Ήθη και έθιμα του τριημέρου σε όλη τη χώρα!!

Επιμέλεια καιμένου: Μηλώση Ιωάννα

Κυριακή της Τυρινής και η τελευταία μέρα της Αποκριάς Μύθο και θρύλοι ,ήθη και έθιμα της πατρίδας μας έρχονται στο προσκήνιο και μέσα από το χορό ,το γλέντι ,το τραγούδι γίνονται πραγματικότητα !

Στην Στερεά Ελλάδα,

και συγκεκριμένα στην Άμφισσα το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς αναβιώνει ο θρύλος του στοιχείου !!

Λέγεται πως τα στοιχεία αποτελούν ψυχές σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων που τριγυρίζουν στην περιοχή !! Το σπουδαιότερο στοιχειό που είναι συνδεδεμένο με την παράδοση είναι το στοιχειό της ” Χάρμαινας”

Αυτό αγαπούσε και προστάτευε τους βυρσοδεψες !! Πολλοί διηγούνται ακόμα και σήμερα πως το στοιχειό αυτό έβγαινε κάθε Σάββατο βράδυ …κατέβαινε από της “Κολοκυθους το Ρέμα “ και γύριζε στους δρόμους μουγκριζοντας και σέρνοντας αλυσίδες !!

Έτσι ,από την συνοικία Χάρμαινα όπου βρισκόταν τα παλιά βυρσοδεψεία και τα σκαλιά του Αϊ Νικόλα κατεβαίνει το στοιχειό και ακολουθούν εκατοντάδες μεταμφιεσμένοι !!

Γαλαξίδι

Στο Γαλαξίδι όταν ανοίξει το Τριώδιο όλοι σχεδόν οι κάτοικοι κυκλοφορούν μεταμφιεσμένοι με αποκριάτικες στολές στους δρόμους και στα καταστήματα Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα της πόλης είναι αυτό του “αλευροπόλεμου”

Αυτό το έθιμο διατηρείται από το 1801 .Εκείνα τα χρόνια παρόλο που η πόλη ήταν κάτω από τον τουρκικό ζυγό όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις απόκριες για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους.

Ένας κύκλος για τις γυναίκες ένας για τους άντρες .Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν το πρόσωπο τους με κάρβουνο. Με το πέρασμα των χρόνων προστέθηκε το αλεύρι !!

Θήβα

Στη Θήβα γίνεται την Καθαρή Δευτέρα αναπαράσταση του Βλάχικου γάμου

Ένα έθιμο που ξεκίνησε περίπου το 1830 μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Το θέαμα ..με την πολύχρωμη γαμήλια πομπή να παρελαύνει κάτω από την εξαίσια μουσική από πίπιζες και νταούλια είναι υπέροχο

Οι εορτασμοί ξεκινούν την Τσικνοπέμπτη το βράδυ και κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς!!

Λιβαδειά

Το Γαϊτανάκι αποτελεί παράδοση για την πόλη της Λειβαδιάς και γιορτάζεται την τελευταία Κυριακή της αποκριάς

Οι κάτοικοι προετοιμάζουν το γαϊτανάκι φτιάχνοντας άρματα την Κυριακή της Αποκριάς η παρέλαση των μασκαράδων καταλήγει στην στην κεντρική πλατεία όπου μπλέκονται τα γαϊτανάκια και παρουσιάζονται αποκριάτικα σκετς , τραγούδια και παντομίμα!!

Στη συνέχεια ακολουθεί γλέντι με λαϊκά τραγούδια και χορούς !!

Δωδεκάνησα

Κάρπαθος

Στο νησί την Καθαρή Δευτέρα λειτουργεί το Λαϊκο δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων

Κάποιοι κάνουν σε άλλους άσχημες χειρονομίες και συλλαμβάνονται από τους τζαφιέδες ,τους χωροφύλακες για να οδηγηθούν στο Δικαστήριο όπου δικάζονται από τους σεβασμιους του νησιού

Τα αυτοσχέδια αστεία και τα γέλια …οδηγούν σε τρικούβερτο γλέντι

ΚΩΣ

Η Κυριακή τη ς Απόκριας γιορτάζονται με τις “καμουζελες ” . Οι καμουζελες ή ελαφάκια ,στα παλιά χρόνια ,ήταν μασκαράδες βαμμένοι με κάρβουνα σκεπασμένοι με πολύχρωμες υφαντές κουβέρτες τα χράμια

και κραδαίνοντας την κοκάλα γυρναγαν στους δρόμους πειράζοντας τους κατοίκους ,και τραγουδώντας αυτοσχέδια εκλογικά τραγουδάκια

Το έθιμο περιλαμβάνει παραδοσιακή μουσική ,άφθονο ούζο ,κρασί με παραδοσιακούς μεζέδες ,ενώ αργά το βράδυ γίνεται το κάψιμο του στοιχείου!!

