Συρακούσες: η πιο δυνατή ελληνική πόλη στη Σικελία..

Οι Συρακούσες είναι πόλη της Ιταλίας στην ανατολική ακτή της Σικελίας.

Ιδρύθηκε από τους αρχαίους Έλληνες το 734 ή το 733 π.Χ. και συγκεκριμένα από Κορίνθιους .

Ήταν η σημαντικότερη πόλη της Μεγάλης Ελλάδας και μια από τις σπουδαιότερες αρχαίες ελληνικές πόλεις.

Στον Πελοποννησιακό πόλεμο (Σικελική εκστρατεία 415-413 π.Χ.) δέχτηκαν και απέκρουσαν την επίθεση των Αθηναίων.

Στη συνέχεια εξελίχθηκαν ως μια από τις ακμαιότερες, πλουσιότερες και δυνατότερες ελληνικές πόλεις της Σικελίας μέχρι την υποδούλωσή της στους Ρωμαίους το 212 π.Χ.

Ο Κικέρωνας την αποκάλεσε “Ωραιοτάτην και καταστόλιστον πόλιν”.

Τα εντυπωσιακά ερείπια του κέντρου της αρχαίας πόλης αποτελούν μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

 Στο σημείο όπου δημιουργήθηκε η πόλη, ένας βαθύς κόλπος κλεινόταν εν μέρει από μια νησίδα, την Ορτυγία.

Η πρώτη εγκατάσταση των αποίκων έγινε στην Ορτυγία, στην οποία υπήρχε γηγενής πληθυσμός Σικελών.

Μέχρι τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. φαίνεται ότι η νησίδα αποτέλεσε το κέντρο της αποικίας, η οποία όμως σταδιακά επεκτάθηκε και στην απέναντι ακτή, σε μια φυσικά οχυρωμένη τοποθεσία.

Στη Νοτιοανατολική Σικελία, σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα, τα ερείπια των Συρακουσών.

Περιτριγυρισμένες από ισχυρότατα τείχη που είχαν μήκος 28 χλμ., οι Συρακούσες στολίζονταν από θαυμάσια ανάκτορα,

όπως αυτό του Ιέρωνα, περίφημους ναούς της Αρτέμιδας και της Αθηνάς και το περίφημο θέατρο των Συρακουσών, αριστούργημα αρχιτεκτονικής και ακουστικής.

Αποτελεί το ιστορικό κέντρο της πόλης, τις αρχαίες Συρακούσες δηλαδή, και χτίστηκε από τους Κορίνθιους το 735 π.Χ.

Ονομάζεται από τους ντόπιους και Παλαιά Πόλη. Συνδέεται με τις Συρακούσες με τη γέφυρα Ουμπερτίνο η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο Παλαιό και στο Νέο Λιμάνι τους.

Φυσικά στην Ορτυγία υπάρχουν και πολλά άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως οι ναοί του Δία και του Απόλλωνα, ο Καθεδρικός των Συρακουσών και το σημαντικό Μουσείο Μεσαιωνικής Τέχνης που στεγάζεται σε ένα παλάτι του 13ου αιώνα.

Στις σύγχρονες ατραξιόν του νησιού συγκαταλέγεται η τοπική αγορά στους πάγκους, όπου μπορεί κανείς να δοκιμάσει τοπικές θαλασσινές νοστιμιές και σνακ όπως είναι

τα «αραντσίνι» (παναρισμένες κροκέτες ρυζιού)

και τα «κανόλι» (επιδόρπιο με φύλλα ζύμης, ρικότα και γλυκιά κρέμα).

Η σημερινή Συρακούσα είναι χτισμένη δίπλα στη θάλασσα όπου δεξιά και αριστερά βρίσκονται το μικρό και το μεγάλο λιμάνι (Πόρτο Πίκολο, Πόρτε Γκράντε)και ανάμεσα τους η Ορτύγια.

Τις Συρακούσες τη θαύμασε ο Κικέρων και την αποκάλεσε ως ” τη μέγιστη και ωραιότερη ελληνική αποικία”,

είναι η πόλη που δίδαξε ο Πλάτωνας και μεγαλούργησε ο Αισχύλος , η πόλη που έζησε ο Πίνδαρος και ο Αρχιμήδης.

