Η Στοά Μαλακοπής και το σταματημένο ρολόι…

ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ

Στα μέσα του 19ου αιώνα,  ήταν γνωστή ως «Φραγκομαχαλάς»  αποτελούσε την κοσμοπολίτικη «καρδιά» της πόλης, με το αρχοντικό της οικογένειας Αλλατίνη.

Το 1906 στους κήπους της οικίας Αλλατίνη χτίζεται η Στοά Μαλακοπής, όπου βρίσκουν στέγη καταστήματα και τράπεζες, κοντά στο υπό ίδρυση Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων που έδωσε στην πλατεία το όνομα που έχει ακόμη και σήμερα: Πλατεία Χρηματιστηρίου.

 Λίγο χαμηλότερα, στη Φράγκων, στεγάζεται η Οθωμανική Τράπεζα (εκεί όπου σήμερα στεγάζεται το Κρατικό Ωδείο), μέχρι την ανατίναξή της από βούλγαρους αυτονομιστές το 1903.

Στην ίδια περιοχή υπήρχαν πολλές εβραϊκές μικροϊδιοκτησίες, εμπορικά καταστήματα, χάνια και εργαστήρια, αλλά και αρκετά καταστήματα μουσουλμάνων.

Η οδός Πάικου είναι χαρακτηριστική τού πόσο στενοί ήταν οι δρόμοι εκείνη την εποχή. Η πυρκαγιά του 1917 κατέστρεψε ένα μέρος του Φραγκομαχαλά.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου είχε αναγγείλει την ανοικοδόμηση της πόλης βάσει του σχεδίου του Ερνέστ Εμπράρ.

Το σχέδιο αυτό εφαρμόστηκε εν μέρει. Με την εγκατάσταση των ναζί και την οριστική εξολόθρευση των Εβραίων άρχισε να φθίνει και η πολυπολιτισμική διάσταση του Φραγκομαχαλά.

Σταδιακά, μετατράπηκε σε βιοτεχνική περιοχή με πρατήρια ρούχων -ιδιαίτερα πουκαμίσων. Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση, καθώς, λόγω της χωροθέτησής της κοντά στην είσοδο της Θεσσαλονίκης, αποτελούσε συχνό πέρασμα εμπόρων από άλλες περιοχές.

 Η κρίση που έπληξε τις βιοτεχνίες τη δεκαετία του 1990 είχε ως αποτέλεσμα τον οικονομικό μαρασμό της περιοχής.

Σήμερα, έχουν ξεμείνει ελάχιστα πρατήρια ρούχων, ενώ οι εγκαταλειμμένες αποθήκες μετατρέπονται σιγά-σιγά σε μπαρ και εστιατόρια, μεταβάλλοντας τον χαρακτήρα της περιοχής.

Η Στοά Μαλακοπής και το σταματημένο ρολόι

Στην περιοχή της Βαλαωρίτου, βρίσκεται η Στοά Μαλακοπής. Πρόκειται για μια ιδιοκτησία της οικογένειας Αλατίνη

Η κατασκευή της ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1907 και κράτησε 1,5 χρόνο και τα σχέδια ανήκαν στον αρχιτέκτονα Vitaliano Posseli.

Χτίστηκε κατ’εντολήν του Edmond Allatini και πουλήθηκε στον Alfredo Allatini μόλις ολοκληρώθηκε  Θεμελιώθηκε στην θέση του κήπου της νότιας πλευράς της έπαυλης Αλλατίνι, για να στεγάσει την Τράπεζα της Θεσσαλονίκης,

που η πλούσια εβραϊκή οικογένεια είχε ιδρύσει το 1888.

Η μεγάλη φωτιά του 1917,

προξένησε ζημιές στο κτίριο και μάλιστα τα ίχνη της είναι ακόμα ορατά στο θησαυροφυλάκιο του υπογείου, στην μεγάλη μεταλλική πόρτα που το σφράγιζε.

Σύντομα άλλαξε χρήση και φιλοξένησε καταστήματα και επαγγελματίες. Κατά την διάρκεια της κατοχής επιτάχθηκε από τους Ναζί και έκλεισε.

Την δεκαετία του 1950 η στοά ξανάνοιξε και φιλοξένησε μέχρι το 1954 την Τράπεζα Χίου. Αργότερα προστέθηκε σε αυτή το εσωτερικό, ορθογώνιο κτίριο που βρίσκεται ακριβώς στην μέση του κτιρίου.

