Τυρί: τα είδη , τα οφέλη του στην υγεία μας..

Ζούμε σε μια χώρα που εδώ και αιώνες έχει παράδοση στην παραγωγή τυριών και τυροκομικών

και σίγουρα είναι από τις τροφές που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Μεσογειακής διατροφής.

Μην αρχίσουμε οι Βόρειοι με τους Νότιους , εμείς το λέμε τυρί εσείς φέτα… Ας μη σταθούμε στη λέξη αλλά στα οφέλη…

 Για τους αρχαίους Έλληνες, το τυρί αποτελούσε ιερή τροφή.

Στην ελληνική μυθολογία

αναφέρεται, ότι η γνώση της τυροκομίας δόθηκε δώρο στους ανθρώπους, από τους θεούς του Ολύμπου,

όταν όπως λέγεται, την ανακάλυψε ο γιος του Απόλλωνα, ο Αριστέας.

Αναφορές για την τυροκομία στην αρχαία Ελλάδα, έχουμε στα συγγράμματα του Αριστοφάνη και του Αριστοτέλη,

ενώ ο Όμηρος, έχει κάνει την πιο γνωστή, στην Οδύσσεια, όταν αναφέρει την παρασκευή τυριού από αιγοπρόβειο γάλα,

από τον μονόφθαλμο Κύκλωπα Πολύφημο, τον οποίο τύφλωσε ο Οδυσσέας.

Από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

εικάζεται ότι άρχισε να παρασκευάζεται τυρί, με παρόμοιο τρόπο με αυτόν της φέτας,

ενώ μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, το νέο ελληνικό κράτος, στηρίχθηκε στην κτηνοτροφία και την τυροκομία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πάρα πολλά, νέα ελληνικά τυριά.

Στις μέρες μας το τυρί, αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής διατροφής των Ελλήνων.

Σχεδόν κάθε περιοχή της πατρίδας μας, έχει τη δική της παράδοση στην παραγωγή τυριών, ενώ έχουν καταγραφεί περισσότερα από 70 διαφορετικά είδη.

Υπάρχουν αρκετά ειδών τυριών, τα οποία κατηγοριοποιούνται με βάση

  την υφή,

το χρώμα,

ή τη μέθοδο παρασκευής τους.

Έτσι λοιπόν, τα διαχωρίζουμε σε λευκά ή κίτρινα, σε φρέσκα ή ωριμασμένα, αλλά και σε μαλακά, ημίσκληρα και σκληρά.

Ας δούμε τα είδη και ας ξεκινήσουμε από τη βασίλισσα:

Φέτα:

Το καλύτερο και πιο αγαπημένο τυρί, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου ολόκληρου!

Πρόσκειται για ένα μαλακό, λευκό και αλμυρό τυρί, που φτιάχνεται από αιγοπρόβειο γάλα, με ελαφρά ξινή γεύση, συντηρημένο σε άλμη μέσα σε ξύλινα βαρέλια ή τενεκέδες.

Παράγεται στη χώρα μας με παραδοσιακό τρόπο, από πρόβειο ή μείγμα πρόβειου και γίδινου γάλακτος

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές, ανάλογα με την περιοχή στην οποία  παρασκευάζεται, κυρίως στις περιοχές

της Μακεδονίας,

της Θράκης,

της Ηπείρου,

της Θεσσαλίας,

της Στερεάς Ελλάδας,

της Πελοποννήσου

και της Λέσβου.

Το φρέσκο πρόβειο γάλα, κόβεται με την πυτιά, ξαναζεσταίνεται και στραγγίζεται.

Όταν αρχίζει να πήζει, τότε κόβεται σε κομμάτια και αλατίζεται με την άλμη.

Όσο περισσότερο μείνει στην άλμη, τόσο πιο σκληρή και ανθεκτική γίνεται.

Ωριμάζει σε διάστημα 2 μηνών, μέσα σε ξύλινα βαρέλια ή ειδικά μεταλλικά δοχεία, μέσα σε άλμη, στην οποία εξακολουθεί να διατηρείται και ως μέσο συντήρησης.

Παρότι η παραγωγή τυριού, παρόμοιου με τη φέτα εκτιμάται ότι χρονολογείται από την εποχή του Ομήρου,

το όνομα «φέτα» λέγεται πως γεννήθηκε κατά την εποχή της Ενετοκρατίας στην Ελλάδα, τον 17ο αιώνα, με προέλευση από τη λατινική λέξη “fette”.

Τρώγεται αυτούσιο συνοδεύοντας φαγητό ή φρούτα και μαγειρεύεται σε πίτες ή μαζί με κρέας και κοτόπουλο, αλλά γίνεται και τηγανιτό.

 Κεφαλογραβιέρα: 

Μια αλμυρή γραβιέρα, για όσους αγαπούν τα πικάντικα και νόστιμα τυριά, που παράγεται στις περιοχές της Δυτικής
Μακεδονίας,

της Ηπείρου

και στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας

και Ευρυτανίας .
Σκληρό τυρί που χαρακτηρίζεται από τις διακριτές τρύπες που έχει στη μάζα του.

Παράγεται από γάλα πρόβειο ή μείγμα του με γίδινο, ιδανικό για σαγανάκια, ενώ αν είναι καλά ωριμασμένο, κάνει θαυμάσια και για τα μακαρόνια

Κεφαλοτύρι: 

Θεωρείται το παλαιότερο από τα σκληρά τυριά της Ελλάδας.

Έχει αλμυρή, πικάντικη γεύση και ευχάριστο άρωμα, που επιτυγχάνεται μετά από ωρίμανση τουλάχιστον 3 μηνών.

Παρασκευάζεται από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα ή από μείγμα αυτών, στις περιοχές της

Στερεάς Ελλάδας,

Πελοποννήσου,

Μακεδονίας,

Ηπείρου,

Θεσσαλίας,

Κρήτης,

νησιών Ιονίου

και των Κυκλάδων.

Ανάλογα με το μείγμα του γάλατος που χρησιμοποιείται στην παραγωγή, το τυρί ποικίλει μεταξύ του κίτρινου και του άσπρου χρώματος.
Καταναλώνεται σαν επιτραπέζιο, σε τυρόπιτες και σαν σαγανάκι (τηγανισμένο τυρί).

Κασέρι: 

Ένα από τα πιο δημοφιλή τυριά της χώρας μας, που παράγεται στις γεωγραφικές περιοχές της

Θεσσαλίας,

της Μακεδονίας,

της Ξάνθης

και της Λέσβου.

Στον τόπο μας, έχει πολύ μεγάλη ιστορία και λέγεται πως αρχικά ονομαζόταν   “κασκαβέλι”.

Φτιάχνεται με την τεχνική της ελαστικής τυρόμαζας, είναι ημίσκληρο κίτρινο τυρί και παράγεται είτε από πρόβειο είτε από μείγμα πρόβειου και γίδινου γάλακτος.
Έχει φίνο άρωμα και γεύση και είναι μαλακό στο μάσημα, γι᾿ αυτό το αγαπούν πολύ οι ηλικιωμένοι.
Λιώνει ομοιόμορφα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την κατασκευή πίτσας και σουφλέ.

 Μυζήθρα: 

Ελληνικό τυρί που παράγεται από τυρόγαλο άλλου τυριού, (πρόβειο, γιδινό ή αγελαδινό, αναλόγως με τη περιοχή που παρασκευάζεται), με την προσθήκη φρέσκου γάλακτος.
Η γεύση της είναι παρόμοια με αυτή που έχει το μανούρι, συνήθως υφάλμυρη, υπάρχουν όμως και γλυκές ποικιλίες

όπως η κρητική μυζήθρα.

Συνήθως, για να πήξει, το μείγμα μπαίνει μέσα σε ένα ειδικό πανί (τσαντίλα),

που κρεμιέται από ψηλό σημείο, από τις τέσσερις άκρες του.

Έτσι συνήθως τα κεφάλια μυζήθρας έχουν ένα απιοειδές σχήμα (αχλαδιού).

Για την παρασκευή της, σε κάποια μέρη της Ελλάδας, αντί για πυτιά χρησιμοποιείται χυμός λεμονιού.

Στην αγορά βρίσκουμε και χλωρή και ξερή μυζήθρα.

Η χλωρή μυζήθρα είναι μαλακής υφής και μοιάζει αρκετά με το τυρί κότατζ, ενώ η ξηρή μυζήθρα είναι πιο σκληρή στην υφή και ενδείκνυται για τρίψιμο.

Τρώγεται αυτούσια, σε πίτες, ή τριμμένη σε μακαρονάδες.

Ανθότυρο: 

Παραδοσιακό, μαλακό, ελληνικό τυρί, που παράγεται από μείξη τυρογάλακτος με φρέσκο γάλα πρόβειο, ή μείγμα με κατσικίσιο,

ή και με κρέμα γάλακτος, σε «κεφάλια» σχήματος κώνου.
Υπάρχουν δύο τύποι ανθότυρου, το φρέσκο και το ξηρό.

