Το Συντριβάνι Θεσσαλονίκης και η ιστορία του

Το συντριβάνι είναι το ένα από τα παλαιότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης.

Βρίσκεται σε ένα από τα πιο κομβικά σημεία της Θεσσαλονίκης , Εγνατία με Εθνικής αμύνης. Κατασκευάστηκε το 1889-1890 και ήταν δώρο του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ στην πόλη .

 Η έκτασή της πόλης ήταν περιορισμένη, καθώς έφτανε δυτικά έως τον Βαρδάρη (στην περιοχή των δικαστηρίων που βρίσκονται τα τείχη) και ανατολικά έως το σημείο που σήμερα βρίσκεται το συντριβάνι.

Εκείνη την εποχή, η τουρκική διοίκηση αποφάσισε το γκρέμισμα των παραλιακών τειχών.

Ο Σαμπρί πασάς κατεδάφισε το 1869 τα παραθαλάσσια Βυζαντινά Τείχη της Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα (1889) ο Μιδάτ πασάς τα ανατολικά.

Ετσι, θα διευκολυνόταν και η διάνοιξη της λεωφόρου Χαμιδιέ (σημερινής Εθνικής Αμύνης).

Έτσι η μεγάλη λεωφόρος Boulevard Hamidye (σημερινή Εθνικής Αμύνης) τελείωνε με το Συντριβάνι, δώρο όπως είπαμε του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ. 

 Ηταν Μάρτιος του 1889 όταν τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος της και κατάφερε εκτός από το να προσφέρει νερό σε διαβάτες και ζώα,

να αποτελέσει τόπο συνάντησης των κατοίκων καθώς και κέντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης.

Στα εγκαίνιά του ανάβλυζε σιρόπι από κεράσι!

Η λεωφόρος, γνωστή και ως τα “Βασιλικά” καθώς όλα σχεδόν τα κτίρια της ανήκαν στον Σουλτάνο, φιλοξενούσε τα ξένα προξενεία,

πολυτελείς επαύλεις και καφενεία, καθώς και την περίφημη τουρκική Σχολή Ιδαδιέ , το σημερινό κτίριο Πανεπιστημίου.

Η κατασκευή του, από λευκό μάρμαρο στο τέλος του 19ου αιώνα, έγινε με το συνδυασμό οθωμανικών και δυτικότροπων στοιχείων και ήταν επηρεασμένη

από τις πολυάριθμες κρήνες της οθωμανικής αυτοκρατορίας που κοσμούσαν την πόλη.

Το ανώτερο τμήμα του χαρακτηρίζεται από κλασική δυτικοευρωπαϊκού τύπου μορφή, ενώ ο οβελίσκος παραπέμπει σε αιγυπτιακά πρότυπα.

Το σιντριβάνι εγγράφεται σε κυκλική βάση και αποτελείται από τρία ημικύκλια (γούρνες).

Τα διαχωριστικά ελικωτά φουρούσια φέρουν διάκοσμο με ανθέμια και ανάγλυφο στέφανο με κορδέλα (χαρακτηριστικός δυτικοευρωπαϊκός διάκοσμος της εποχής).

Στο πίσω μέρος κάθε γούρνας υπάρχει διάκοσμος με σταγόνες, που παραπέμπει στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική των ναών

και το νεοκλασικισμό. Το νερό κυλά μέσα από λεοντοκεφαλές, στοιχείο που συναντάται στη λαϊκή αρχιτεκτονική του τόπου.

Γύρω από το Συντριβάνι, διαμορφώθηκε μία νέα πλατεία, η οποία και ονομάστηκε, προφανώς όχι τυχαία,

πλατεία Ταξίμ, όπως η αντίστοιχη πλατεία της συνοικίας Πέρα στην Κωνσταντινούπολη.

Το 1936 ήταν η εποχή που διανοίχτηκε η Εγνατία Οδός.

Τότε ο δήμος Θεσσαλονίκης πήρε την απόφαση να το βγάλει από εκείνο το σημείο, ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα στην κυκλοφορία.

Η τύχη του όμως δεν ήταν και η καλύτερη. Αρχικά, πετάχτηκε στο παλιό γήπεδο της ΧΑΝΘ και αργότερα, μεταφέρθηκε σε εργοτάξιο του δήμου στην Τούμπα.

Εκεί παρέμεινε γι’ αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα και την καταστροφή κάποιων μαρμάρινων τμημάτων του.

Το 1976 εντοπίστηκαν στο εργοτάξιο τμήματα από το σιντριβάνι: οι τρεις μαρμάρινες ημικυκλικές γούρνες, ένα από τα τρία φουρούσια και η βάση του οβελίσκου.

Επειτα από έρευνα σε φωτογραφίες αρχείου και τουρκικά σχέδια, έγινε εφικτή η αποκατάστασή του. Το 1977 αναστηλώθηκε, ωστόσο ολόκληρο σχεδόν το πάνω τμήμα είναι πιστό αντίγραφο του αυθεντικού.

Η επανατοποθέτησή του στις έγινε στις 20 Ιουλίου του 1977, όχι ωστόσο στην ακριβή του θέση (αλλά σε πολύ κοντινό σημείο), λόγω των πολεοδομικών ανασχηματισμών.

Σήμερα, το σιντριβάνι αποτελεί τοπόσημο για την πόλη, ενώ παρά την πολύπαθη ιστορία του δεν εμφανίζει ιδιαίτερα προβλήματα,

αλλά περιορισμένες φθορές (τοπικές θραύσεις, ρηγματώσεις, βιολογική κρούστα λόγω περιβαλλοντικής ρύπανσης και γκράφιτι).

πηγή: https://thesstips.wordpress.com/

πηγή φωτογραφιών: https://www.thessalonikiartsandculture.gr/, https://www.mixanitouxronou.com.cy/

Εδώ είναι η ομάδα μας στο Facebook και εδώ  η σελίδα μας!!