Το 1954 αγοράστηκε από την οικογένεια Βορεοπούλου στην οποία ανήκει μέχρι σήμερα και μετονομάστηκε σε Στοά Μαλακοπή, λόγω της καταγωγής της οικογένειας από το μέρος..

Το κτήριο δεν ακολουθεί συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό στυλ. Στην όψη του ξεχωρίζουν οι ψευδοκίονες ιονικού ρυθμού, έχει πολλά Νεοκλασικά στοιχεία, στοιχεία μπαρόκ και αναγεννησιακά.

Το ρολόι που «βλέπει» στην πλατεία Χρηματιστηρίου, σταμάτησε να χτυπάει το βράδυ του μεγάλου σεισμού της Θεσσαλονίκης.

Στις 20 Ιουνίου του 1978, το ρολόι σταμάτησε να λειτουργεί δείχνοντας 11.06 μ.μ. Την ώρα δηλαδή που εξελίχθηκε το φαινόμενο.

Από τότε, κανείς δεν το επιδιόρθωσε διότι η πόρτα που οδηγεί προς το ρολόι σφήνωσε.

 Κάποιοι άλλοι λένε, ότι στο εσωτερικό του κτηρίου υπήρχε ένα κυλικείο και ότι ο  άνθρωπος που το λειτουργούσε, κούρδιζε και το ρολόι.

Μετά το σεισμό, η λειτουργία του κυλικείου σταμάτησε και το ρολόι παρέμεινε σταματημένο, δείχνοντας την ώρα του σεισμού.

Για να θυμίζει σήμερα σε εμάς το τραγικό εκείνο γεγονός που συγκλόνιζε την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Κάτω από το ρολόι, ήταν και το γραφείο του διευθυντή της τραπέζης, εκείνης της εποχής.

Όταν το κτήριο ήταν η τράπεζα της Θεσσαλονίκης

Το κτίριο περιλαμβάνει τρία επίπεδα. Στο ισόγειο, βρίσκονταν παλαιότερα τα γκισέ της τράπεζας.

Στο υπόγειο, βρίσκονταν τα θησαυροφυλάκια.

Στενοί διάδρομοι, οδηγούσαν στην αίθουσα που κάποτε φυλάσσονταν πολύτιμα αντικείμενα

Οι «θυρίδες» της εποχής, προστατεύονταν από στιβαρές μεταλλικές κατασκευές, ενώ η πόρτα του θησαυροφυλακίου συνεχίζει να υπάρχει.

 Έχει μεγάλο ενδιαφέρον, η σειρά των τοίχων που οδηγεί  στην κεντρική αίθουσα του θησαυροφυλακίου, μετά την ατσάλινη πόρτα, 

οι οποίες δημιουργούν έναν μικρό λαβύρινθο και ο σκοπός τους ήταν να προστατεύσει τα χρήματα που βρίσκονταν μετά την ατσάλινη πόρτα σε περίπτωση που κάποιος την ανατίναζε.  

Σε μια τέτοια περίπτωση, οι τοίχοι θα κρατούσαν τα χρήματα ασφαλή από την έκρηξη. 

Στον πρώτο όροφο, υπάρχουν  τα γραφεία.

Όλα συνδεδεμένα μεταξύ τους με εσωτερικές πόρτες.

Από τη γυάλινη οροφή του, και τα ξύλινα παράθυρα, που σήμερα έχουν καλυφθεί όλα με λαμαρίνες, έμπαινε το φως του ήλιου και φώτιζε τους κάτω ορόφους της Στοάς Μαλακοπής.

Αριστερά της σκάλας που οδηγεί στον επάνω όροφο υπάρχει ακόμη και σήμερα ένα μικρό ξύλινο σπιτάκι.

Εικάζεται ότι ήταν θυρωρείο, ενώ αργότερα λειτουργούσε ως κουρείο. Ως κουρείο διατηρήθηκε μέχρι και  πριν από 10 χρόνια περίπου.

Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983.

Σήμερα χρησιμοποιείται από καταστήματα εστίασης και ψυχαγωγίας αλλά μεγάλο μέρος της παραμένει παρατημένο και ανεκμετάλλευτο. Η ιδιοκτήτρια προσπάθησε πρόσφατα να χρησιμοποιήσει κάποια κρατικά κονδύλια για την αποκατάσταση του κτιρίου, ωστόσο οι περιορισμοί που υπήρχαν δεν το επέτρεψαν.

πηγή πληροφοριών: https://www.humanstories.gr/

 Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Facebook ή Την ομάδα μας στο Facebook