορα.

Αυτή η εφεύρεση έδωσε μεγάλη αίσθηση στην παραγωγή παγωτού.

Μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα οι γρανίτες και τα παγωτά είχαν φθάσει ως τις Βερσαλίες, αλλά η τιμή τους ήταν αρχικά απαγορευτική για τους κοινούς θνητούς.

Μερικές δεκαετίες αργότερα η συντεχνία των Γάλλων λεμοναδοποιών παρασκεύαζε καθημερινά «αρωματικό χιόνι» και το πούλαγε στα cafe των Παρισίων.

Πολύ πιο κοντά στο σημερινό παγωτό ήταν η συνταγή που εφεύραν οι Ιταλοί στις αρχές περίπου του 17ου αιώνα.

Ζέσταναν ένα μείγμα κρέμας γάλακτος και ζάχαρης, το αρωμάτιζαν με πολτό φρούτων και το χτυπούσαν για ώρα μέσα σε ένα λουτρό από σπασμένο πάγο και αλάτι.

Οι Γάλλοι μετά από έναν αιώνα μετέτρεψαν τη γρανίτα στο γνωστό σορμπέ, με την προσθήκη ασπραδιού αυγού.

Το σορμπέ πάγωνε συνήθως σε καλούπια σχήματος φρούτων.

Ο πρώτος Παγωτατζής

Ο πρώτος παγωτατζής στην ιστορία, πάντως, ήταν φυσικά Ιταλός. Λεγόταν Φραντσέσκο Προκόπιο Κούτο και ξεκίνησε τη δουλειά του το 1686

ενώ στη συνέχεια άνοιξε ένα κατάστημα στο Παρίσι, το περίφημο «Λε Προκόπ», που υπάρχει ακόμα μέχρι σήμερα.

Κάποιες συνταγές εμφανίστηκαν το 1700, σε ένα γαλλικό βιβλίο με τον τίτλο «Η Τέχνη του να Φτιάχνεις Παγωτό»,

ο Αμερικανός Πρόεδρος Τόμας Τζέφερσον είχε μια συνταγή για παγωτό βανίλια, ενώ ο Τζορτζ Ουάσινγκτον είχε πληρώσει σχεδόν 200 δολάρια (που τότε ήταν πάρα πολλά λεφτά) για μια συγκεκριμένη συνταγή.

Το παγωτό τότε δεν ήταν δημοφιλές γιατί η παρασκευή του αποτελούσε μεγάλο μπελά:

αρκεί να σκεφτείτε ότι για τη δημιουργία του παγωτού χρειαζόταν δύο μεγάλοι κουβάδες, μεγάλες ποσότητες αλατιού και πάγου και 40 λεπτά κατά τα οποία κουνούσαν τον ένα κουβά και ανακάτευαν στον άλλο.

Η πρώτη αισθητή βελτίωση στην παρασκευή του παγωτού έγινε το 1846

από την Αμερικανίδα Νάνσυ Τζόνσον, που εφηύρε τη χειροκίνητη παγωτομηχανή με τη μανιβέλα.

Μέσα εκεί, ανακατευόταν το μείγμα παγωτού με πάγο και αλάτι, μέχρι να παγώσει. Η Νάνσυ Τζόνσον δεν ήταν ιδιαίτερα προνοητική και δεν κατοχύρωσε την πατέντα της,

αλλά πούλησε τα δικαιώματα σε κάποιον κ. Γιανγκ, ο οποίος τουλάχιστον έδειξε την απαραίτητη ευγένεια και έδωσε στη συσκευή το όνομά της.

Κατά το 19ο αιώνα το παγωτό διαδόθηκε στην Αγγλία και στην Αμερική χάρη στους Ιταλούς μετανάστες που το πουλούσαν στους δρόμους.

Οι παγωτατζήδες ονομάζονταν “χόκι-πόκι”, παράφραση του “Ecco un poco”, που σημαίνει “ορίστε λιγάκι”.

