Άναψε επί τόπου και σηματοδότησε την έναρξη των αγώνων στις 28 Ιουλιου . Την ίδια διαδικασία ακολούθησαν και για τους Ολυμπιακούς αγώνες του Λος Άντζελες το 1932.
Έφτασε στο Βερολίνο 1 Αυγούστου και έσβησε με τη λήξη των αγώνων στις 16 Αυγούστου 1936.
Η Αφή της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ Φλόγας και το τελετουργικό καθιερώθηκε από τότε να τελείται στην Αρχαία Ολυμπία.
ώστε με συμβολικό τρόπο να ενώσει τις πέντε ηπείρους πετυχαίνοντας τον απώτατο στόχο:
Η Ολυμπιακή Φλόγα θεωρείται σύμβολο σύμβολο του ανθρώπου και της εφευρετικότητας.
Η καταγωγή της βρίσκεται στην αρχαία Ελλάδα.
Μια ιερή φλόγα αναβόταν από τις ακτίνες του ηλίου στην Ολυμπία και κρατούνταν αναμμένη καθόλη την διάρκεια των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων.
Σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο του Προμηθέα, που έκλεψε την φωτιά από τον Δία,
η φωτιά είναι σύμβολο της ζωής και της ελευθερίας.
Ωστόσο στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε ακριβώς αυτή η τελετή της Αφής ούτε η διαδικασία με τους λαμπαδηδρόμους, όπως την ξέρουμε σήμερα.
Απλώς, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρχε στο Πρυτανείο της Αρχαίας Ολυμπίας πάντα αναμμένος ένας βωμός αφιερωμένος στην Εστία
με την Ιερή Φλόγα που είχε αναφθεί από τις ακτίνες του ήλιου με τη βοήθεια ενός κοίλου κατόπτρου.
Στο τελετουργικό της αφής συμμετέχουν η πρωθιέρεια και οι ιέρειες,
οι οποίες πραγματοποιούν μια λιτή χορογραφία κατά τη διάρκεια της τελετής,
είναι ντυμένες κατά τον αρχαϊκό τρόπο, ενώ ακολουθούν συγκεκριμένη κινησιολογία και χορογραφία.
Σύμφωνα με το τελετουργικό, την Αφή την κάνει η Πρωθιέρεια στο χώρο του ναού της Ήρας (Ηραίον),
Εκεί η πρωθιέρεια ζητά τη βοήθεια του θεού του ήλιου Απόλλωνα ώστε να ανάψει η δάδα απαγγέλοντας την επίκληση.
Έπειτα, η πρωθιέρεια κατευθύνεται προς το Στάδιο, μεταφέροντας τη φλόγα σε πήλινο αγγείο και με τη συνοδεία των ιερειών.
που δίνονταν κατά τους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες στους νικητές.
Ιερά σιωπή
Να ηχήσει όλος ο αιθέρας, η γη, η θάλασσα και οι πνοές των ανέμων.
Όρη και Τέμπη σιγήστε.
Ήχοι και φωνές πουλιών παύσατε.
Γιατί μέλλει να μας συντροφεύσει ο Φοίβος, ο Φωσφόρος Βασιλεύς.
Απόλλωνα Θεέ του ήλιου
και της ιδέας του φωτός,
στείλε τις ακτίνες σου και άναψε της ιερή δάδα
για τη φιλόξενη πόλη
του (το όνομα της πόλης)
Και συ, ω Δία, χάρισε
ειρήνη σ’ όλους τους
λαούς της Γης και
στεφάνωσε τους νικητές
του Ιερού Αγώνα.
Τήνελλα ω Καλλίνικε
Τήνελλα!!!
Στην περίπτωση που έχει σύννεφα ή βρέχει και κατά συνέπεια δεν μπορεί να ανάψει η ολυμπιακή φλόγα, χρησιμοποιείται η φλόγα από τις πρόβες που έχουν προηγηθεί.
Για ένα δεκαήμερο πριν από την τελετή αφής, κάθε ημέρα πραγματοποιείται στον ιερό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας πρόβα ενόψει της τελετής.
Η φλόγα αυτή κρατείται. Κάθε φορά που η τελετή βαίνει ομαλώς και ανάβει η φλόγα, σβήνεται αυτή της προηγούμενης τελετής και κρατείται η νέα.
Έτσι, σε περίπτωση που την ημέρα της τελετής δεν έχει κατάλληλο καιρό, η δάδα του πρώτου λαμπαδηδρόμου
ανάβει από την εφεδρική φλόγα που έχει κρατηθεί σε ειδική λυχνία, έπειτα από την πιο πρόσφατη πρόβα.
Η τελευταία φορά που συνέβη κάτι τέτοιο ήταν στην τελετή αφής της φλόγας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000.
Το 2008 άλλαξε την τελευταία στιγμή η ώρα της τελετής της αφής, λόγω της πρόβλεψης της μετεωρολογικής υπηρεσίας για ακατάλληλο καιρό την προγραμματισμένη ώρα της τελετής.
Η επιλογή των Ιερειών και της Πρωθιέρειας είναι αρμοδιότητα της ΕΟΕ και συγκεκριμένα της Επιτροπής Λαμπαδηδρομίας.
Η Μαρία Μοσχολιού είναι η Πρωθιέρεια με τις περισσότερες παρουσίες σε τελετής αφής ολυμπιακής φλόγας για Θερινούς Αγώνες.
Ήταν η πρωθιέρεια στις διοργανώσεις του 1968, του 1972, του 1976 και του 1980.
Τρεις παρουσίες ως Πρωθιέρεια είχε η προκάτοχός της Αλέκα Κατσέλη (1956, 1960, 1964).
Από δύο παρουσίες έχουν οι Κατερίνα Διδασκάλου (1984, 1988), Μαρία Παμπούκη (1992, 1996) και Θάλεια Προκοπίου (2000, 2004).
Το 2008 είχε επιλεγεί η Μαρία Ναυπλιώτου και την προηγούμενη φορά, το 2012, η Ινώ Μενεγάκη,
που ήταν Πρωθιέρεια μέχρι και την τελετή αφής της φλόγας για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2003.
Από το 2014 νέα Πρωθιέρεια έχει επιλεγεί, με ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Λαμπαδηδρομία, η ηθοποιός Κατερίνα Λέχου.
Για το 2020 νέα Πρωθιέρεια έχει επιλεγεί η ηθοποιός Ξανθή Γεωργίου.
Τόσο η Πρωθιέρεια, όσο και οι Ιέρειες με τη Χορογράφο και τον συνθέτη προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους.
Κάθε φορά η διαδρομή της Ολυμπιακής Φλόγας απαρτίζεται από δύο σκέλη: το ελληνικό και το διεθνές.
Το ελληνικό δεν είναι κάθε φορά το ίδιο και ανάλογα με τον χρόνο που υπάρχει,
η ολυμπιακή λαμπαδηδρομία περνά από μεγάλες πόλεις της Ελλάδας μέχρι και την παράδοσή της στην οργανωτική επιτροπή της πόλης που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μια φορά μόνο δεν υπήρξε ελληνικό σκέλος στην λαμπαδηδρομία, το 1984, όταν σε αντίδραση για την εμπορευματοποίηση της Ολυμπιακής Φλόγας
από την Οργανωτική Επιτροπή των Αγώνων του Λος Άντζελες (που πουλούσε το δικαίωμα να είναι κάποιος λαμπαδηδρόμος),
μετά την τελετή αφής παραδόθηκε αμέσως η φλόγα στους διοργανωτές.
Οι λαμπαδηδρόμοι επιλέγονται για το ελληνικό κομμάτι της Λαμπαδηδρομίας από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή
και ως προς το διεθνές κομμάτι από την Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων ή από τους κατά τόπου φορείς, από τους οποίους περνά η φλόγα.
Τα πρώτα χρόνια επιλέγονταν ως πρώτοι λαμπαδηδρόμοι προσωπικότητες της κοινωνικής ζωής,
Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 που διοργανώθηκαν στην Αθήνα επελέγη ως πρώτος λαμπαδηδρόμος ο ακοντιστής Κώστας Γκατσιούδης.
Για τη διοργάνωση του 2008 στο Πεκίνο επελέγη ο ολυμπιονίκης του ταεκβοντό Αλέξανδρος Νικολαΐδης
και τέσσερα χρόνια μετά, για την διοργάνωση του 2012 στο Λονδίνο ο πρωταθλητής της κολύμβησης Σπύρος Γιαννιώτης.
Η κατασκευή και ο σχεδιασμός της δάδας που μεταφέρει την ολυμπιακή φλόγα στην πόλη διεξαγωγής των Αγώνων αποτελεί αρμοδιότητα της εκάστοτε Οργανωτικής Επιτροπής.
Η πρώτη δάδα κατασκευάστηκε το 1936 από την «Krupp», μια γερμανική εταιρεία γνωστή κυρίως για την παραγωγή χάλυβα και όπλων,
προμηθεύτρια της Γερμανίας τόσο στον Α’ όσο και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
όπου λειτουργεί μόνιμη έκθεση των δαδών που μετέφεραν την ολυμπιακή φλόγα στον τόπο διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, Θερινών και Χειμερινών, από το 1936 μέχρι σήμερα
Το υψηλότερο σημείο από το οποίο έχει περάσει η ολυμπιακή φλόγα είναι η κορυφή του όρους Έβερεστ των Ιμαλαΐων,
όπου βρέθηκε κατά την διάρκεια της λαμπαδηδρομίας του 2008 για τους Αγώνες του Πεκίνου.
Επίσης τότε «βούτηξε» στη βαθύτερη λίμνη του κόσμου, τη Βαϊκάλη, στη νότια Σιβηρία.
Αυτή όμως δεν ήταν η πρώτη φορά που η φλόγα βρισκόταν μέσα στο νερό.
Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί και το 2000, κατά την περιοδεία της στην Αυστραλία.
Επίσης η φλόγα έχει μεταφερθεί με πλοία και φρεγάτες.
Στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2006 στο Τορίνο μεταφέρθηκε από γονδολιέρηδες στην Βενετία,
ενώ στην επόμενη διοργάνωση του Βανκούβερ το 2010 από αθλητές του σερφ.
Το πρώτο ταξίδι της φλόγας με αεροπλάνο έγινε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Όσλο το 1962.
Επίσης έχει μεταφερθεί το 1996 επάνω σε ινδιάνικο κανό, σε ποταμόπλοιο του Μισισιπί αλλά και σε βαγόνι του Union Pacific, του πρώτου διηπειρωτικού σιδηρόδρομου.
Η φλόγα κανονικά σβήνει κατά την διάρκεια της τελετής λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Με το σβήσιμό της σηματοδοτείται το τέλος της διοργάνωσης και η έναρξη προετοιμασίας για την επόμενη, τέσσερα χρόνια μετά.
Εξαιτίας νεροποντής η Ολυμπιακή φλόγα στον βωμό έσβησε και ένας εργάτης,
με φόβο ότι μπορεί να χάσει τη δουλειά του, πήγε και τον άναψε με τον… αναπτήρα του!
Από τύψεις ομολόγησε την ενέργεια του και έτσι ο βωμός άναψε και πάλι από την εφεδρική λυχνία.
Πάντα συνοδεύει την Ολυμπιακή Φλόγα μια εφεδρική λυχνία …
Παρακάτω έχουμε τη δυνατότητα να δούμε μια έκθεση που πραγματοποιήθηκε το 2012 στο χώρο εκθέσεων του δημαρχείου Αρχαίας Ολυμπίας και μπορούμε να δούμε τις δάδες που χρησιμοποιήθηκαν για την τελετή αφής.
Στο δεύτερο σύνδεσμο θα παρακολουθήσουμε την τελετή αφής της Ολυμπιακής Φλόγας για τους αγώνες του Τόκιο για το 2020 , οι οποίοι μεταφέρθηκαν για φέτος 2021 λόγω της πανδημίας.