Το φρέσκο είναι ένα μαλακό, λευκό και νωπό τυρί, με εύθραυστη κι ελαφρά κοκκώδη μάζα, που καταναλώνεται ως επιτραπέζιο τυρί ή χρησιμοποιείται στην παρασκευή τυροπιτών.

Αναλόγως με την περιεκτικότητα σε λιπαρά του γάλακτος που χρησιμοποιήθηκε και την ποσότητα του αλατιού,

μπορεί να είναι παχύ ή σχεδόν αποβουτυρωμένο, όπως μπορεί να είναι και μέτρια έως αισθητά αλμυρό.

Το σκληρό ανθότυρο είναι συμπαγής, αρκετά αλμυρό, με πλούσια πιπεράτη γεύση και καταναλώνεται ως επιτραπέζιο τυρί ή χρησιμοποιείται τριμμένο σε πιάτα ζυμαρικών ή σαλάτες.

Ποια τυριά είναι πιο υγιεινά; Τα λευκά ή τα κίτρινα;» Πρόκειται για μια απορία που καλούνται συχνά να λύσουν οι διαιτολόγοι.

Στην πραγματικότητα, θα ήταν κατά κάποιο τρόπο άδικο να δοθεί απόλυτη απάντηση, καθώς κάθε είδος τυριού διαθέτει διατροφικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Βασική διαφορά μεταξύ των λευκών και κίτρινων τυριών,

πέρα από τη διαδικασία παρασκευής και ωρίμανσης, είναι η περιεκτικότητα σε υγρασία,

χαρακτηριστικό που καθορίζει τελικά τόσο τη θρεπτική όσο και την ενεργειακή τους πυκνότητα.

Έτσι, τα λευκά τυριά,

λόγω της υψηλότερης ποσότητας νερού που περιέχουν, διαθέτουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά –ολικά και κορεσμένα-,

καθώς και λιγότερες θερμίδες, συγκριτικά με τα κίτρινα τυριά.

Ενδεικτικά, η περιεκτικότητα των λευκών τυριών σε λίπος ξεκινά από περίπου 2,5%, στα τυριά τύπου cottage και φθάνει το 25%.

Αντίθετα, στα κίτρινα τυριά

το περιεχόμενο λίπος κυμαίνεται από 25% έως 40% ή και περισσότερο.

Ωστόσο, εξαίρεση αποτελεί το μανούρι, που αν και λευκό έχει υψηλότερο ποσοστό λίπους από πολλά κίτρινα τυριά.

Παρομοίως, τα λευκά τυριά «υπερτερούν» και όσον αφορά στο περιεχόμενο νάτριο,

το οποίο είναι γενικά χαμηλότερο σε σχέση με τα κίτρινα.

Σε κάθε περίπτωση, τα λευκά τυριά που διατηρούνται σε άλμη διαθέτουν υψηλά ποσά νατρίου

κι επομένως θα ήταν καλό να ξεπλένονται ελαφρώς πριν την κατανάλωσή τους.

Από την άλλη, τα κίτρινα τυριά αποτελούν πλουσιότερες πηγές ασβεστίου, καθώς μπορεί να περιέχουν από 700 έως και 1200 mg ανά 100 γραμμάρια προϊόντος.

Με βάση τα παραπάνω καταλήγουμε στο εξής συμπέρασμα και πάντα με μέτρο..

Για άτομα τα οποία ελέγχουν τα λιπαρά στη διατροφή τους (π.χ. που προσπαθούν να χάσουν βάρος, που έχουν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης) επιλέγουμε το άσπρο τυρί.
 Για άτομα που βρίσκονται στην ανάπτυξη (παιδιά) ή που έχουν αυξημένες απαιτήσεις σε ασβέστιο (π.χ. γυναίκες με οστεοπόρωση) επιλέγουμε τα κίτρινα τυριά.

Και κάτι για το τέλος … Μην κολλάτε αν θα πείτε τυριά , κασέρια ή φέτα …απολαύστε τα με το φαγητό σας , με τα φρούτα σας , με ότι σας αρέσει να τα συνδιάσετε… Σκοπός είναι να μην ξεχνάμε τις παραδοσιακές μας γεύσεις… Καλή απόλαυση!!

Ελάτε στην παρέα της ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

πηγή πληροφοριών: https://www.neadiatrofis.gr/, https://valueforlife.gr/