Στη ΛΕΡΟ,

οι Απόκριες γιορτάζονται με τις καμουζελες μασκαράδες και τους αυτοσχέδιους ποιητές που σκαρώνουν περιπαικτικά στιχάκια τα οποία απαγγέλλουν παιδιά ντυμένα Καλογεράκια πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι Το ίδιο έθιμο έχουν και στη Σύμη !!

ΧΙΟΣ

Συγκεκριμένα στα Θυμιανά αναβιώνει το έθιμο της Μόστρας που διαρκεί δύο μέρες από το βράδυ της Παρασκευής της Τυροφάγου μέχρι και το πρωί της Κυριακής

Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στην εποχή του Μεσαίωνα .Σύμφωνα με το έθιμο λοιπόν το βράδυ της Παρασκευής οι νέοι του χωριού φοράνε παλιά ρούχα γυναικεία ή αντρικά ,

καλύπτουν το πρόσωπο τους με αυτοσχέδιες μάσκες( μουτσουναριές) και κάνουν διάφορα σκετς σκορπώντας ήτο γέλιο στους δρόμους του νησιού

Την Κυριακή πηγαίνουν όλοι μαζί στα ξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Δημητρίου εκκλησιάζονται και στην συνέχεια κατευθύνονται στο νεκροταφείο του χωριού με την συνοδεία οργάνων

Τελικά καταλήγουν στην κεντρική πλατεία του χωριού όπου χορεύουν το ταλίμι ,που είναι χορός όπου αναπαριστά τις μάχες των Χιωτών με τους πειρατές

Το έθιμο κορυφώνεται στην εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου ,όπου κρεμούν στα κάγκελα του ναού Χιώτικα λάβαρα και σημαίες !!

ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ΝΑΞΟ

Στην Νάξο ο εορτασμός ξεκινά το πρώτο Σάββατο της Αποκριάς με το σφάξιμο των χοίρων !!

Το μεσημέρι της τελευταίας Κυριακής στην Απείρανθο εμφανίζονται οι ” “κουδουνατοι” . Αυτοί φορούν κάπα και κουκούλα ,γυρνούν το χωριό και προκαλούν με άσεμνες χειρονομίες

Οι ίδιοι κρατούν ” σόμπα ” ξύλο που παραλληλίζεται με τον διονυσιακό φαλλό. Μαζί τους μπλέκονται ο “Γέρος ” ,η ” Γριά ” και η “Αρκούδα.

” Στις αποκριάτικες εκδηλώσεις μπορείς επίσης να δεις ” το γάμο της νύφης ” την” ανάσταση του νεκρού” και το “όργωμα ” .

Την Καθαρή Δευτέρα στις κοινότητες Ποτάμια,Καλοξιδο ,και Λιβάδια οι κάτοικοι ντύνονται “Κορδελατοι” ή “Λεβέντες “

Οι Κορδελατοι είναι φουστανελοφόροι και λεβέντες είναι οι πειρατές.

Από κοντά τους ακολουθούν και οι ληστές ,οι “Σπαραρατόροι ” που αρπάζουν τις κοπέλες για να τις βάλουμε με το ζόρι στο χορό και το γλέντι που κρατάει μέχρι το πρωί !!

ΚΡΗΤΗ

Ρέθυμνο

Κανταδόροι με κιθάρες , μαντολίνα και παλιές μελωδίες

Οι μασκαράδες θα περάσουν από τη Μεγάλη Πόρτα και θα χορέψουν στους δρόμους της “Μικρής” και της” Μεγάλης ” αγοράς με τους ρυθμούς της φιλαρμονικής

Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις κορυφώνονται με την μεγάλη παρέλαση στην παραλιακή Λεωφόρο Σ.Βενιζελου με κατάληξη την πλατεία Αγνώστου Στρατιώτη για γλέντι και χορό !

Την Καθαρή Δευτέρα στα χωριά Μέρωνα και Μελιδόνια αναβιώνουν έθιμα όπως το” κλεψιμο της νύφης” ,”ο Καντής” ,”το μουντζούρωμα

Πελοπόννησο

ΚΑΛΑΜΆΤΑ

Το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών ,με την συμπαράσταση του Δήμου Καλαμάτας οργανώνει το καθιερωμένο Γαϊτανάκι στην κεντρική πλατεία Επίσης γίνεται και αναπαράσταση του Βλάχικου γάμου

Όσοι συμμετέχουν είναι μεταμφιεσμένοι και όλοι συναντώνται στην πλατεία Ανατολικού Κέντρου ,όπου ακολουθεί λαϊκό γλέντι με χορό , τραγούδι και φαγητό !!

ΜΕΘΩΝΗ

Εδώ αναβιώνει του “Κουτρουλη ο γάμος ” όπου κρατάει από τον 14ο αιώνα.

Στις μέρες μας το ζευγάρι είναι δύο άντρες που μαζί με τους συγγενείς τους πηγαίνουν στην πλατεία ,όπου γίνεται ο γάμος με παπά και κουμπάρο

Διαβάζεται και το προικοσύμφωνο και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι

ΜΕΣΣΗΝΗ

ΟΙ εορταστικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο στην Μεσσήνη χρονολογούνται από τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό

Το βράδυ της Κυριακής της Τυρινής αναβιώνει το έθιμο της ” φωτιάς ” . Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές σε διάφορες γειτονιές της πόλης γύρω από τις οποίες κυριαρχεί το γλέντι και ο χορός μέχρι το πρωί

και γίνεται αναπαράσταση παλαιών εθίμων και ιστοριών από τους κατοίκους !!

Την Καθαρή Δευτέρα στη θέση Κρεμάλα γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης μιας γερόντισσας της Μεσσήνης της γριάς Συκούς ,που σύμφωνα με την παράδοση

κρεμάστηκε σε αυτό το σημείο με εντολή του Ιμπραήμ Πασά επειδή είχε το θάρρος εξηγώντας του ένα όνειρο ,να του πει ότι η εκστρατεία του και ο ίδιος θα είχαν οικτρό τέλος από την γενναιότητα των Ελλήνων

Μετά την αναπαράσταση μπορεί κάθε επισκέπτη της να κρεμαστεί από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας γίνεται παρέλαση με μαζορέτες ,άρματα και μεταμφιεσμένους !!

ΠΑΤΡΑ

Το καρναβάλι της Πάτρας αποτελεί τη σημαντικότερη εκδήλωση της περιοχής .Περιλαμβάνει πάρα πολλές εκδηλώσεις όπως ” Ειδώματα ” ” Baby rally ” ” Μπουρμπούλια” ” Φεγγάρια ” ,και και ποδαράτη νυχτερινή παρέλαση την παραμονή της τελευταίας Κυριακής

Την προτελευταία εβδομάδα διοργανώνεται ένα συνεχές τετραήμερο εκδηλώσεων που αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη .

Την τελευταία εβδομάδα έχουμε τις δύο μεγάλες παρελάσεις Η μία γίνεται το Σάββατο και είναι νυχτερινή και η άλλη την Κυριακή το μεσημέρι

Σε αυτές παίρνουν μέρος πάνω από τριάντα χιλιάδες άτομα ,τα περισσότερα από τα οποία είναι μέλη των Γκρουπ του Κρυμμένου θησαυρού !!

ΘΕΣΣΑΛΊΑ

ΤΎΡΝΑΒΟΣ

Πιστοί στην παράδοση οι κάτοικοι του Τυρνάβου την Τρίτη ,πριν από την τελευταία Κυριακή της αποκριάς ξεκινούν τις εκδηλώσεις προς τιμή του Θεού Διονύσου

που κορυφώνονται την Καθαρή Δευτέρα με το” Μπουρανί” ( χορτοσουπα χωρίς λάδι ) “Μπουρανί” για τους ντόπιους και γιορτή του “Φαλλου “για τους επισκέπτες

Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην διονυσιακή λατρεία και γι’αυτό η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων!!

ΕΛΑΣΣΌΝΑ

Στην Ελλασονα εδώ και 12 χρόνια πραγματοποιείται ένα ξεχωριστό καρναβάλι ! Πρόκειται για το “Ιπτάμενο Καρναβάλι ” στο οποίο περνούν μέρος αιωροπτεριστές καρναβαλιστές !!

Η αφετηρία της ξεχωριστής ιπτάμενης αποκριάτικης παρέλασης βρίσκεται στην κορυφογραμμή λίγο έξω από την πόλη

Από εκεί πετούν οι μεταμφιεσμένοι αιωροπτεριστές μέχρι να προσγειωθούν στις πλαγιές του βουνού όπου τους υποδέχονται πλήθος κόσμου !!

ΉΠΕΙΡΟΣ

ΆΡΤΑ

Κάθε χρόνο ..γίνεται στη Άρτα το Καρναβάλι γυναικών Είναι μια εκδήλωση που οργανώνεται από ομάδες γυναικών !

Κάθε Τετάρτη πριν από τις Απόκριες κάνουν παρέλαση στον κεντρικό δρόμο της πόλης ντυμένες με αποκριάτικες στολές για να καταλήξουν σε κάποιο από τα μαγαζιά της πόλης για ξεφάντωμα

ΙΩΆΝΝΙΝΑ

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς γιορτάζονται οι” Τζαμάλες” Δηλαδή μεγάλες φωτιές όπου οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές γύρω από αυτές

Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι !!

ΠΡΈΒΕΖΑ

Εδώ κάθε χρόνο επίσης γίνεται το Καρναβάλι των γυναικών Είναι ένα έθιμο πολλών δεκαετιών που απαιτεί συμμετοχή μόνο των γυναικών

Η παρέλαση γίνεται την Τσικνοπέμπτη όπως και η παρέλαση των αρμάτων Τα κούλουμα την Καθαρή Δευτέρα γιορτάζονται με μουσική χορό και σαρακοστιανά εδέσματα !!

ΙΌΝΙΑ ΝΗΣΙΑ

ΖΆΚΥΝΘΟΣ

Παραδοσιακός ντελάλης γυρίζει σε όλο το νησί και διαλαλεί το πρόγραμμα του καρναβαλιού

Σε όλη τη διάρκεια της Αποκριάς διοργανώνονται χοροί και παρελάσεις ,ενώ θεατρικές ομάδες παίζουν στις πλατείες και στους δρόμους!!

Τις Κυριακές των απόκρεω και της Τυρινής γίνεται η περιφορά του καρνάβαλου με τη συνοδεία αρμάτων σε όλες τις περιοχές του νησιού

Οι εκδηλώσεις κλείνουν με την” Κηδεία της μάσκας ” Μια αναπαράσταση – παρωδία κηδείας με πολύ γέλιο όπου την θέση του νεκρού παίρνει ο Καρνάβαλος ,ενώ ακολουθούν οι θλιμμένοι συγγενείς !!

Το καρναβάλι δεν περιορίζεται μόνο στην πόλη αλλά μεταφέρεται και σ’ όλα τα χωριά του νησιού !!

ΚΈΡΚΥΡΑ

Ο ντελάλης το πρωί με σαλπιγκτές και τυμπανιστές … διαβαίνει τους δρόμους της πόλης για να αναγγείλει τον ερχομό του Σιόρ Καρνάβαλου

Η μεγάλη πομπή με άρματα , φιλαρμονικές και μασκαράδες κατευθύνεται στην κάτω πλατεία για το καθιερωμένο γλέντι !!

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς η παρέλαση του Σιόρ Καρνάβαλου καταλήγει στην Κάτω πλατεία όπου και καίγεται !!!

ΣΚΥΡΟΣ

Απο την αρχή του Τριωδίου και κάθε Σαββατοκύριακο των ημερών της Αποκριάς ,το έθιμο θέλει τον” γέρο” και την” κορέλα” να βγαίνουν στους δρόμους

Είναι οι πρωταγωνιστές των ημερών Ο γέρος φοράει χοντρή μαύρη κάπα ,άσπρη υφαντή βράκα και έχει στην μέση του 2με 3 σειρές κουδούνια το βάρος των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 50 κιλά

Το πρόσωπο του καλύπτεται από προβιά μικρού κατσικιού και περπατώντας με βήμα χορευτικό κάνει τα κουδούνια να ηχούν μελωδικά .

Η” κορέλα ” η ντάμα του γέρου είναι ντυμένη με παραδοσιακά σκυριανά ρούχα με κυρίαρχο χρώμα το άσπρο σε αντίθεση με το μαύρο χρώμα του γέρου και έχει και αυτή καλυμμένο το πρόσωπο της.

Συχνά τους συνοδεύει ένα τρίτο άτομο ο ” Φράγκος ” Αυτός είναι ντυμένος με παραδοσιακά ρούχα του νησιού και σατιρίζει εκείνους τους Σκυριανους που έβγαλαν τις βράκες και φόρεσαν παντελόνια ( φράγκικα)

Ένα άλλο έθιμο της Σκυριανης αποκριάς είναι η “Τράτα ” είναι αναπαράσταση της ναυτικής ζωής ,όπου ψαράδες σατιρίζουν καταστάσεις και γεγονότα της καθημερινότητας !!

Την Καθαρή Δευτέρα σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του νησιού κατεβαίνουν στην πλατεία του χωριού όπου εκεί χορεύουν και τραγουδούν σκυριανά τραγούδια !!

πηγή: ellas2.wordpress.com

Εδώ είναι η ομάδα μας στο Facebook και εδώ  η σελίδα μας!!