Εδώ ελέχθη το ” Εύρηκα” και το ”μη μου τους κύκλους τάραττε” από τον Αρχιμήδη ,

ο οποίος έζησε στις Συρακούσες σχεδόν σε όλη του τη ζωή και θανατώθηκε από τους Ρωμαίους όταν κατέκτησαν την πόλη , παρά τη διαταγή του στρατηγού Μάρκελου να μην τον πειράξουν.

Τι αξίζει να επισκεφτούμε:

”Το αυτί του Διονύσου”

το «Αυτί του Διονυσίου», ένα κωνικό κοίλωμα ύψους 25 μέτρων.  Εξαιτίας του σχήματός του,

και του ακουστικού φαινομένου, όπου κάθε θόρυβος γίνεται μεγαλύτερος κατά 42 φορές.

Λέγεται ότι ο τύραννος Διονύσιος από εκεί αφουγκραζότανε τις συζητήσεις των αιχμαλώτων και των εχθρών του…

Την ονομασία την έδωσε ο Ιταλός ζωγράφος Καραβάτζο, όταν επισκέφτηκε τα λατομεία το 1586….

Η περιοχή των λατομείων αποτελεί πλέον ένα προστατευόμενο αρχαιολογικό πάρκο με πυκνή βλάστηση,

ιδανικό μέρος για όσους θέλουν να ξεκουραστούν και να θαυμάσουν το περίεργο τοπίο. 

Ωστόσο, τα ίδια λατομεία που σήμερα αποτελούν τουριστικό «παράδεισο», στην αρχαιότητα ήταν ένα κολαστήριο» για τους αιχμαλώτους πολέμου και τους εχθρούς του κράτους….

Το 417 π.Χ ο ολιγάρχης Αλκιβιάδης εκλέχθηκε στρατηγός και τον χειμώνα του 416 π.Χ κατάφερε να πείσει τους Αθηναίους για τη Σικελική Εκστρατεία….

 Στην πραγματικότητα,οι Αθηναίοι, ήθελαν να καταλάβουν τις Συρακούσες, αρχικά για να ταπεινώσουν τους Σπαρτιάτες, κυρίως όμως, για να γίνουν μια υπερδύναμη ολόκληρης της Μεσογείου. …

Εκεί οι Αθηναίοι γνώρισαν μία από τις χειρότερες ήττες τους.

 Αν και κατάφεραν αρχικά να συγκρατήσουν τους Συρακούσιους, οι δεύτεροι έφτιαξαν ένα φράγμα για να μην αποπλεύσουν οι αθηναϊκές τριήρεις, καταστρέφοντας το πλεονέκτημα της Αθήνας που ήταν η μάχη στη θάλασσα….

Μετά την ήττα, πολλοί Αθηναίοι σκοτώθηκαν και αρκετοί αιχμαλωτίστηκαν. 

Ελάχιστοι κατάφεραν να ξεφύγουν από τη μανία των Σικελών, είτε περνώντας το φράγμα των Συρακουσών είτε διαφεύγοντας στην ενδοχώρα του νησιού. 

Ως αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στα Λατομεία των Συρακουσών, ένα αρχαίο «κολαστήριο», όπου μέσα σε λίγους μήνες,

οι περισσότεροι πέθαναν από την πείνα, τη δίψα και τις αρρώστιες που στην κυριολεξία «θέριζαν»….

Το Αρχαίο θέατρο των Συρακουσών

 ήταν ένα από τα μεγαλύτερα Ελληνικά θέατρα της αρχαιότητας. Συγκεκριμένα ήταν το τρίτο σε μέγεθος μετά από της Μιλήτου και της Μεγαλόπολης.

Κτίσθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., επί βασιλείας Ιέρωνος του Α΄, (478 – 466 π.Χ.), από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Δημοκόπο τον Μύριλλο, με λάξευση της νότιας πλευράς του Τεμενίτη λόφου

που βρίσκεται βόρεια του μυχού του λιμένα των Συρακουσών.

Σημειώνεται ότι στη θέση του υπήρχε από το 550 π.Χ. παλαιότερο πρόχειρο θέατρο που αντικαταστάθηκε από το νέο αυτό του Δημοκόπου.

Η αρχική λάξευση του βράχου είχε τραπεζοειδές σχήμα.

Στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. επί άρχοντος Τιμολέοντος διασκευάστηκε και απέκτησε το τελικό ημικυκλικό σχήμα, όπως διασώζεται σήμερα.

Η διάμετρός του είναι 150 μ. επί του οποίου και ξεχωρίζουν 59 καλώς διατηρημένες σειρές εδωλίων από τις οποίες

οι 11 χαμηλότερες καλύπτονταν παλαιότερα από μάρμαρο.

Το όλο κοίλο του θεάτρου χωρίζονταν σε εννέα κερκίδες, που κάθε μία έφερε ιδιαίτερη ονομασία.

Πέντε ονομασίες εξ αυτών έχουν διασωθεί, χαραγμένες σε βράχο, που είναι: 

Ζευς,

Ηρακλής,

Ιέρων Β΄,

Φιλιστίς,

και Νηρίς.

Ναός του Απόλλωνα

Χτισμένος περίπου το 570 π.Χ. και ανασκάφηκε το 1938-43, ο Ναός του Απόλλωνα είναι ο παλαιότερος δωρικός ναός της Σικελίας. 

Τα τελευταία χρόνια, με τη σειρά του ήταν μια βυζαντινή εκκλησία, ένα ισλαμικό τζαμί, μια νορμανδική εκκλησία και ένας ισπανικός στρατώνας,

που αντικατοπτρίζουν τις διάφορες κυβερνώντες ομάδες της Σικελίας.

Τα θεμέλια, μερικές στήλες με τα θραύσματά τους, και τμήματα του τείχους του σηκού έχουν επιβιώσει.

Οι τεράστιοι μονολιθικοί κίονες, ύψους μόλις οκτώ μέτρων, έχουν μόνο 16 φλάουτα αντί των συνηθισμένων 20,

και είναι τόσο κοντά μεταξύ τους ώστε το διάστημα μεταξύ τους είναι μικρότερο από τη διάμετρο των ίδιων των στηλών. 

Ευρήματα που έγιναν εδώ, συμπεριλαμβανομένων μερικών βαμμένων οροφών (cymas) στο terra-cotta, στεγάζονται τώρα στο Αρχαιολογικό Μουσείο .

 Δεν μπορείτε να περπατήσετε μέσα στα ερείπια του ναού, αλλά είναι ορατά από το φράχτη που τους περιβάλλει.

Ο ναός της Αθηνάς

Ο Ναός της Αθηνάς ήταν ένας αρχαίος ελληνικός  δωρικός ναός που χτίστηκε στις Συρακούσες  τον 5ο αιώνα π.Χ. από τον τύραννο Γέλων,

μετά τη νίκη του επί των Καρχηδονίων στη Μάχη της Ιμέρας(480 π.Χ).

Στο χώρο του ναού προϋπήρχε ένας λατρευτικός χώρος που χρονολογείται στον 8ο αιώνα π.Χ., ο οποίος διέθετε βωμό που ανακαλύφθηκε σε ανασκαφή στις αρχές του εικοστού αιώνα,

καθώς και ένας άλλος προγενέστερος ναός που χτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.

Στη θέση του ναού της Αθηνάς υπήρξε κάποτε ένας άλλος, πιο αρχαϊκός ναός, επίσης δωρικό ρυθμού, όπως επιβεβαίωσαν οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις κατά τις ανασκαφές του 1912 και του 1917.

Στα ευρήματα συγκαταλέγονται αρχιτεκτονικά στοιχεία, πήλινα σκεύη και τμήμα βωμού, που χρονολογούνται στον 6ο αιώνα π.Χ

Το Αθηναίον χτίστηκε, σύμφωνα με τις λογοτεχνικές πηγές, από τον Γέλωνα, τον πρώτο τύραννο των Συρακουσών, ο οποίος καταγόταν από τη δυναστεία των Δεινομενιδών , μετά τη νίκη του επί των Καρχηδονίων στη Μάχη της Ιμέρας, το 480 π.Χ. 

Ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά, θεά της σοφίας και του πολέμου, όπως μαρτυρεί ο  Κικέρων.

Ελάτε στην παρέα της ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

πηγή πληροφοριών : arxaia-ellinika.blogspot.,oupantos.blogspot, https://esquire.com.gr/

Παρακάτω θα δούμε δέκα από τα σημαντικότερα που πρέπει κάποιος να δει στις Συρακούσες και μια αναπαράσαση πως ήταν το ελληνικό θέατρο στην Ορτύγια..