Πολιτιστικός Σύλλογος Πενταλόφου

Ο ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ

Είναι ένα χωριό το οποίο βρίσκεται 15χλμ βορειοδυτικά της πόλης Θεσσαλονίκης .Είναι ένα από τα παλαιοτέρα χωριά της περιοχής και συμφώνα με τις ανασκαφές οι τούμπες που υπάρχουν στο χωριό χρονολογούνται από τον 4^ο αιώνα .π. χ .Διοικητικά ανήκει στον δήμο Ωραιοκάστρου και αριθμεί περίπου τους 2000 κατοίκους με κυρίες ασχολίες την κτηνοτροφία και την γεωργία.

Ο Πεντάλοφος με το όνομα Γραδεμπόριο αναφέρεται από τα πρώτα χρονιά της τουρκοκρατίας ο Πεντάλοφος ήταν γνωστός για το παρακείμενο πυριτιδοποιείο στο οποίο εργαζόταν πολλοί κάτοικοι . Το 1669 παραχωρήθηκαν προνόμια στους κατοίκους του Γραδεμπορίου από την υψηλή πύλη ,καθώς στα καθήκοντα τους ήταν να φροντίζουν τον καθαρισμό του υδραγωγείου του πυριτιδοποιείου.

Οι Γραδεμπορίτες συμμετείχαν στην Ελληνική επανάσταση του 1821 με γνωστότερους αγωνιστές τους Ζαφειριο Μάρκου που πήρε μέρος σε πολλές μάχες στη νότιο Ελλάδα. Στην ύστερη Τουρκοκρατία στον Πεντάλοφο λειτουργούσε Ελληνικό σχολείο , τουλάχιστον από τα μέσα του 19^ου αιώνα . Το 1821 αναφέρεται ότι υπήρχαν 79 χριστιανικές οικογένειες κατά τη διάρκεια των εθνικών ανταγωνισμών , οι Βούλγαροι πέτυχαν την ίδρυση και Βουλγάρικου σχολείου . Κατέλαβαν μάλιστα και την μια από τις δυο εκκλησίες του χωριού. Όταν οι κομιτατζήδες προσπάθησαν να καταλάβουν και την δεύτερη εκκλησία οι Έλληνες κάτοικοι αντέδρασαν και λόγω των επεισοδίων οι Οθωμανικές αρχές αποφάσισαν το προσωρινό κλείσιμο της.

Το καλοκαίρι του 1904 ,ο κομιτατζής Τσιόπκας εισήλθε με το σώμα του στο Γραδεμπόριο τρομοκράτησε τους κατοίκους και στρατολόγησε μερικούς από αυτούς μεταξύ των οποίων και δυο ‘Έλληνες δια της βίας. Ο δάσκαλος του χωριού Μιχαήλ Τριανταφύλλου ενημέρωσε για τα τεκταινόμενα το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης . Με πληροφορίες του προξενείου , οι Οθωμανικές αρχές συνέλαβαν και εξόντωσαν τον Τσιόπκα και το σώμα του. Στις 28 Αυγούστου του 1904 εισήρθε ο Αποστόλ Πετκώφ προκειμένου να τιμωρήσει τους Έλληνες για τις ενέργειες τους .Αφού κατέκαψε την οικία του σκότωσε τον πρόκριτο Στέργιο Τραικο ( Τσιφούτης ) την γυναίκα του Βελικα και τους δυο γιους του Αναστάσιο και Αστέριο. Κατά το Μακεδονικό αγώνα οι Γραδεμπορίτες που διακρίθηκαν στον αγώνα για την ελευθερία κατά των Οθωμανών και Βουλγάρων ήταν οι Δημήτριος Δεμερτζής ,Δημήτριος Προδρόμου και Κωνσταντίνος Σαρορας.

Στην νεώτερη ιστορία το 1953 το Γραδεμποριο μετονομάστηκε σε Πεντάλοφος και έπειτα άρχισαν και οι πολιτιστικές δραστηριότητες όπου το 1982 ιδρύθηκε ο πολιτιστικός σύλλογος και αριθμεί περίπου τα 150 μέλη .

Σήμερα φιλοξενούμε στην παρέα μας τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πενταλόφου Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και ποιοί οι σκοποί της ίδρυσης;

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1982 και αριθμεί περίπου τα 150 μέλη .

Σκοπός του συλλόγου είναι :

• η διάσωση , διατήρηση και προβολή της πλούσιας κληρονομίας.

• η ανάπτυξη του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου των μελών και των κάτοικων της περιοχής
• να γίνει ο σύλλογος ο φορέας της συλλογικής και υπεύθυνης μελέτης των τοπικών προβλημάτων και να καθιερώσει πρακτικά και δημιουργικά τη συμμετοχή του πολίτη στην λύση των κοινωνικών και τοπικών προβλημάτων . και
• Να κάνει τον κάθε κάτοικο της περιοχής κοινωνό της πολιτιστικής μας κληρονομίας και δημιουργό ενός ανώτερου τρόπου ζωής .

Τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου πόσα είναι;

Λειτουργούν τέσσερα τμήματα ενηλίκων τα οποία ασχολούνται με την διδασκαλία παραδοσιακού χορού και τραγουδιού καθώς και τρία παιδικά τμήματα .

Υπάρχουν άλλα τμήματα δραστηριοτήτων στο σύλλογο;

Επίσης υπάρχουν δραστηριότητες που μπορούν να συμμετάσχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού όπως είναι: α) γυμναστική ομάδα β) ποδηλατική ομάδα , γ) βιβλιοθήκη.