Το παγωτό χωνάκι

Το ποιος εφηύρε το χωνάκι δεν είναι σίγουρο, αλλά λέγεται ότι αυτό έγινε στο πανηγύρι του Σαιντ Λούις, της Αμερικής το 1904.

Εκεί, οι «παγωτατζήδες» συνεργάστηκαν με τους «πιτάδες», βάζοντας παγωτό μέσα σε τυλιγμένες πίτες, λόγω έλλειψης πιάτων.

Η πρώτη βιομηχανία

Η τεράστια ζήτηση ώθησε το 1851 τον Τζέικομπ Φάζελ να ιδρύσει στη Βαλτιμόρη την πρώτη βιομηχανία παγωτού ενώ ο Ερνεστ Χάμγουι, ένας Σύριος μετανάστης στο Σεντ Λούις, έφτιαξε το 1904 τον πρώτο πύραυλο της ιστορίας (που τότε ονομαζόταν χωνάκι), εκτοξεύοντας τις πωλήσεις σε δυσθεώρητα ύψη.

Το παγωτό στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, ο Βαυαρός Joseph Ludwig Graf von Armansperg, ένας εκ των τριών αντιβασιλέων που κυβερνούσαν εως ότου ενηλικιωθεί ο Όθωνας,  προσέφερε στην Αθηναϊκή αριστοκρατία, το πρώτο παγωτό που γεύτηκε η Ελλάδα, το 1835.

Συγκεκριμένα, η σύζυγος του μαζί με Ιταλό διευθυντή ξενοδοχείου και ζαχαροπλάστη, παρουσίασαν κάτι νέο στους υψηλούς καλεσμένους. Εντυπωσιακό παγωτό διαφόρων χρωμάτων, που τους ενθουσίασε όλους. Για λίγο!

Στην Ελλάδα τότε, δεν ήταν διαθέσιμα τα χρώματα ζαχαροπλαστικής και χρησιμοποιήθηκαν μεταλλικά χρώματα, με αποτέλεσμα μια μαζική τροφική δηλητηρίαση.

Παρά την δυσάρεστη πρεμιέρα, το παγωτό σύντομα κέρδισε την ελληνική κοινωνία και το 1841 στην συμβολή των οδών Αιόλου και Ευριπίδου, στην Αθήνα,

ο ζαχαροπλάστης Καρδαμάτης, ανοίγει ένα από τα πρώτα ζαχαροπλαστεία και σερβίριζε λουκούμια, γλυκά ταψιού, και παγωτό.

Η πρώτη εταιρεία γαλακτοβιομηχανίας άνοιξε το 1934, στον Βοτανικό.

Λίγα χρόνια αργότερα άνοιξε και στη βόρεια Ελλάδα μεγάλη γαλακτοβιομηχανία, με έδρα τις Σέρρες. Τότε κυκλοφόρησε το πρώτο τυποποιημένο παγωτό.

Οι πλανόδιοι παγωτατζήδες

Έγιναν σύμβολο μιας μεταπολεμικής Ελλάδας που εκσυγχρονιζόταν. Με το καρότσι τους γεμάτο παγωμένη κρέμα και παγωτά κασάτα περιφέρονταν στις γειτονιές και πούλαγαν την γλυκιά πραμάτεια τους.

Μέσα σε ένα μεγάλο κάδο με χιόνι (ή έτοιμο πάγο αργότερα), έριχναν στρώσεις αλάτι για να διατηρείται η θερμοκρασία κάτω από το μηδέν.

Εκεί βύθιζαν ένα δεύτερο κάδο πιο μικρό, γεμάτο παγωτό, το οποίο κάθε λίγο ανακάτευαν με μια μεγάλη ξύλινη κουτάλα για να μην κρυσταλλώσει.

Σήμερα οι Έλληνες προτιμούν να αγοράζουν παγωτά από περίπτερα ή μικρά μαγαζιά. Σε ποσοστό πάνω από 40%, προτιμούν το παγωτό ξυλάκι.

πηγές πληροφοριών:

Library of Congress, loc.gov.

http://nio.pblogs.gr/2009/04/444102.html

Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook