Ήλιος και προστασία από τις (UV)

Με τον όρο ηλιακή ακτινοβολία ή ηλιακή ενέργεια εννοούμε την ακτινοβολία – ενέργεια που παίρνει ο πλανήτης μας από τον ήλιο.

Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι  από την τεράστια ηλιακή ενέργεια που εκπέμπεται από τον ήλιο

μόνο τα 2 δισεκατομμυριοστά δέχεται ο πλανήτης μας.

 Η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της γης εξαρτάται:

Α) από την εκάστοτε απόσταση ηλίου-γης
 Β) από το ύψος του ηλίου πάνω από τον ορίζοντα του τόπου και
 Γ)από την εκάστοτε διαδρομή της ηλιακής ακτινοβολίας μέσα στην ατμόσφαιρα.

Η σωστή ποσότητα ήλιου

Ο ήλιος είναι ζωτικής σημασίας για τη ζωή. Σε μικρές δόσεις, έχει ευεργετικές συνέπειες για:

• τη διάθεση: ο ήλιος μπορεί να αποτελέσει εξαιρετικό φάρμακο για ορισμένες μορφές εποχικής κατάθλιψης

• τη σύνθεση βιταμίνης D, απαραίτητης για τη συγκράτηση του ασβεστίου στα οστά μας.

Για να χαρούμε αυτά τα οφέλη, αρκούν 15 λεπτά έκθεσης στον ήλιο την ημέρα. Σε μεγάλες δόσεις, ωστόσο, ο ήλιος μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνος και βραχυπρόθεσμα να προκαλέσει:

• Ηλιακό έγκαυμα, που ονομάζεται ηλιακό ερύθημα

• Φωτοδερματίτιδα, όπως πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός (επηρεάζει το 10% του ενήλικου πληθυσμού) και ακμή, καθώς και πιο σπάνιες μορφές φωτοδερματίτιδας, όπως λύκο και ηλιακή κνίδωση

• Μελαγχρωματικές διαταραχές, όπως κηλίδες, μέλασμα (χλόασμα) ή λεύκη

• Φωτοανοσοκαταστολή (επιχείλιος έρπης)

• Φωτοευαισθησία

Μακροπρόθεσμα:

• Επιταχυνόμενη γήρανση της επιδερμίδας, που εκδηλώνεται με την εμφάνιση κηλίδων, κιτρινωπής χροιάς δέρματος, βαθιές ρυτίδες και απώλεια της πυκνότητας και της ελαστικότητας της επιδερμίδας.

• Φωτοκαρκινογένεση (καρκίνος του δέρματος) UV: Οι βλαβερές συνέπειες του ήλιου στην επιδερμίδα οφείλονται κατά κύριο λόγο στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία: οι ακτίνες UVB («Β» όπως “burn”, δηλαδή έγκαυμα) συμβάλλουν ιδιαίτερα στο μαύρισμα, αλλά αποτελούν και την κύρια αιτία του ηλιακού εγκαύματος.

Οι ακτίνες UVA («Α» όπως αλλεργία) είναι πιο ύπουλες, διότι δεν προκαλούν πόνο και εισχωρούν βαθύτερα στην επιδερμίδα. Επιταχύνουν τη γήρανση της επιδερμίδας και μπορεί να προκαλέσουν δυσανεξία στον ήλιο, που συνήθως ονομάζονται ηλιακές αλλεργίες και μελαγχρωματικές διαταραχές (μέλασμα, κηλίδες).

Οι ακτίνες UVB και UVA μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν αλλοιώσεις στον πυρήνα των κυττάρων μας και να καταστρέψουν το DNA τους. Αν αυτή η μη ορατή βλάβη επαναλαμβάνεται, τότε μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.

Ποιά η σημασία των (UV)

Τόσο οι UVΑ, όσο και οι UVΒ, είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ανθρώπινη υγεία.

Μικρές ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολία είναι αναγκαίες για την παραγωγή της Βιταμίνης D, ενώ αντίθετα, η υπερέκθεση μπορεί να επιφέρει οξείας και χρόνιας μορφής συνέπειες για το δέρμα, τα μάτια και το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου.

• 1.UVA µε µήκος κύµατος 400 – 320 nanometers (nm)είναι η µεγαλύτερη πηγή ηλιακής ακτινοβολίας στην επιφάνεια της γης και διεισδύει κάτω από τις επιφανειακές στοιβάδες του δέρµατος.
• 2 UVB (320 – 290 nm)φτάνει σε µικρότερα ποσά λόγω της απορρόφησης µεγάλου µέρους της από τη στοιβάδα του όζοντος. Και πάλι όµως αρκεί για να προκαλέσει ζηµιά.
• 3.UVC (290 – 200 nm) είναι εξαιρετικά βλαβερή για το δέρµα, αλλά απορροφάται τελείως από το όζον της στρατόσφαιρας και έτσι δεν φτάνει στην επιφάνεια της γης.

Η ελάττωση του στρώματος του όζοντος είναι γνωστό ότι επιδεινώνει τις επιπτώσεις στην υγεία από τη UV ακτινοβολία για τον άνθρωπο, τα ζώα, τους θαλάσσιους οργανισμούς και τα φυτά, διότι τότε δεν απορροφά αποτελεσματικά τη UV ακτινοβολία (ιδίως UVΒ ακτινοβολία).

Ήλιος και Επιδερμίδα

Όλα τα άτομα δεν είναι ίσα απέναντι στον ήλιο και εμφανίζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, γενετικά προσδιορισμένα. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν το φωτότυπο του κάθε ατόμου και εκφράζουν την ικανότητα μαυρίσματος. Κάθε επιδερμίδα αντιδρά στην ηλιακή ακτινοβολία ανάλογα με τα φυσικά της χαρακτηριστικά και κυρίως ανάλογα με το φωτότυπό της.

Οι φωτότυποι, που κατατάσσονται σε μια κλίμακα λαμβάνοντας υπόψη: το χρώμα της επιδερμίδας (από την πιο ανοιχτόχρωμη έως την πιο σκούρα επιδερμίδα), το χρώμα των μαλλιών, την παρουσία ή μη εφηλίδων (φακίδες), την φωτοευαισθησία, την ποιότητα του μαυρίσματος.

Επιπλέον, ανεξάρτητα από το φωτότυπο, η ξηρότητα της επιδερμίδας επιδεινώνεται κάτω από τον ήλιο. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λιπαρότητα, η οποία επιδεινώνεται λόγω της πάχυνσης της επιδερμίδας που προκαλεί η έκθεση στον ήλιο.

Ετσι κατά την έκθεση στον ήλιο πρέπει να τηρούνται ορισμένοι κανόνες:

• Βρείτε σκιά και αποφύγετε την έκθεση κατά τις ώρες της μέγιστης ηλιοφάνειας

• Μην εκθέτετε τα μωρά και τα μικρά παιδιά απευθείας στον ήλιο

• Προστατέψετε τον εαυτό σας και τα παιδιά φορώντας καπέλο, γυαλιά ηλίου και μπλουζάκια

• Επιλέξτε το κατάλληλο επίπεδο προστασίας για τον τύπο της επιδερμίδας σας.

• Εφαρμόστε αντηλιακό λίγο πριν την έκθεση στον ήλιο σε επαρκή ποσότητα. Εφαρμόστε ξανά, σε γενναιόδωρες ποσότητες και συχνά, κυρίως αφού κολυμπήσετε, ιδρώσετε ή σκουπιστείτε.

Επίσης, καλό θα ήταν να γνωρίζετε ότι ορισμένες τροφές βελτιώνουν την αντοχή μας στον ήλιο. Ορισμένα φυσικά μόρια, όπως τα καροτενοειδή, η βιταμίνη C που υπάρχει στα φρούτα και τα λαχανικά, και η βιταμίνη Ε συμβάλλουν στη φωτοπροστασία. Βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστούν τα καλά αντηλιακά προϊόντα, που είναι απαραίτητα κατά την έκθεση στον ήλιο.

Πηγή πληροφοριών : Δερματολογία Γ’ εξαμήνου Τ.Ε.Ι Θεσσαλονίκης , τμήμα Αισθητικής . Καθηγητής : Γεώργιος Γραμματικόπουλος έτος 1993

πηγή φωτογραφιών: Dreemstime.com