Θα ήθελα να μου πείτε για την ιματιοθήκη του συλλόγου , για το κοινωνικό έργο που επιτελείτε καθώς και για την τράπεζα αίματος

Η περιουσία του συλλόγου είναι πολύτιμη καθώς υπάρχουν στην ιματιοθήκη φορεσιές από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως είναι : α) τοπικές φορεσιές Πενταλόφου, β) φορεσιές από Κεντρική Μακεδονία, γ) φορεσιές Θυρέα Ανατολικής Θράκης και δ) Εβρίτικες φορεσιές.

Η τράπεζα αίματος είναι από το μεγαλύτερο κοινωνικό έργο που το δημιούργησε ο Σύλλογος , και είμαστε ευγνώμονες που οι κάτοικοι του χωριού συμμετέχουν για να δωρίσουν το πολυτιμότερό αγαθό που έχουν και δεν είναι άλλο από το αίμα τους. Εδώ να πούμε ότι τα τελευταία χρόνια η συμμετοχή του κόσμου είναι πολύ μεγάλη.

Ο σύλλογος σας έχει ενεργή δράση και έχετε πάρει μέρος σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά ,μπορείτε να μου αναφέρετε;

Ο Σύλλογος είναι ενεργός εδώ και πολλά χρόνια. Έχει πάρει μέρος σε πολλά φεστιβάλ σε διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό.

Φεστιβάλ Εξωτερικού :

1. Βέλγιο (Ίζεγκεμ)
2. Ισπανία ( Μαδρίτη, Βαλένθια, Τολέδο)
3. Γαλλία
4. Τσεχία
5. Ουγγαρία
6. Τουρκία ( Μπουγιούκ, Τσεκμετζέ)
7. Σερβία (Βελιγράδι, Νόβισαντ)
8. Βουλγαρία (Σόφια, Φιλιππούπολη)
9. Κροατία
10. Κύπρος (Δασάκι Άχνας, Λάρνακα)
11. Ιταλία (Νόρμα, Ρώμη)

Πετάξτε- γνωρίστε και ακούστε!!! Όλα αυτά πάνω σε ένα αερόστατο!!!!

Φεστιβάλ Εσωτερικού :

1. Λειψοί
2. Κέρκυρα
3. Ρόδος
4. Ιωάννινα
5. Λάρισα
6. Καρδίτσα
7. Τρίκαλα
8. Φλώρινα
9. Καστοριά
10. Κοζάνη
11. Έβρος

Και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας.

3D Αναπαράσταση- Ξενάγηση στο Λευκό Πύργο

Έχετε αρκετές εκδηλώσεις μέσα στο χρόνο με κυριότερη ποιά;

Στην διάρκεια του χρόνου έχουμε πολλές εκδηλώσεις και κάποιες από αυτές είναι : α) στις 5/7 γιορτή Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, β) στις 20/7 του Προφήτη Ηλία – αντάμωμα χορευτικού, γ) στις 15/8 η κυριότερη γιορτή του χωριού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο εορτασμός της Παναγίας και δ) στις 30/11 γιορτή Αγίου Ανδρέα – άναμμα του δέντρου και Καθαρά Δευτέρα γλέντι – κούλουμα – πέταγμα αετού.

Θα ήθελα να μου πείτε για την αναβίωση ενός εθίμου που κάνετε ;

Ένα έθιμο που μας άφησαν οι παλαιότεροι και συνεχίζουμε μέχρι σήμερα η « Χάσκα». Λαμβάνει χώρα στο αποχαιρετιστήριο της αποκριάς και γίνεται με τους σχετικούς αστεϊσμούς. Με αυγό κλείνει το στόμα το βράδυ της αποκριάς και με αυγό το ανοίγει το βράδυ της Ανάστασης. Λένε εννοώντας ότι το πρώτο φαγητό μετά την Σαρακοστή θα είναι το Πασχαλιάτικο αυγό. Θεωρούσαν να βουλώσουν το στόμα τους με αυγό και να το ξεβουλώσουν το Πάσχα. Σύμφωνα με το έθιμο όλη η οικογένεια κάθεται σε θέση οκλαδόν γύρω από το γεροντότερο που μένει στη μέση του κύκλου. Ο παππούς κουνά σαν εκκρεμές το αυγό μπροστά από τα στόματα μικρών και μεγάλων που προσπαθούν να πιάσουν , χάψουν το αυγό χωρίς να χρησιμοποιούν τα χέρια τους. Στο τέλος ζητούσαν συγχώρεση ο ένας από τον άλλον και οι μικρότεροι ασπάζονταν τα χέρια των μεγαλύτερων της οικογένειας και εύχονταν καλή Σαρακοστή και Καλή Ανάσταση.

Θεωρείτε ότι τα μέλη του συλλόγου , οι χορευτες θα γυρίσουν εύκολα όταν ανοίξουν οι σύλλογοι πάλι με το καλό ή θα υπάρχει για πολύ καιρό ο φόβος και αυτό θα είναι πλήγμα για τους συλλόγους που ηδη είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση;

Ευχόμαστε και ελπίζουμε ότι μετά από αυτά που ζούμε σήμερα ότι όλα μας τα μέλη θα επιστρέψουν στην ενεργό δράση.

Σας ευχαριστώ που ήρθατε στη γωνίτσα μας και σύντομα εύχομαι να ανταμώσουμε με χορούς!!

Ακολουθήστε τη ”Γωνιά Χαλάρωσης” στο Facebook

Μπαϊντούσκινο / Χορευτικό του Π.Σ.Πενταλόφου στο ”2o ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ” 22-7-18